Danas je nedelja, 25. avgust. Na današnji dan dogodilo se: 325 - U Nikeji je završen Prvi vaseljenski crkveni sabor. Sazvao ga je i rukovodio tokom zasedanja rimski car Konstantin Veliki. Na tom saboru osuđena je Arijeva jeres i uspostavljena doktrina o "Svetom trojstvu" odnosno "Simvol vere" upotpunjen docnije na narednom saboru u Carigradu. Tada je sprovedena i delimična reforma Julijanskog kalendara. 1270 - Umro je francuski kralj Luj IX, koji je tokom vladavine od 1226. uspeo da znatno ojača oslabljenu kraljevsku vlast. Predvodio je Šesti i Sedmi krstaški rat. 1530 - Rođen je ruski car Ivan IV Vasiljevič, nazvan Ivan Grozni (strašni). Prvi ruski vladar koji je uzeo titulu cara. Do tada su ruski vladari nosili titulu velikih kneževa pošto je u skladu s vizantijskom državno-pravnom koncepcijom titula cara pripadala samo vladaru Carigrada. Pošto su Turci zaposeli "drugi Rim" tada se pojavljuje teorija o Moskvi kao "trećem Rimu". S ciljem stvaranja jake centralizovane države ojačao je carsko samodržavlje i suzbijao samovolju boljara. Reforme je sprovodio veoma odlučno, zbog čega je dobio poznati nadimak. Podigao je 1553. prvu štampariju u Rusiji, a 1584. izgradio je, radi jačanja trgovine sa zapadom Evrope, grad Arhangelsk na ušću Severne Dvine u Belo more. Potukao je Mongole (Tatare) i osvojio Kazan 1552. i Astrahan 1556, tako da je Rusija ovladala celim vodenim tokom Volge, a potom je pripojio Sibir. Sproveo je izvesne pravne reforme i prvi uveo regularnu vojsku. Jedan je od najvećih vladara u istoriji Rusije. 1609. - Galileo Galilej demonstrirao je svoj prvi teleskop. 1804. - Alice Meynell postala je prva žena džokej. 1819 - Rođen je američki detektiv škotskog porekla Alen Pinkerton, koji je 1850. osnovao Nacionalnu detektivsku organizaciju "Pinkerton". 1822 - Umro je engleski astronom nemačkog porekla Vilijam Heršel, koji je 1781. otkrio planetu Uran, što mu je donelo članstvo, a potom i položaj predsednika u Londonskom kraljevskom društvu. Otkrio je i dva od pet Uranovih satelita i dva Saturnova satelita. Osmatranjem maglina, dvojnih i mnogostrukih zvezda i proučavanjem Sunčevog sistema i galaksije Mlečni Put zaslužio je naziv tvorca zvezdane (stelarne) astronomije. 1839. - U Užicu je osnovana gimnazija, među najstarijim u Srbiji, jedan od najznačajnijih kulturnih centara zapadne Srbije. Učenici te gimnazije bili su prvaci socijalističkog pokreta u Srbiji krajem 19. i početkom 20. veka: Radovan Dragović, Dimitrije Tucović i Dušan Popović, istaknuti profesori, naučnici, filozofi, političari poput Ljubomira Stojanovića, Božidara Kneževića, Ljubomira Davidovića, Dragiše M. Đurića, Milana Predića. 1842. - U Kragujevcu su ustavobranitelji s Tomom Vučićem Perišićem na čelu podigli bunu seljaka nezadovoljnih povećanjem poreza i oborili s prestola kneza Mihaila Obrenovića, posle čega je Vučić u Beogradu, kao "predvoditelj naroda", za kneza proglasio Aleksandra Karađorđevića. 1867 - Umro je engleski fizičar i hemičar Majkl Faradej, koji je 1831. otkrio zakon elektromagnetske indukcije, što je naučni osnov elektrotehnike, a 1833. dva osnovna zakona elektrolize - osnov elektrohemije i učenja o elektricitetu. Otkrio je i vezu magnetnog polja i svetlosti, utemeljio učenje o fizičkom polju, unapredio hemiju i optiku. Njegovim imenom nazvana je merna jedinica za električnu kapacitivnost - farad (F) - i više efekata i uređaja: "Faradejev tamni prostor", "Faradejev efekat", "Faradejev cilindar", "Faradejev broj". Pošto Faradej nije bio stručni matematičar njegove ideje i pronalaske matematički je formulisao i razradio engleski teorijski fizičar Džejms Klerk Maksvel. Dela: "Eksperimentalna istraživanja u elektricitetu", "Eksperimentalna istraživanja u hemiji i fizici", "O raznim silama u prirodi", "Predavanja o hemijskoj istoriji jedne sveće". 1875. - Matthew Webb, 27-godišnji kapetan trgovačke morarice, prvi je čovek koji je preplivao Engleski kanal. Krenuo je iz Dover-a u Engleskoj, a podvig je završio u francuskom gradiću Calais. Preplivavanje je trajalo 21 sat i 45 minuta. Proglašen je nacionalnim herojem po povratku u Englesku. 1900 - Umro je nemački filozof Fridrih Niče. U ranoj fazi pod uticajem je Šopenhauerovog učenja (delo "Rođenje tragedije iz duha muzike") docnije stvara sopstveni sistem. Jedan je od najžešćih kritičara zapadne kulture i hrišćanstva. Površna tumačenja svrstala su ga među preteče nacizma, što ozbiljni teoretičari odbacuju. Dela: "Tako je govorio Zaratustra", "Volja za moć" (posthumno sabrane njegove misli, naslov nije njegov), "S one strane dobra i zla", "Sumrak idola", "Ljudsko, suviše ljudsko", "Genealogija morala", "Eče homo", "Radosna nauka", "Nesavremena razmatranja". 1906 - Umro je srpski pisac Stevan Sremac, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih realista u srpskoj književnosti. Gimnaziju i istorijsko-filološke studije završio je u Beogradu, gde ga je, iz rodne Sente, doveo ujak Jovan Đorđević, takođe poznati pisac. Bio je dobrovoljac u oslobodilački ratovima Srbije 1876.-78. Veći deo života proveo je kao srednjoškolski profesor po provincijskim mestima Srbije. Pisao je duhovite pripovetke najčešće iz života provincije u kojima je opisivao naravi i specifične ljudske tipove, neretko utemeljene na realnim događajima. Pod naslovom "Iz knjiga starostavnih" objavio je poetizovane pripovetke iz prošlosti Srba. Ostala dela: drame "Ivkova slava", "Zona Zamfirova", romani "Pop Ćira i pop Spira", "Vukadin", politička satira "Limunacija na selu". 1920. - Ethelda Bleibtrey postala je prva žena koja je osvojila zlato na Olimpijadi. 1930 - Rođen je škotski filmski glumac Šon Koneri, koji se proslavio glumeći u vreme hladnog rata britanskog tajnog agenta Džejmsa Bonda, lik iz priča engleskog pisca Jana Fleminga. Fleming koji je i sam bio obaveštajni agent je lik Džejmsa Bonda ustrojio po uzoru na srpskog obaveštajca Duška Popova, rođenog u Titelu u Bačkoj, koji je bio agent Kraljevine Jugoslavije i Britanije (lažno i Nemačke). Šon Koneri je u kasnijoj fazi igrao u ambicioznijim ostvarenjima, u kojima je potpunije izrazio raskošan glumački talenat. Filmovi: "Dr No", "Goldfinger", "Operacija grom", "Iz Rusije, s ljubavlju", "Dijamanti su večni", "Zaverenici", "Brdo izgubljenih", "Zardoz", "Ime Ruže", "Nikad ne reci nikad", "Pravedni cilj". 1940 - Prvi put se desilo venčanje u vazduhu prilikom kojeg su i mlada i mladoženja izveli skok padobranom. 1944. - Pariz je oslobođen nacističke okupacije (okupiran je 14. juna 1940). Nemci nisu pružali jak otpor, jer je nemački general Dietrich von Choltitz odbio Hitlerovo naređenje da minira znamenitosti Pariza i spali grad do temelja pre oslobođenja. 1960. - Otvorene su 17. Olimpijske igre u Rimu. 1967. - Paragvaj je usvojio svoj ustav.
Posted on: Sun, 25 Aug 2013 09:27:15 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015