ARTICLE Vol.8. Issue No.9,May 27- 2 June,2013 NC HILLS - TopicsExpress



          

ARTICLE Vol.8. Issue No.9,May 27- 2 June,2013 NC HILLS DISTRICT-A NON-DIMASA DINHMUN - Ngaineisiek Neingaite & L. Hlima Keivom (MAC) History a’nthawka ei hriet danin British haiin NC Hills District hi kum 1824 lai khan an mi lo phuokpek a nih. Doiheng khuoah 1800 AD vel lai khan British-hai chu va lutin thu an indawnaa chun, “Tuita hma kum za (100) liemtah a’nthawk dai ta khan NC Hills hi in lo del / hluo an tah,” tiin an hril. (Hi lai thu hi kum 2003 a hnam buoina ei tuok lai khan Dimasa ha’n Hmar hai chu Mizoram buoi leia raltlan hung lut an nih an mi tina leia NC Hills hi ei lo hluona a sawt tak zie suklangna dinga hung ziek a nih) Chuong a ni chun kum 1700 AD bawrvel lai dai ta a’nthawk khan Hmar nauhai chun NC Hills chu ei lo del / hluo an tah, tina ning a tih. Hun hung fe peiin, Tribal hnam tlawm lemhai (Bakward class) hai chan thatna ding tiin District Council chu Assam sawrkar chun a lo rinkuol bawk. Chu District Council a chun, CEM hmasatak (1952 - 1957) khawm Hmar pachal ngat Pu Lt. CH Khawthlang a ni kha. Chuonga CEM Hmar ha’n an chang laizing chun, ‘Council khawlpui chu hieng ang hin thu a lo passed, “Tuta tum hin Hmar ha’n CEM chang in ta, keini Kachari (Dimasa ni tahai) ha’n MLA chang kan ta; hun nawk pha leh, nang ni’n MLA chang nawk in ta, kei ni’n CEM chang nawk kan ta” tiin lekhaa ziek in an file tlap a nih, tiin mithiem le thuoitu hmasa ha’n an lo hril dan chu a nih. Sienkhawm, chu rorelna dan chu a hung hlamzui ta a. Hmar nauhai chun MLA chu hrillo EM seat pakhat cho ei chang hram hram a lo ni ta lem.Hun hung fe peiin Dimasahai chun mi hnawtdawk tum in, (tiena pa rama inthawka eilo del ei pi le puhai lo chengna ram, Hnam chitin inthlierhranna umlova lungruol taka chawnban ei vawr zing amani ei ti lai) Development Scheme 1000 crore an ni hnam bik hmasawnna dinga an lo fakrukna le inzawmin, power, tha le zung, pawisa sum leh thang la in anni hming puola ei ram del ngei hi thleng an tum thu ei hriet le inzawmin, hnam khat / bik hming chawia nei bik ei rem tinaw leiin, Non-Dimasa po hnam 11 (sawmpakhat) hai chun tarik 15th May/2008 khan ‘Suongpijang’ ah IPF lo indin a ni a. Chuonga IPF indin a hung nitak a’nthawk chun, a chin a lien thangtlangin, Dimasa Hnam bik puola District a pieng ei ditnawzie suklangna di’n hieng a hnuoia hai ang khun namenlovin hma ei lak a ni kha 1) Bandh tum riet, 2) Dharna tum nga, 3) Hunger strike tum thum, 4) Rally tum riet, 5) Procession tum riet, 6) Rail rukao tum khat. Hienghai popo hi hmalakna a ni a, hienghai lei hin Assam sawrkar chun ei thubuoi enfie dingin Task Force tiin ami’n din pek bawk. Chuong palaihai chu : 1. Shri BP Varma, Chairman IAS Addl. Chief Secy. Health FW Deptt, 2) Shri DK Tripathi IAS Principal Secy HAD 3) Shri Jishnu Borua, IAS Comm. Secy Home & Political Dept. hai hi an nih. Task Force report popo khawm a copy hai lak dawk vawng a ni ta a, hieng ang hin non-dimasahai ei chungchang an ziek. “NC Hills a chun Non-Dimasa 67% an um a, 33% Dimasa an nih a, Chuleiin Non-Dimasa thil phut hi ngaituo pek ni raw se” tiin recommendation 80% an mi lo ziek pek tah a ni kha. La hang kirlet nawk vat inla, ei movement hrat taka a fe zing laiin sawrkar tienga ei thuoitu MAC le hnam a mi ringum le fel, mi tha a ei ngai hai, Hnam neka mani tanghma chau ngaituona’n a lo inhmin tawk leiin suoi (sign) chen an lo kei na leiin NC Hills aiah Dima Hasao chu tarik 30 Thlarau (March) 2010 khan Assam sawrkar chun a lo pek a, chu el khelah, Territorial Council chen khawm pek an ni ding thu chu tarik 08th Changer (October) 2012 khan Central sawrkar chun a lo ziekpui nawk ta pei a ni kha. Suolin thanaw inla khawm, Pathien nauhai tawngtainahai chu Lalpa ngaia hriek hlutak ah a lan chang leiin ei chanpuola (Non-Dimasa) inbiek theina dingin “Group of Minister” a mi siem pek hlau el a. IPF thuoituhai le Group of Minister hai khawm tum li (vawi li) lai inbiekna an nei an tah. Aw leh khawvel hung inher pei chun, NC Hills Autonomous Council Election 11na chu buoina lientham umlovin ei lo zo ta a, ei ni Hmar mi pali zet ei tling el hi Hmar History thar a ni leiin bo nawk ta ngainaw nih. Abikin, Haflong le Mahur a ei ni Non-Dimasa ei hang inthedawk el leiin, State le Central na a dengna hle chau nilovin ei unau Manipur, Mizoram, Meghalaya etc hai a’nthawk lawmpuina a la chawl nawh. A tir khan hieng biel pahnihai a khin ngir ei tum hri nawh. Asanchu, ei neina le ninahai en khawmin mi hriet le mi phaklo, ei khingpuihai le enkhi chun Hnuoi le Van inkar hlat ang el a hla ei ni a, sienkhawm, mipui Hnam hmakhuo ngaituotuhai, tha le zung seng tuhai le tawngtaina hai lei chau a tling an nih. Lalpa’n Ropuina chang mawl raw se. Tuta ei Issue lientak chu sixth schedule, Separated A/Council a nih. State le Central a hai chen khawm vawi tamtak Memorandum ei lo peklut an tah. Hienga hma ei lak mek lai hin mithenkhat le Organisation thengkhat (mani tanghma sielhai) chun in Candidate naw el inla tiin vawi duoilo an lo hril ta a. Chun, Ram le Hnam hmangaitu der anga umin Neithangzai mizie put ei la um anga boruok um ruok hi chu a pawi hle thung. Council a hin Lalthungpha ngawr ngawr ei hnawt nawh, ei ni (Non-Dimasa) ha’n Bifurcation tia ei khek hun ei hmanghai kha sukpuitling lem a nih ei nuom. Pathien ei ni tieng a thang leiin, mihai chan dinga ei lo ngai hlakna hmun ngeiah ei ni Non-Dimasa ei tling el hi, a hre taphawtin mak tina’n an sip. Inthuruolna hi hratna, hnena ani ang hrimin tuhin ei Politics hi hmatieng ei fe pei ding chau a ni leiin hi neka inlainatna le inthuruolna nei a, in tawngtai pek intuona hi chawl lovin fepui pei ei tiu. Agape hmangin mipuihai popo chungah kan lawmthu kan hril a, Ditsakna chibai kan inhlan seng bawk cheu, IPF Dam Zing Raw seh
Posted on: Thu, 06 Jun 2013 03:21:52 +0000

Trending Topics



ic-10200108137464305">Subject: Fwd: Mike Brown vs. those Obama snubbed - Lets revisit
Scary Great White Shark Jaws Like White Plastic Case for Apple
Sunday is my birthday, which means that I get to start
ZBOR FRINT DORINA SEVCIUC

Recently Viewed Topics




© 2015