UID/AADHAAR ZIRCHIANNA: (A thui viau naa, a pawimawh ema, kan - TopicsExpress



          

UID/AADHAAR ZIRCHIANNA: (A thui viau naa, a pawimawh ema, kan hriat atan. Chhiar chhuah ngei chi ani. Thingpui inchhawp a ngai maithei ani. :) ) He thu hi Human rights lama inhmang tak Gopal Krishna in mimal zalenna bo tur duhlohna lam hawia UID chungchanga interview a neih ani. Nandan Nilekani hian Constitution a tikhawlo a ni - Gopal Krishna. Ni 100 pawh ala tlin hma atangin mihring te number pek vek tumna chuan mipui chi hrang hrang te hnen atangin dodalna a tawk nasa hle a. Human Rights lama inhmang Gopal Krishna chu UID dodalna kawnga hmasialtu ani a. Mihringte number neihtir a duhlohna chhan chu a chiang hle a, hmanlai Nazi hunlaia Germany ram leh South Africa ramah tea lo thleng tawh ani ati a, chu chu Mahatma Gandhi pawhin nasa takin a dodal nghe nghe ani. Rediff ami Prasanna D. Zore-a hnenah Gopal Krishna chuan chipchiar takin UID project thatlohna leh, hnawl a tul ani a tih nachhan a sawia. He interview hi Rediff-ah tihchhuah hmasak ber ani. Thildang tamtak a sawi zingah UID project hi kan Dan pui (Constitution) Federal nihphung beihna nasatak ani ati. Zawhna: Engatinge UID project hi i duhloh em em nachhan min han hrilh teh? UID ah hian a englai nge i hlauh ber? Chhanna: UID hian kawng tam takin hlauhna a thlen ani. UID in a ken tel hria apiang chuan a thil tum hi anti ang chu. Thil tam tak UID-in a ken tel mipui hnena an sawi lan loh a awm ani. UID project kalphung hi amah chauha awm mai ani loa. He project hian: Draft Land Titling Bill, 2010, Draft Paper on Privacy Bill, 2010, Draft DNA Profiling Act, 2007, Public Information Infrastructure and Innovations (PIII) for a National Knowledge Network a zawm ani. Heng bakah hian National Intelligence Grid (Natgrid) chuan a thil tum chu a hnuaia mi te hi zawmkhawm vek a tuma. Database awmsa 21 leh, Central leh State Sorkar-a agencies te leh Organisation, leh National Population Register (Census nen a inanglo). A tawpah chuan inenthlakna (surveillance) leh sipai ten hmelma te an enthla ang maia India khua leh tui enthlak ruka, veh a tum ani. Heng zawng zawng hi UID project nen hian a inzawm ani tih kan hmu ani. Zawhna: Engatinge Sorkar hian hetianga inzawm kual nuaih mai UID leh project hrang hrang UID nena inzawm nia i rin te hi a sawi lan mai loh le? Chhanna: A chhan chu Sorkar hian he project hi nasa taka kalpui a duh a ni, mi rethei te hamthatna tur tih chhuanlam a siamin a thil tum tak thup siin. Chu a thil tum chu inenthlakna ram (surveillance state) tute emaw chauh duhdan hnuaia awmtir ani. Sorkar hian he project hi thil duh awmloh a ni an tihlohna turin mi retheite hnena innghahna tlak anga lantir a duh ani. Italy-a mi Historian lar tak pakhat chuan history zawng zawng hi tunlai vek ania lawm ( tuna thleng leh thei vek tihna a nih chu ) ati a. Social Security number project kha US-a an tih khan, Germany ramah pawh an lo entawn ve a. Germany rama Nazi Party ten tattoo an hman hma khan Social Security number (SSN) chu US khua leh tui teah kum 1935 khan an chhu a (tattoo angin). US-in a khua leh tui te number a pek hi a hmingah Social Security programme (SS Programme) tih ani. India rama UID project hi e-governance programme hnuaia kalpui ani a. German Nazy Party-in a tattoo programme a tih kha Social Security (SS) division atanga kalpui a ni a, chu chu US atanga an entawn a ni. A nihna takah chuan, Auschwitz (indopui II na laia Poland rama Hitler-an maktaduai chuang a thahna hmun kha) chhinchhiahna pawh kha a tirah chuan IBM (International Business Machines, US-a computer company lian tak) ten a number hmanga an chhinchhiahin a intan a ni. IBM hian tunah chuan Germany-a an zawmpui peng ho chu Nazi ho ten an control tak avang khan an thuhnuaiah a awm loh thu an sawi a. Hetiang dinhmun ang chiah hi India ramah hian thleng ta se engtinnge niang? UID database hi an peihfel chuan a thleng lovang tih a sawi theih hleihnem. He UID project hian Hitler-a hmaa ram hruaituten an tih ang chiah khan a ti thei dawn ani, chutilo nise engtinnge Germany khan Juda hming list kha a lo neihsa diam theih ang, Nazi ho lo lan hma atang rengin? Nazi ho khan Juda hming ziahna kha IBM tanpuinain ani, chu chu census atangin, Caste Census ( chi leh chi ziahlanna census India rama 2011 a caste census an neih ang chi kha). Chu chuan Juda hote kha a chhiar chauh niloin an nihna zawng zawng a hailang ani. USA rama Holocaust (indopui laia mi tamtak suatna) Museum, Washington DC ah chuan, IBM Hollerith D-11 card-sorting machine, an tih chu an pholang ani. He khawl hi kum 1933-a census an tihna hmanrua Juda hote an nihna an ziahna hmasa ber chu ani. Tuna sorkar hian hun lo la awm tur zelah hetiang hi a thleng lovang tih min tiam thei hleinem. Nazi te ang chi an lo piana, India rama thuneihna an rawn chan hunah UID database hmangin khua leh tui thenkhat bikte emaw, chungah phuba/hremna an chelek vak ang chi kha a thleng loang tih a sawi theihloh ani. Chiang takin hetiang tak hi ani. He inchhinchhiah (indentification) tumna ina kum 1933 atanga UID thuneihna an puan January 2009 thlenga a kalkawng zawh mek chu ni. UID leh NPR (National Population Register) ina a tum chu IBM tena Germany rama an tih angte, Romania leh Europe ram thenkhata census hmanga Juda hmingte Nazi kuta an pek ang kha ani. UID Number project titute hian mihringte number a chhinchhiah an nih tawh dan history a hrelo ani. Mihring te number a chhinchhiah hi, an mihrinna tihbosak ang deuh ani a. Mahatma Gandhi ngei pawh khan, UID ang deuh South Africa rama kum 1906 - 1914-a an kalpui Black Act dan kha alo duhlo tawh ani. Heti hian a sawi a, ..... Hetiang Dan hi ka la hre ngailo, khawvel hmun khawiah pawh mite zalenna dodal zawnga siam Dan hi. India rama Natal mite chu nasa takin an chep hle tih ka hria a, mahse heng mi khawngaihthlak hote hi chu mi zalen te huangah khung theih anni mawlh lo ani. Finger prints te danin a phut a, chu chu South Africa ah chuan thil thar an la chin ngai loh ani. Hemi chungchangah hian thu ziak thenkhat te kan bih a, kutzungtang nemkai (finger impressions) bu Police Officer, Henry a ziah ka chhiar a, chutah chuan finger prints hi misual dan bawhchhiate ah chauh danin a phut ani, a ti a. Chuvangin Sap ho ram dang rawng taka awptu, Imperialist Powers te pawh khan mihring te number a chhinchhiah kha hmanlai pawh khan an lo tum thin reng ani. Dik tak chuan, saphoin rawng taka min awp laia contract hnaa India ram atanga saprama kalte pawh kha an hminga hriat anni hleinem, number ngatin asin. Chuvangin atir atang rengin mihring te number a chhinchhiah te, number hmanga hmehbel te hi mihrinna in lakbosakna ani reng tawh thin ani. Zawhna: Mahse hetiang chi hi census hminga tih alo ni tawh thin reng sia, sakhua leh chi hmanga India mipui te thliar felna hi? Chhanna: India rama thuziak (document) hrang hrang te thliar hran thiam hi a pawimawh ngawt asin. I zawhna chu kan chhang ang e. Tun atang chuan, UID hi India rama cheng kan nihna finfiahna (identity proof) tur vawi 16-na a ni a. Voter ID card chungchangah hi chuan, Election commission chuan Voter ID card bakah document dang, driving license te pawh nihna finfiahna atana hman theih ani ati a. India khua leh tui nihna finfiahna atan 15 lai mai kan mipui thlan lal sorkar te ngeiina an pawm kan lo neih tawh reng hnu pawhin a 16 na tur an han siam leh hi enge a chhan tha tak ni ang le? Heng document 15 kan neih tawh sate hmang hian India khua leh tui te chu mipui thlan lal sorkar nei tura dan ang thlapa vote thlak phalsak kan ni a. Discussion paper Draft Privacy Bill chuan, Data vawnhimna dan (Data Protection Statute) kan ramah hian a neilo, ati a. Chuti anih laiin engvangin nge India mi chengte nihna ziahna (electronic register) hi a awm nachhan tur? Zawhna: Mahse, mi zawng zawngin ration card leh driving license te chu an nei vek hlei nem (chuvangin UID hi a hmaa document kan neih tawh sate aiin a tha bik dawn hle) tiin hnialna a awm thei asin. Chutianga hnialna chu engtinnge i chhan dawn? Chhanna: A chhanna chiang tak chu, kut nei lo engtinnge niang? An fingerprint engtinnge i lak ang? Chawtha eiloh vanga natna nei India khua leh tui tamtakte chu an mitmu (iris) a nih tur angin a awmlo asin. He ramah hian mi tamtakte chu kut hnathawk mi anni a, tlemte tan an hmang dawn tihna ani. Zawhna: Chuti mirethei tana tha tur engmah reng UID project atang hian beisei tur a awmlo tihna ani maw? Chhanna: Engmah a awm lo. UID project hian awmzia a neilo. Mi retheite tanpui tur anga lang hi nasa taka rinhlelhawm ani. A chhan chu a chunga sawitak ang khian mipui te laka thil inthup a tam em ani. Thup tur an ngah em ani. Zawhna: Tuna i sawi hi puhna mai mai nge document nena finfiahna i nei em? UID leh National Intelligence Grid leh NPR inzawmnate hi? Chhanna: Assocham leh KPMG tena document an siam zawng zawng kha ka nei vek. An report chuan heti hian ati. Mahni rama himna (homeland security) lamah hawi tial tialin, India sorkar chuan hmalakna hrang hrang thawhho te, tihchangtlun te, a tum dan duan fel te, enkawlna tha zawk a awm theih nan kan rama hemi huangah hian tan ala a, chhung lam leh pawn lama vaunate hneh turin. Chumi lam hawia a thil tuma tel pakhat chu, National Intelligence Grid siam ani. Ministry leh department hrang hranga intelligence agencies, homeland security lam khawih te chu zawm khawm vek a tum ani. Chumi lo hmalakna pawimawh tak pakhat chu, India khua leh tui zawng zawng te hnena UID number pek vek hi a ni, chu chu intelligent te nena inthlunzawm zau zel lam a kawk ani. Ka hnialna kha lo theihnghilh ta la, Draft Discussion Paper of Government of India, privacy bill chungchang ami kha; India khua leh tuite mimal zalenna tichhe kumkhua tawh turin chanchin ziahna hmun khata dah (centralised database) chu finfiah nan a tawk em em ani. Tunah hian India ramah hian chanchin ziahna humhimna dan (data protection law) kan la nei miahlo ani. Zawhna: UID duhlo tute hian chutiang dan chu siam ni ta se an lungawi thei mai angem? Chhanna: Chutianga dan an siam a nih ngai chuan, hnialtute ngawih tirna tur maia siam anni dawn ani. Kan sawi lai chu hei hi ani, he Bill hi Bill dangte anga en tel tur ani zel anga, Draft Land Titling Bill 2010 te angin. Chu chuan Unique Property Identification Number (UID ringawt niloin, property a tel hi) neihdan tura siam ani. NIAI/UID Bill hi kan Dan pui (constitution) leh federalism (state sorkar te central sorkar atanga hrang si inzawm si) beihna nasatak ani tiin ka sawi ani. UID Authority-a an hotupa ber Nandan Nilekani an a lehkhabu ziah India ram suangtuahna (Imagining India) tih bu a ziahah chuan a sawi pakhat chu, India danpuia Fundamental Right to Property (thil neih phalna dikna chanvo) hi UID number hian a titawp dawn ani, ati a. Tunah hian Right to Property hi danin min phalsak ani, Fundamental Right ni lovin. Hei hi Constitution beihna a ni. Nandan Nilekani hian India Dan pui (constitution) a paihthla/tichhia ani. UID project hian India sorkar inkhaidiat dan (federal structure of Indias polity) a bei bawk ani. A hmaa ka sawi tawh ang khan UID project hian a zawm chu mipui inhriattirna (public information) leh a ruhrel tihchangtlunna (infrastructure innovation) ani a, chu chuan mi zawng zawng chhinchhiah a duha, zirna zawng zawngte, kan thil neih zawng zawng te, chu bakah tunlai thiamna hmanga mipui control theihna siam a tum ani. Zawhna: A tawpnaah chuan, UID dodal turin eng ang ruahmanna nge i neih? court ah te beih i tum em? Chhanna: He thil hi court-a kal lam ani lo. UID thuneihna in a thil tum zawng zawng leh a tihhlawhtlin duhtute hailan lam hi kan tum zawk chu ani. Hailang tura Finfiahna document tha tawk kan nei bawka. Zawhna: Tichuan, ...a tum zawng zawng i tih chu engnge niang? Chhanna: Sawi tawh angin, a tum tak chu India khua leh tui te kumkhuaa enthlakna (state surveillance) hnuaia dah ani. Khua leh tui mi zahawm tak tak te, Dan hre mi te, Judge te, lehkhathiam tak tak te ina an duhlohna an sawi hi ka thlawp tlat a ni. UIDAI hi India sorkar thuchhuah behchhana siam ani a, khua leh tui himna atan a derthawng hle a ni (fundamental risk to civil liberties), tiin an sawi. Union Home Ministry hnuaia National Intelligence Grid-a an hotupa Captain Raghu Raman a report, Mipui hriatna neilo awmna ram (A nation of numb people), tihah chuan heti hian a sawia, Sumdawnna lama roreltute ho hian an ram chhung humhimna an thawk tan lo anih chuan, an lalna ramchhung ngei chu an hlauh mai dawn ani. A hmuhchhuah chu, Chhung lam himna (internal security) hi a kehchhe tan mek ani, thuneitute leh sorkar hian chu chu an hria ani. Mipui intelkhawm te hi kan chet a hun ta. A lan harsat ang ngawt a nilo ania. Bengvarthlak thawkhat hle lo maw? Kan Parliament hi a ramchhunga beihna chingfel turin theihna a nei tih mi thenkhat chuan an beisei a. Rin ang ngeiin, UIDAI hotupa chuan Parliamentary Standing Committee on Finance te chu tun hnai lawka a thil chhawpchhuah (presentation) chuan a tilungawi zo loa. A hma deuh khan National Advisory Council ten insawifiah tura an tih tum chuan a zam chhe hle ani. Chhinchhiah tlak deuh chu, Parliament-a National Indentification Authority of India Bill an pass hma pawh khan, India khua leh tui te chanchin ziahna leh taksa peng thlalak (biometric) kha an lo kalpui tan reng tawh hi a ni. Institution hrang hrang, Bank, LIC, State sorkar ziaktu tana ruatte ho nen thawhdunna thuthlung (MOU) an lo nei reng tawh maia. Chu chuan mimal chanchin ziahna (data) tam tham tak chu khawnkhawm theihna tur Ziaka vawngtu (Registrar) te hnenah a siam ani. Thuneitute chuan sumdawng lian hote nen thawhdunna an lo siam bawka, tunlai thiamna leh taksa peng chhinchhiahna tura thlalak (biometric industry) lama sumdawngte nen ani deuh bera. Ramdanga intelligence agencies te nena inzawmna hnai tak neite pawh an tela. Entirnan, Accenture... hei hi sumdawng company lian, U.S. Homeland Security nen Smart Borders Project tihah an thawkho ani... leh L1 Identity Solutions... an sumdawnna hmun ber leh an thawhna ber chu CIA ani. An website ah chuan ti hian an ziaka, America leh ramdang sipai lama thawkho (military service) mahni ram invenna (defence) leh intelligence agencies te chuan L1 Solutions leh Accenture an hnathawhah an innghat a, hmelmate nen pawha thawhdun theih dan kawngah a pui ani. He US company ngei hi UID thuneitute (UIDAI) tan taksa peng chhinchhiahna thlalak (biometric) lamah a kalpui ani a, July ni 30, 2010 atang khan US company dang leh, Accenture Services Private Ltd. te chu UID kalpuina atan hian rawih anni bawk. He company hi US-a Homeland Security Department tana thawhpui tura inpe anni a. A thiltum te zingah invenna lam te, intelligence mamawh lakkhawm te, tunlai khawl thiamna thar (new technologies) te tih changtlun a ni. UID thuneitute chuan India khua leh tuite leh chanchinbumite chu UID number hi tihluihna ni loin, a duhtu te chauh tan (voluntary) ani ang tia an bum mek laiin, Legal Framework For Mandatory Electronic Delivery of Services Union Ministry of Communication and Information Technology ami chuan, an hnathawh ah chuan UID hmang vekin tih ani ang, anti a. Chu chuan tih ngei ngeina (compulsory) lam a kawk daih ani. Chutihlai chuan UID thuneitute chuan mipui nena thawhhona lam buaipuitute (Public Relations Agency) te chu a ruaia. An thil tumah chuan, eng hmanrua pawha, information in pek chhawn vek theihna tur ram pum huapa UIDAI leh Aadhaar te, miten thlir dan dika an thlir theih nan, hetiang pawl pakhat phei chuan Parliament chu thutlukna ber siam theilo in a awmtir hial ani. Hei hian a tum chu India mi chengte number a chantir, India mipuite sumdawnna tana siam, khua leh tuite chu roreltute hnuaichhiahna hnuaia awmtir ani. Ram puma VC (Panchayats) nuai hnih leh sing nga (250000) te leh khawpui hmunte leh a mi chengte enthlakna (surveillance) hnuaia dah ani. (He interview link hi a bo tak daih avangin ka lo dah talo mai.)
Posted on: Tue, 23 Dec 2014 15:53:46 +0000

Trending Topics



Recently Viewed Topics




© 2015