Graag deel ik het nieuwe artikel van Ronald Jan: Zowel een aandelenhandelaar als een drone-piloot doet z’n werk achter vele computerschermen. Omdat we dit werk mogelijk is, doen we het. Maar waar draagt het aan bij? Het wordt weer tijd voor de grote vragen in het leven. VERLEIDELIJKE COMPUTERS BINNEN HANDEL EN OORLOG Het huidige nieuws zit vol met details van een systeem, dat we gelukkig gaan verlaten. Of dat nu het economisch systeem is, het financiële of het medische, de goede verstaander ziet en hoort de symptomen van de neergang. In een radio-nieuwsrubriek van deze week werd verteld dat een ‘high frequency trader’ in Amerika was veroordeeld voor $3 miljoen in verband met ongeoorloofde handel. Er werd bij verteld dat ‘high frequency trading’ alleen al in Amerika 50% van de aandelenhandel beslaat, waarschijnlijk in de rest van de wereld ook. Er wordt enorm veel geld mee verdiend. Deze veroordeelde had misbruik van het systeem gemaakt. Wat had hij gedaan? Als handelaar wilde hij weten wat de vraag en aanbod van een bepaald aandeel is. Daarom plaatste hij een aantal ‘nep-orders’. Maar aangezien dit allemaal door computers gebeurd, kon hij instellen dat zijn computer het aanbod na 1 milli-seconde weer terugtrok. Hierdoor had hij wel kunnen zien, wie er, hoeveel aandelen nodig heeft, voor welk bedrag. En met die informatie ging hij vervolgens pas echt handelen. De rechter had geoordeeld dat er – door het plaatsen van valse orders – sprake was van marktmanipulatie. Dit schijnt veel vaker te gebeuren. Wat leren we hieruit? (A) Het was een kort nieuwsfeitje, terwijl via neporders miljoenen euro’s worden verdiend over de hele wereld. Bij doping in de sport struikelt men over elkaar heen om het nieuws te brengen, deze neporders is een voetnoot. (B) Veel handel wordt gedaan via computers op een duizelingwekkende snelheid. Milliseconden kunnen miljoenen winst of verlies schelen. We kunnen ons de vraag stellen: waar gaat dit nog over? (C) Als de meeste handel door computers gebeurd, wat is er dan nog over van de ‘heilige’ marktwerking? Dan is deze tak van sport toch niet meer dan een computergame waarin iedereen zijn voorwaarden heeft geprogrammeerd? Vandaar dat tegenstanders het zo vaak hebben over ‘de casino’s met hun Monopoly-geld’. (D) De drempel voor instappen tot zo’n ‘high frequency’-markt – waar biljoenen mee verdiend worden – is heel hoog. En dus is de toegang – wat volgens de oude markttheorie wél zou moeten – helemaal niet gelijk voor alle deelnemers, bijvoorbeeld voor armen of arme landen. Met als resultaat: de rijken worden rijker en de kloof tussen arm en rijk groter. (E) Het zit in een bedenkelijke hoek van de samenleving, aangezien men geld met geld maakt. Deze manier van zakendoen werd in de negentiende eeuw nog gezien als oneerbaar en illegaal. Een goede beoordeling, want het draagt niets bij aan de samenleving, anders dan het eigen belang van de partij die eraan meedoet. (F) Als er én op een snelle manier én veel geld verdiend kan worden, trekt dat een bepaald type mens aan. Het is een systeem, waar het gezwel al is in-geprogrammeerd, een zeker einde tegemoet gaand. Eenzelfde thema stond deze week op de opiniepagina van de Trouw door Wim Zwijnenburg (vredesorganisatie IKV Pax Christi). Hij schreef over het ontstaan en het gebruik van de onbemande vliegtuigjes – drones – met de passende titel: ‘Drones zijn het antwoord op de verkeerde vraag.’ In de wereld spitst zich men nu vooral toe op de juridische kant van de zaak: ‘Is het gebruik van deze wapens volkenrechtelijk verantwoord?’ Terwijl de veel grotere vraag veel belangrijker is: ‘welk probleem lost de drone nu eigenlijk op?’ Zwijnenburg vervolgt, ’drones zijn wapens en dus nuttig op het slagveld. Maar dragen drones nu ook bij aan de bescherming van burgers in conflictgebieden? Verlagen ze niet juist de drempel om geweld te gebruiken? Is democratische controle nog wel mogelijk bij de massale inzet van deze wapens? Draagt oorlog met een afstandsbediening uiteindelijk bij aan een veiligere wereld?’ Nee, natuurlijk niet. En daarnaast blijken de oorlogen er ook niet schoner, korter of efficiënter door te worden. Wellicht integendeel, want door de vele burgerslachtoffers van drones wordt de haat tegen de Amerikanen enorm aangewakkerd, met als resultaat een verergering van de agressie. De werkelijke oorlogsvoering is ook nu weer goed te vergelijken met het oorlogsvoeren in de economische markten. Het gebeurt, omdat het kan en legaal is. Maar de juridische wereld vertegenwoordigt slechts een klein deel van de werkelijkheid. Belastingontwijking gebeurt ook nog steeds, omdat het is legaal. Maar de werkelijkheid van de ethiek en van de nieuwe tijd zijn vele malen ruimer en denkt er heel anders over. Daarom zouden we ook bij in de financiële wereld een veel grotere vraag moeten stellen: ‘welk probleem lossen de financiële instrumenten eigenlijk op? Dragen ze bij aan de (arme) burgers in de probleemgebieden in de wereld? Verkleinen ze het gat tussen rijk en arm? Dragen zij bij aan een rechtvaardigere en eerlijkere wereld? Nee, natuurlijk. Getuige ook de uitspraak van Wall Street (wereld van de aandelen), ‘dat het niet economisch is om de wereld te redden’. Een kenmerkende uitspraak, want hiermee geeft Wall Street precies aan dat ‘het economische’ maar 1 manier van naar de werkelijkheid kijken is en niet diegene waarnaar we moeten luisteren, want: ‘als het aan de economie ligt, dan zou je de aarde niet moeten redden!’ Helaas zal ‘een systeem’ zichzelf niet snel ter discussie stellen, dus moeten de mensen buiten dat systeem het maar doen. En dat is goed nieuws! Want dat is 99,9% van de wereldbevolking. Een ruime meerderheid, lijkt me. Gelukkig krijgt het financiële en economische systeem de ene na de andere tegenvaller te verwerken. Daardoor krijgt de bevolking te zien dat het systeem niet werkt en dat het in z’n fundamenten niet deugt. De grote vragen in het leven worden weer relevant. Ons bestaan hangt ervan af. Om die vragen te beantwoorden hebben we een veel ruimere manier van denken nodig. En die begint bij het ter discussie stellen van de (fysieke) dood. Van daaruit kom je uit bij bewustzijn, de verbondenheid met alles en iedereen, de zin van het leven, enz. De antwoorden gaan komen. Het oorlogsvoeren op de economische markten en op de slagvelden zal tot het verleden gaan behoren. Het laatste zetje komt eraan. Ronald Jan Heijn helloaquarius.org/verleidelijke-computers-binnen-handel-en-oorlog/
Posted on: Sat, 27 Jul 2013 18:43:34 +0000