Multipl skleroz nedir?MSte miyelinin hasarlanması Multipl skleroz beyin ve omurilikte iltihabın izlendiği bir nörolojik hastalıktır. MSde hastalığa neden olan yanlış çalışan bağışıklık sistemi hücreleri, beyin ve omurilikteki hücrelerin (nöronların) sinir kılıflarının hasar görmesine neden olmaktadır. Bunun sonucunda nöronlar işlevlerini doğru şekilde yerine getirememektedir. MS atağı ne demektir? MS hastalığında ataklar geçici nörolojik yakınmaları ifade etmektedir. Ataklar en az bir gün süren, genellikle de üç ay içinde tam veya tama yakın düzelen nörolojik yakınmalardan oluşmaktadır. MS genellikle tekrarlayan ataklarla seyretmekle birlikte, ataklı olmayan tipleri de bulunmaktadır. Klinik izole sendrom (KİS) nedir? Klinik izole sendrom beyin ve omurilikte gelişen ve mikropsuz iltihabi hastalığa verilen isimdir. Hastalığın sinir sisteminde tuttuğu bölgeye göre şikayetler değişebilir ve bu sendrom aslında MSin ilk atağı olabilir. Hastaların ileride MS geliştirme risklerinin olması nedeni ile düzenli aralıklarla takibi ve beyin MRlarının tekrarlanması gerekmektedir. Her klinik izole sendrom hastası “ileride MS olacak” diye düşünülmemelidir. Beyin MRlarında plaklar olan ve bel suyu incelemesinde oligoklonal band pozitifliği olan klinik izole sendrom hastalarında risk daha yüksek olduğu için bu hastaların yakından takip edilmeleri gerekmektedir. Klinik izole sendromunun tedavisinde aynı MSde olduğu gibi kısa süreli damardan kortizon tedavisi kullanılmaktadır. MS kimlerde daha sıktır? MSin başlangıcı genç erişkin yıllardadır. Hastalığın 16 yaşından önce ve 55 yaşından sonra ortaya çıkması oldukça nadirdir. MS kadınlarda erkeklere göre 2 kat daha sıkdır. MS’in sıklığı artıyor mu? Yapılan çalışmalarda son yıllarda MS’in sıklığının arttığını düşündüren sonuçlara ulaşılmıştır. Türkiye’de bu konuda bir bilgi olmamakla birlikte batı toplumlarında son 20 yılda hasta sayısının arttığını gösteren birçok bilimsel çalışma vardır. Örneğin Avustralya’da yapılan bir çalışmada 1960’ta MS her 100.000 kişide 20 sıklığında iken bu sayının 1990’da 100.000 kişide 60’a çıktığı izlenmiştir. Benzer sonuçlara Kuzey Amerika, İtalya ve İran’da yapılan çalışmalarda da ulaşılmıştır. Bu artışın kaynağının da özellikle kadın hasta sayısındaki artıştan kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bu artışın nedeni çok açık olmamakla birlikte, toplumda MS’in gerçek sıklığının artmasından çok MS tanısı alan hastaların sıklığının artışının buna neden olma olasılığı yüksektir. Bir başka deyişle tanı için gerekli olan MR incelemelerinin daha kolay bir şekilde yapılabilmesi ve MS tanısının daha erken konulmasını sağlayan tıbbi kriterlerin kullanılmaya başlanması daha çok rol oynuyor olabilir. Multipl skleroz plağıMSin belirtileri nelerdir? MS sinsi bir şekilde başlayabilmektedir. Yakınmaların bazı hastalarda hafif olması nedeni ile hastalığın tanısı gecikebilmektedir. MSin ilk belirtileri sıklıkla aşağıdaki gibi olmaktadır: •Tekrarlayan başdönmeleri ve dengesizlik atakları •Görme kaybı veya bulanık görme, göz siniri iltihabı (optik nevrit) •Çift görme, peltek konuşma •Vücudun bir yarısında veya her iki bacakta uyuşma veya güç kaybı •Yüzde şimşek çakar şekilde tekrarlayan ağrılar •Boyun hareketleri ile ortaya çıkan, boyundan vücuda doğru yayılan geçici elektriklenme hissi (Lhermitte belirtisi) •İdrar tutamama veya idrarı başlatamama MS plağı ne demektir? MS hastalarının beyin veya omuriliklerinde plak ismi verilen, bu hastalığa özgün oluşumlar görülmektedir. Bu bölgeler hasar görmüş, kılıfları soyulmuş ve bazen de kayba uğramış nöronların olduğu bölgelerdir. Plaklar beyin ve omuriliğin herhangi bir yerinde olabilmekle birlikte bazı bölgeleri daha çok tutmaktadır. Plakların yerleşim yeri, MRda kontrast (ilaç) tutup tutmadıkları ve miktarı hastalığın tanısında ve takibinde önemlidir. Multipl skleroz plağıMSin tanısı nasıl konmaktadır? Hastalığın tanısında kullanılan en önemli yöntem hastanın yakınmaları, muayenesi ve beyin veya omurilik MRıdır. Tanı için ayrıca beyin omurilik sıvısının (bel suyu) incelenmesi ve yardımcı laboratuar yöntemleri kullanılmaktadır. Tanının kesinleşmesi için MSe benzer hastalıkların olmadığının gösterilmesi zorunludur. Bu laboratuar testleri ile kanıtlandıktan sonra, hastaların en az 2 atağının olması veya tekrarlanan beyin MRlarında plak sayısının arttığının gösterilmesi gereklidir. Niçin bende MS var? Bunun tam olarak sebebini bilmiyoruz. Ancak yapılan çalışmalar bazı hastaların genetik yatkınlığının olduğunu göstermektedir. Hastalığın ortaya çıkışı ile ilgili olarak günümüzde kabul edilen bilimsel görüş, genetik olarak yatkın kişilerde birtakım çevresel faktörlerin eklenmesi ile hastalığın ortaya çıktığıdır. Genetik yatkınlık olsa da, hastalık sıklıkla ailesel değildir. Yani, anne ve baba çocuğuna hastalığı mutlak olarak geçirmezler, sadece hastalığa genetik olarak yatkın hale getirirler. Yakın aile bireylerinde MSi olanların MSlerinin olma olasılığı sadece %3tür. Yani anne veya babası MS hastası olan bir birey % 97 olasılıkla MS olmaz. Buna karşın sık olmasa da, ailesel MS olguları bulunmaktadır. MS hastasıyım takip etmem gereken özel bir diyet var mıdır? Hayır yoktur. Bu konuda uyulması gereken tek kural her sağlıklı bireyin yapması gerekenlerle aynıdır. Bu da hayvansal yağdan uzak durmak, yeşil sebze, meyve ve beyaz et ağırlıklı proteinden zengin bir diyettir. Ayrıca sigaradan uzak durup alkol alımını da azaltmak başka sağlık sorunlarının hastalığınızın üzerine eklenmesini ve hastalığınızın normal seyrinden daha da hızlı ilerlemesini engelleyecektir. MS bulaşıcı mıdır? Hayır. MS kesinlikle bulaşıcı değildir. MS hastaları gebe kalabilir mi? MS hastaları elbette gebe kalabilir. Bir çok çalışmada hastaların gebelik boyunca 9 aylık dönemde atak geçirme ihitimalinin azaldığı ancak özellikle gebelik sonrası ilk 3 ayda ise atak geçirme ihtimalinin arttığı gösterilmiştir. Tüm bu süreç toplamda göz önüne alındığında gebelik ile ilgili olarak atak geçirme sıklığında belirgin bir artış olmamaktadır. Gebelik süresince atak geçirme ihtimali ise özellikle gebelik öncesindeki 1 yılda atak geçiren ve gebelik öncesinde atakları kontrol altında olmayan hastalarda daha yüksektir. Bu nedenle MS ile uğraşan hekimler gebeliğe izin vermeden önce bu bir yıllık dönemi göz önüne almaktadırlar. Multipl skleroz hastaları oruç tutabilir mi? MS hastalarının oruç tutmalarına tıbbi bir engel bulunmamaktadır. Hastalar ilaç düzenlerini bozmadıkları sürece oruç tutabilirler. Aç kalmanın hastalık üzerinde olumsuz bir etkisinin olmadığına dair bilimsel kanıtlar da vardır. Bu konuda İranda yapılan bir çalışmada 40 oruç tutan ve 40 oruç tutmayan, hafif özürlülüğe sahip MS hastasının ramazan sonrasındaki 6 aylık takiplerinde özürlülüklerinde bir değişikliğin olmadığı izlenmiştir. İleri düzeyde özürlülüğe sahip hastalarda ise özellikle günde 3 veya daha fazla ilaç kullanımının gerekli olması durumunda hastaların ilaçlarını aksatmaları söz konusu olabileceği için oruç tutmaları çok uygun olmayabilir.
Posted on: Wed, 23 Oct 2013 17:42:38 +0000
Recently Viewed Topics
© 2015