Chin State ah University um lo ding le kawl cozah policy * Print * Email * Thursday, 19 September 2013 12:40 * Khin Maung Thein Dr. Ba Maung nih a biachimmi (2) ah “Chin siangngakchia pawl cu, hmundang ah kai huam an tamtuk i Chinram ah sianghleirunn onh ding cu, siangngakchia an tlawm lai i, harsatnak a umlai caah Chinram ah university kan herh rih lo tiah” a ti. Cun UN Human Right in “Mr. Quantanna Chin State a rat mi cu a luan cia can sining philhcang mi vialte thar chuahter than dingah le I remh lonak huatnak thil serter than a duh ruangah ka rat mi a si” tiah a lung tlinglonak a chim. Dr. Ba Maung hi tulio Chinram ah Social welfare Affairs a tuan liomi a si. Fimnak le Biaknak le Ngandamnak zung pawl hna a tleih chimh. A hmunhning le a ruahning hna hi kawl cozah nih ahlan lio te in Chinram ukning phung policy an rak ngeih lengmang mi a chim a si ko tiah ka ruat. Kawl cozah hi Chinmi nih University kan neih ahcun education leiah academic status a neimi ram kan si lai ding hi an kan duhpiakmi a si lo. Zeicatiah, Chinmi cu culturally in siseh, ethnically in siseh, linguistically in siseh ai phundang khermi miphun kan si. Ramdang le hmunkip ah a phanmi chin mino nih ca cawnnak an duh i ca an cawm ti kha an theih. Cucaah cun, academic status kan hon ngeih in morally le politically in huham kan neih lai ding hi an phan ngaimi a si. Economic support kan neih lo nabuin survive a tuah khomi le ai zuammi miphun kan si ti cu an theih. Kawl nunphung le kawl sinak in an kan hip kho rih lo. Kawlram ah Tlangcung miphun zatuak in cun Chin miphun hi khrihfa kan tam cem nak ram a si. Tlangcung miphun lakah mah le holh te a hmang kho rih mi miphun kan si. Kawl Buddist nih an mission riantuannak ah thazaang an chuah lio can teah kawl cozah nih Chin state ukning an policy hna cu: Kawl Cozah Ruahning (Policy) Aung San thih hnu ah Kawlram cu miphun phunkhat, holh pakhat le biaknak pakhat lawng a ummi rampawl nih an hmanmi Unitary Nation-State in a kan kalpi. Independence cang ka in Prime Minister a ttuanmi U Nu nih, 1961 ah Buddhabata (Buddhism) kha ram pumpi biaknak timi “State Religion” ah a ser. Cu lawng si loin, 1966 ah General Ne Win nih mirang ca cawnnak lawng si loin, tlangcungmi vialte kan holh le kan ca cawnnak nawl kha a phih i, Kawl ca le Kawl holh lawng cawnnak nawl a rak tuah (ser). 1989 ah General Saw Maung nih Kawlram min cu; “Union of Burma” in “Union of Myanmar” ah a thlen. Myanmar cu Kawl miphun min a si i, Anawratha chan (AD1044) in Thibawmin (1885) tiang Kawl nih an ukmi ram kha a chim duhmi cu a si. Mirang kai hlan Kawl le Myanmar ram chungah kanmah Chin miphun cu ka rak um bal lo. Cun, Kawl pawl nih an chim tawnmi: ”Buddha-ba-ta Myanmar Lu-myo” timi, Myanmar na si ahcun Buddha-ba-ta na si lai; Buddha-ba-ta ni si ahcun Myanmar na si chih lai”, timi pennak le khurkhua ruahnak chung zongah kan rak i tel bal lo. Indepndence chan in nihin ni tiang kan buai bikmi cu, Kawl Acozah nih, Union of Burma cu Union of Myanmar ah a thlen i, Kawlram chung ah a ummi miphun vialte nikhat khat ah Buddha-ba-ta an biak dih te lai; Kawl holh an holh dih te lai; cun Kawl timi Myanmar miphun ah an i cang dih te lai, tiah an kalpi mi hi a si. Cucaah, a cunglei ah kan chimmi, “Westphalia model of nation-state” timi ram pakhat chungah miphun phunkhat lawng a um lai; biaknak pakhat lawng aum lai i, holh zong pakhat te lawng holh dih a si lai timi ruahnak in Kawlram cu an kalpi caah nihin ni tiang kan buai pengnak hi a si. Cucu, tlangcungmi vialte Chin, Kachin, Karen, Karenni, Mon, Rakhine le Shan le a dang vialte nih kan duh lo. Cucaah, meithal kan tlai i, tlangcungmi nih kum (60) leng ral kan doh. Kanmah Chin miphun nih kum (20) leng ral kan doh ve cangnak hi a si. Tlangcungmi vialte nih kan duhmi cu Panglong Agreement ah min kan thut i, biakamnak kan raktuah bantuk tein kanmah le kan ram cioah kanmah tein uknak nawl ngeih hi a si. Phundang in chim ah cun, Chin mi nih Chin ram chungah, Kachin nih Kachin ram chungah zalong tein le kanmah le kan phung ning tein kan i uk lai i, Kawlram pumpi (Union of Burma) hi kan zapi tein kan i hrawn dih hna lai. Cucaah, Federal Uknak phung kan duh tiah kan au i kan doh lengmangnak zong hi asi. A bikin miphunte caah ttih a nung ngaimi cu “miphun pakhat, ram pakhat, biaknak pakhat” ti a si. Hi ruahning cu khuazei ka cauk hmanh ah an langhter lo. Asinain Kawlram chungmi hna hi cozah pakhat, miphun pakhat, nunphung pakhat, holh pakhat, biaknak pakhat tangah a um khawh nakhnga lam tampi in an i zuam. Ruah setmat lo ahcun ramchungmi zong nih theih khawh a si lo. Cun Kawlram in a chuak cangmi hna zong nih mit in hmuh lo pinah nunnak in tuarnak a um lo caah hngalh ngaingai khawh a si lo. A ing, a tuarmi le mit in a hmu taktak mi nih fiangdeuh in an hmuh khawh. Roman Empire chan lio zongah hi bantuk hi ruahnak policy hi a rak um balmi a si. Chin state ah Biaknak pakhat (One Religion): Biaknak kong hi a hmasa ah tial ka duh. Kawlram pumpi hi biaknak pakhat ah can dih an kan duh. Phungki pawl nih an ruah ahcun biaknak kal phung a si caah ruah thiam deuh a si. Asinain cozah nih kha rian kha aa hmaithlak tikah harnak le lungretheihnak tam tuk a chuak. Phungki lawng si loin minung cawnpiaktu (puansen aa aih lomi) kha an thlah hna i Khrihfa thawngtha chimtu hna report a tuah tawntu hi mah hna hi an si bik. Kawlram mi Democracy Icon Daw Aung San Suu Kyi nih ropui taktak in US ram a tlawn; US cozah nih Kawlram thilkhuat (import) a kham tawnmi dantatnak a hun tthumhpiak. Suu Kyi nih US a thlawn hnu in thlakhat a liam hlan ah, Kawlram nitlaklei (Arakan) ah mibu buainak nganpi a hung chuakpup. Mibu buainak in minung 100 ringlo nunnak a liam i, Rohigyas a thongthong in, ramchung ah ralzam in an i tartahaak, ti a si. Kawlram chaklei kam ah, Kawl ralkap nih heh maw tiah Kachin Independence Army an kah peng hna. Meik thi la, La Shio, Pyi le a dang khuate le hmundang tampi ah Buddhist le Muslim pawl buainak tamtuk te a um. Muslism inn le lo tam lakte mei khanhpiak an ton. Minungtam lakte an thi. Buddist Phungki U WiYah Tu (969) Upidi nih Miphung kilvennak upidi a hunchuah pi. Times Makazin nih The Face of Buddhist Terror tiah a timi pi kha a si. Buddist nu le Buddhist pa lawng i thit_umh ding. Thil cawktik le khualtlawng can zong ah 969 dawr thengmang ah cawk le um kal ding. Lam ah harsaknak a tongmi nan hmunh hna tik ah 969 Buddist a si le si lo nan zoh hmasa hna lai. Zei nan tuahpoah ah 969 min in nan tuah lai ti mi a au pi, kawlmiphun a si mipoah nih Buddhsit an si a herh i ram le miphun a kilkemh in a zohkhenh lai a ti. Kawlmi le Buddhist cu then khawh a si lai lo. Kawl ram “Golden Land”, an tinak cu na Pura biaknak poah ah Suirawng in sakmi kha an chim duhnak a si. Mah u pidi hramfehnak caah Hluhdaw nih hna tlakpi dingin minung ting10 leng nih min an thut cang, kawlram ah 86% cu Buddhist biaknak an si. Cozah nih uknak le an thil ti khawhnak le tangka an hmang i Religion Affairs zung hna an tuah. Phungki le Nahtahlah sianginn pawl cu an mission karhternak ahrampi an si. Chin ram kan vawlei cia chungah kanmah le kan zumhnak vailamtung kan phunmi vialte phur a si lio ah anmah Pura vial cu pakhat hnu pakhat an hnuai duahmah. Buddhist Pura le an biaknak inn 1958 a um cang. Nai ah Falam khua ah Tet Mon Myint nih Pura biaknak sakding caah kyat 100 hlei a hlut. Mah hlan ah motor a hlut. Falam mipi nih Pura sak ti lo dingin duhlonak ca an kuat. Chin ram ah Buddist mi 60199 an si cang. Chin Buddhist nih Chin Yong Chi mekazin voi 5 nak tiang an chuah. Ahlan ah Chin ram hi khrihfa ram a si tiah an ti. A tu ah Chinmi cheukhat cu hmundang le ramdang ah an kal an pem cio tikah kan ram ah kawl Buddist cozah rian tuantu hna le Buddhist mission rian tuantu theihlo khar ah a hun kharh chinchin. Kawl cozah policy nih an kan influence tuk cang. Buddist an karh ning a rang tuk. Chinmi hna Chin ram caah kan hna a ngam peng rih ko lai maw? Chinram cu 100 ah 90% khrih fa ram a si ko tiah an rak au pi mi chim ram cu kawl nih kum 60 hlei an kan uk chungah an tuh mi thliaci a keuh. Ahram a fek. Mit hmunh khawh in a theipar a tlai cang. Buddhist ni sunglawi ni hna ah Chin bawi upa hna nih Buddhist Pura inn ah an kalter hna. Aruangcu cunglei in fial chawmmi order in kal termi hna an um. Chinmi nih hmundang ah mission rian kan tuan lioah kan inn le kan lo hna cu midang kut ah kan pek hna lai maw? Kan ram zoh sawh ti hlah u sih. Kawlram chung University hna Kawlram chungah cozah nih pekmi University le college hna cu: Ayeyawaddy – 14, Bago – 10, Chin State – 3, Kachin State – 10, Kayah 3, Kayin 4, Magway – 13, Mandalay – 37, Mon State 5, Rakhine State – 5, Sagaing 12, Shan State – 13, Tanintharyi 7 le Yangon – 36 an zate fonh ah 172 a um. Kawl ram cazin ah cun Chin State ah university 3 an um i mah hna cu Sagaing ramchung Kalaymyo ah a um. Hakha ah G.T.C sianginn pakhat te a um ve. University a herh lo Nahtahlah sianginn a um Kawl ram chungah university le college 172 aum lio ah Chin State cizin zoh tikah aruang thil tampi ruah a hau. Fimnak locun ram serkhawh a si lo ti cu chimhau loin theih cio a si ko. Ziah Chinram ah university an tuah duh lo ti hi ka hmunhning vun langh ter ve ka duh. “Chin miphun sifakmi le sifak chungin ngakchia Buddhism biaknak ah luhternak in tuahmi a si caah langhtermi ah nahtahlah nih a tuahmi cacawnnak training hi kawl ramkulh ah 29 a um i cu cawnnak training sianginn pawl cu Khrihfa mi hmuitinh in an tuahhnawh. Hi cawnnak 29 chung ah cheuthum cheuhnih cu Chin ramkulh ah an tuahmi a si. Hi cacawnnak sianginn pawl hi thanchonak min putter in kan tuah an ti nain a taktak ah policy in Khrihfa ngakchia pawl buddist biaknak Buddhism ah luhter dingin an timhmi a si. Sianginn nih a tinhmi cu sifah dohnak ti a si nain a taktak ahcun man fakngai pek in Chin Khrihfa pawl kai ding a si. Hi sianginn kainak nih a sawh duhmi cu Chinmi nih mah sinak (identity) hloh in Buddhism biaknak ah kan lut lai maw asiloah nawlngeitu cozah duh bang in ‘Ramdaw miphun min’ in ralkap kan lut lai maw timi, thim awk pahnih lawng a ummi a si” tiah CHRO Advocacy Director Rachel Fleming a ti. Nahtahlah sianginn timi cu tlangcungmi thanchonak caah tiin Ministry of Border Affairs le biaknaklei kong vunci (thartanazi) fonh in tuahmi a si. Hi nih sifahnak a tongmi Chin ngakchia caah man um loin sianginn kai khawhnak lam a onpiak hna nain riantuantu ah phungki le Buddhism biaknaklei nih tawlrel a si caah cu a kaimi ngakchia cu Buddhism biaknak luh dingah forhfial le lemsoi an si tiah CHRO nih nahtahlah cawlcanghnak he pehtlai in report a chuahmi ah a langhter. Hi nahtahlah sianginn ah ca a cawng balmi nu ngakchia pakhat nih “Mah sianginn ahhin cun Khrihfa nu ngakchia a simi caah cun kai awk a si lo. Keimah hna ka kai i phungki nu (metila) angki an ka hrukter. Ka duh lo caah ka angki cu ka phoih i meng 20 renglo aa hlatmi khuadang ah ka tli. Cu thawng an theih in ka kainak in phungki pawl le ralkap LIB No. 274 nih ka zaamnak tiang an ka dawi. Na rak kir lai i ralkap ah na lut lai tiin an ka tlerh i an ka forhfial” tiah a chim. Hi kong he pehtlai in CHRO in Salai Za Uk Ling nih “Kawlram cozah nih policy hmang in Chin Khrihfa an kan dohdalnak an dihter a herh. Thein Sein cozah nih miphun tlawm, tlangcungmi kan covo a upat, a dirkamh i Institution a tuahmi pawl a thianhlimter a herh” tiah a ti. Chinram Myone khuapi paoh ah inn an sak i sifak, ngaktah, nu le pa a harmi fa kha an khawmh hna i an chiah hna. Cozah tuahmi a si nain phungki nih an zoh hna. Chaklei Chinram ah cun langhngan tukin an tuah lo. An khawmhmi ngakchia kha duhsah tein an cawnpiak hna, hmuhtheihnak an pek hna, ei din hnipuan fenh-aih le sianginn caah a herhmi an pek dih hna i Buddhist ah an luhter hna. Tanghra a awng khomi hna cu College an kaiter hna I B.Ed,M.Ed in Ph.Dd tiang an kai ter. Cozah rian alawng mi le Ouh suh cazi an tuan ter hna. Chinram ah a ummi Myone 9 a um i Myone uktu Township Officer paoh (Vuanthok) cu Chinmi a simi Buddhist nih tlaih dih dingin tuak a si. “Khrihfa nan si hi nan rak palh tuk” tiah a kan titu dingah Chinmi lila kha hman an timh hna. Chin State ah university a um ah cun Nahtahlah mission an rian tuan nak ah donkhantu a si lai ti an phang. Karen Buddhist le Khrihfa karlak ah an tuah bantuk kha a si ve lai. Chinmi ngakchia tampi an lut cang. A voi 65nk Chin Miphunpi Ni ah Chin ramkulh chung um siangngakchia fimcawnnak caah tiah Kawl phungki nih kyats ting 520 a hlut. Phaisa hlutnak hi Naypyitaw ah tuahmi Chin Miphunpi Ni ah NLD hruaitu Aung San Suu Kyi nih Chin hruaitu sin ah a chanh tiah theih a si. Khua zei khua sianginn caah an hman ti theih a si rih lo. A tu ah Palehwah peng Nahtahlah sianginn thar sak nak ah kyat ting 650 dih in an sak cuahmah loi. 2013 Setember thla ah Thangtlang Hight school headmaster nu a rian in an phuahnak kong cu a hlan a riantuannak ah a sianghngakchia hna kha Buddish phung ki pa nih Buddist sianghngakchia an si tiah min a thuh ter i a duh lo ruangah rian phuah tiang a ton. Miphun pakhat (One people) ser an duh; Kawlram cu miphun tampi fonh in dirhmi ram a si. Mah miphun sinak cio kha thanchoter i an sunsakmi nunphung tehna zong kilvenpiak ding a si. Alan (flag) an tuah tikah State le Division vialte theihhngalhnak caah arfi 14 an rak cuanter. Upadi thar ah cun a lai ah Arfi nganpi pakhat lawng a um cang. Kawl nih dolh_mi upadi a si. Hlan ah cun mah le holh in sianginn ah cawn khawhnak pek a rak si. A tu cozah thar Flag ah le Arfi pakhat lianpi an cuanter than. Miphun pi pakhat hmelchumh langhtermi a lo ko. Biaknak nih cun a ti khawhtawk aa zuam nain effective taktak in a tuah kho lo. Kawlholh le Kawlca tu cu tangcheu in B.A tiang cawn dingin Kawlram pumpi cawnter a si i mikip nih thiam dih dingin an tuah. Cuticun miphunpi pakhat chungah i fonh dih ding kha an ruahmi a si. Cozah rian soktik, luhnak camepui tuah zongah kawlca phih ter lengmang a si. Kawlca thiamlo ahcun cozahrian sang luhnak nawl a um kho bak lo. Zeitluk in miringca le holh thiam ko hmanhsehlaw zungrian tuannak ah kawlca a awn lo ahcun a luh kho lai lo. A chuah kehnak min, miphun le biaknak an zoh. Tlangcungmi chinchap khrihfa biaknak a si ahcun a caah cozahrian sang pek cu a har ko. Chinmi Thit laknak; Ralkap hi Kawlram hmun kildeng tiangin an phan cang. Chinram zongah a kildeng khuate tiangin an phan cang. An phaknak kipah nupi thit le laak an i zuam. An fale kha Kawlphun si ding kha a chung tinhmi a si. A tu lio Hakha nih timh mi Private University Chinram chungah tanghra awngmi nih rian hmuh a har cang, sianghleiruun kai khomi an tlawm caah mino 80% hrawng cu rian ngeilo an si ruangah kan miphun chungin sianginn kaimi kum khat hnu kum khat an tlawm chin lengmang. Chin ram thanchonak cu fimnak lawnglawng nih a ser khawh lai tiah zumh cio a si bantukin kan ram chungah tangka tlawmte dih in le zalongte in fimnak cawnnak a um lawngah kan ram ah mifim cathiam tampi an chuak lai ti kan zumh. Cu caah Hakha ah sianghleirun dirh dingin khuanu khuapa khuakhan lairelnak in timh lamh a si. Chin Christian College tu hi university ah kan ser lai, sianghleiruun kong hi cu thilrit tuk a si caah cozah rian a si tiin mi cheukhat nih ruah khawh a si. CCC cu biaknak hram bunh in dirhmi sianginn a si caah cozah nih cohlanmi sianginn si dingah dawn khantu thil tampi a um. Private in sianghleiruun sianginn dirh ahcun caan tawite chungah cozah nih cohlan khawhnak lam kaupi a um caah khuanu khuapa nih ruahnak kaupi he khuakhan lairelmi a si. Atu Hakha private university tuahnak kong he pehtlaih in Dr. Lian Hmung Sakhong zong nih, "Mah university tuah kan timhmi hi lawmh a umtuk hringhran, miphun kilvengtu a si te lai, Hakha holh cawnnak hna um chih sehlaw a tha tuk hnga”tiah a chim. Tinhmi 1. Ram le miphun thanchonak caah a biapi bikmi minung fimthiamnak thanchoter ding 2. Chinram ummi mino hna nih man fawite in sianghleiruun an kai khawhnak ding 3. Sifakmi hna nih man fawite in sianghleiruun an kai khawhnak ding 4. Mino nih a lamkip in fimthiamnak an cawn hnuah ram le miphun thanchonak caah riantuantu an si khawhnak ding 5. Mizapi nih fimthiamnak an ngeih i cu an fimnak thawngin nun khuasaknak a san deuh khawhnak ding “University sianginn dirhnak thawngin kan miphun chungin mifim cathiam rian tampi a pek hna lai, siang cachim le zung riantuantu a tlawmbik minung (200) in a cunglei rian an ngei lai. Kum (4) hnu cun a tlawmbik minung (150) in a cunglei degree an hmuh pinah master kai khomi siangakchia tampi an chuak lai. Cun mino tampi man fawite in sianginn an kai kho lai i, degree an lak hnuah rian an tuanmi thawngin chungkhar khuasaknak a nuam deuh lai. Cuticun kan ram le miphun sersiam khotu ding mifim thiam tampi an chuakte lai”.tiah Pu Jacop Thang nih a chim. Mah kong he pehtlai in Pa Za Sang Cinzah (Ontawa) nih cun”Atu (present) kan dirhmun ah thawh le bulh a tam tuk cang tiah kan ruah cio ahcun, mipi bochan in thil dang or thil thar tuah hi cu kan tuah rih lo cio ah a tha bik lai dah. A um ciami tu hi puitlingter i zuam hi a tha deuh hnga. Hi kong hi pumpak in lak hin loin, Laimi kan pa le a simi, Laimi dihlak huap in dawtnak a ngeimi nih cun, kan society le kan umtuning zoh in khua fapi in ruah a herh ko”tiah a chim ve. Pathian Thimmi phun kan si (Deuteronomi 7:6-7) Sihmanhselaw nannih cu thimmi miphun, Siangpahrang tlangbawi, miphun thiang, Pathian miphun hrimhrim nan si. Muihnak chungin amah ceunak chungah an kotu hna Pathian nih khuaruahhar mi thil a tuah mi thanh awk ah nannih cu an thim mi hna nan si. Hlan ah cun nannih cu Pathian mi nan rak si lo, sihmanhselaw atu cu nan si cang; hlan ah cun Pathian zangfahnak kha nan rak hngal lo, sihmanhselaw atu cu a zangfahnak kha nan hmuh.” (1 Peter 2:9-10) Atu lio vawleicung ah a tangcho ngaimi S. Korea khi an cheuhra cheukhat hi 100 ah 60 cu mission caah an pek an ti. America zong vawleicung ram ah a thanchomi ram a sinak hi Mission riantuannak ah pakhatnak an si caah si ko. Sianginn tha dirh khawh le a lam kip in thancho i zuam hna usih. Universtiy sianginn kan dirh pin ah Mission sianginn zong dirh kan herh ve. Pathian nih ka rian thiang a tuan duh lomi miphun cu ka hrawh hna lai a ti. Chin miphun zong Pathian rian kan tuannak lei ah a thangchomi kan si awk a si. A min cun kan ram pumpi Khrihfa kan si ko cang. Kan Baibal ca relmi ahkhan Pathian miphun, tlangbawi phun, a thiangmi miphun a ti i, kanmah Chin miphun zong kan phun a hmunh khawhnak hnga dingah cu thianlim cu kan herh hrimhrim. Hlan kan pupa chan ah hin, Chinmi cu an ding, an fel, zumhawk an tlak rak ti lengmang kan si. Sihmenhselaw cu thatnak tete cu kan Chinmi phun chungah a tlau ciahmah ko. Khrihfa ziaza a leng lo ngai. Khrihfa nunning in kan nung lo ngai. Kan phun le kan ram pi a hmuhnak dingah, Pathian hmanh a rak hngal lomi kan pumpa hna ziaza ahkhan kir than uh silaw Pathian miphun, Khrihfa miphun, miphun thiang si u sih ti hi a kenkip ah i sawm in chim hna u sih. Miphun tling, miphun pipa, miphun duhnung kan si ahcun kan Chinram hi Pathian thluachuah mi ram ah si hram ko seh. Biadongh nak Kawlram chungah university le college 172 aum lio ah Chin State cizin zoh tikah a ruang thil tampi ruat a hau. Kawlcozah an policy a si mi “miphun pakhat, ram pakhat, biaknak pakhat” Ning in uk le hruai an kan timh peng caah a si ko. Chin mi tampi cu nitlak ram, ram thangcho ah fimcawmnak tha te in ca an cawm lio ah Chinram chung ah cun university pakhat te hmanh serpiak duh lo in Buddhist biaknak karh dingtu ah Buddhist mission caah cozah nih rian a tuan. Atutiang an policy ning in a kal kho peng rih. Ramdang ah na cawnmi na fimnthiamnak Chinram vawlei caah na hman ve a herh. Chinmi hi, Judah mi he kan i lo ngai kan ti cio ko hih! Judah mi zong vawlei cung pumpuluk ah an tang dih ko. 1948 ah Isareal ram an hun thok i tangka an ngei lo ngai. An Prime Minister hlun Golder Meir nih a chimmi pakhat cu, America ram Isareal mi hna sin, New York ka phan. Dollar pahra te lawng ka ngei. A sinain, ka kir lei ahcun ka miphun nih kan ram thanchonak caah 10 million dollars an ka ronh a rak ti. Chinram sersiam nak ding ah cun a nungmi khrih kan I tleih chih peng ko u sih. Pathian nih kan dih lak caah thlua chuah kan pe hram ko seh. Chrihchan mi cauk hna: 1. Dr. Lian Hmung Sakong, In search of chin identity 2. The Chin Star journal, 2013 September 3. CHRO: Special report Threats-to-our Existe 4. Chinland maivan Today thawngthanh Upatnak tampi he, Khin Maung TheinBLOG COMMENTS POWERED BY DISQUS MAGAZINE CAPAR/ARTICLE Chin State ah University um lo ding le kawl cozah policyDesktop Version Top Copyright © 2013 The Chin Star. All Rights Reserved. Designed by JoomlArt . Joomla! is Free Software released under the GNU General Public License.
Posted on: Sat, 21 Sep 2013 20:01:56 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015