MOBBİNG NEDİR, UYGULAMA AMAÇ GAYE VE NEDENLERİ... Mobbing, Latince bir kelimedir ve Latince’de, psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermek anlamlarına geliyor. Mobbing, özellikle hiyerarşik yapılanmış gruplarda ve kontrolün zayıf olduğu örgütlerde, gücü elinde bulunduran kişinin ya da grubun, diğerlerine psikolojik yollardan, uzun süreli sistematik baskı uygulamasıdır. Mobbing duygusal bir saldırıdır. Yaş, ırk, cinsiyet ayrımı gözetmeden, taciz, rahatsız etme ve kötü davranış yoluyla herhangi bir kişiye yönelen saldırganlıktır. Kişiyi iş yaşamından dışlamak amacıyla kasıtlı olarak yapılır. Kişinin saygısız ve zararlı bir davranışın hedefi olmasıyla başlar. İşveren ima ve alayla, karşısındakinin toplumsal itibarını düşürmeye yönelik saldırgan bir ortam yaratarak kişiyi işten ayrılmaya zorlar.Organizasyon bozukluğunun daha fazla olduğu işyerlerinde, disiplin getirmek, verimliliği artırmak, refleksleri koşullandırma (askeri disiplin) öne sürülerek yapılmakta ve meşrulaştırılmaktadır. Mobbinge uğrayanların genel özellikleri Mobbing genellikle ; İşini çok iyi, hatta mükemmel yapan; İlişkileri olumlu olan ve çevresindekilerce sevilen; Çalışma ilkeleri ve değerleri sağlam, bunlardan ödün vermeyen; Dürüst ve güvenilir, kuruluşa sadık; Bağımsız ve yaratıcı; Zorbanın yeteneklerinden üstün özelliklere sahip olan kişilere yöneliyor. Mobbing uygulayan kişilerin ve kurbanların kişilik özellikleri ve işyeri koşulları mobbingin nedenlerini açıklıyor. Leyman bunları dört başlık altında topluyor: Kişileri grup kuralını kabul etmeye zorlamak Düşmanlıktan hoşlanmak Can sıkıntısı içinde zevk arayışı Önyargıları pekiştirmekMobbing davranış biçimleri sınıflandırılması Kendini göstermeyi ve iletişim oluşumunu etkilemek:Sözünüz kesilir, yaptığınız iş sürekli eleştirilir, jest ve bakışlarla ilişki kesilir, yazılı ve telefonda tehditler vs. Sosyal ilişkilere saldırı: Kimse sizinle konuşmaz, diğerlerinden ayrılmış bir işyeri verilir, çalışanların sizinle ilişkiye geçmeleri yasaklanır, orada değilmişsiniz gibi davranılır. İtibarınıza saldırı: Arkanızdan kötü konuşulur, asılsız söylentiler çıkarılır, kararlarınız sürekli sorgulanır, özgüveninizi olumsuz etkileyen bir iş yapmaya zorlanırsınız. Kişinin yaşam kalitesi ve mesleki durumuna saldırı: Hiçbir özel göreviniz yoktur, sürdürmeniz için anlamsız ve sahip olduğunuzdan daha az nitelik gerektiren işler verilir, işiniz sürekli değiştirilir, özgüveninizi etkileyecek şekilde işler verilir. Kişinin sağlığına doğrudan saldırı: Fiziksel olarak ağır işler yapmaya zorlanırsınız, fiziksel şiddet tehditleri yapılır, doğrudan cinsel taciz ve fiziksel zarar görürsünüz. Mobbing, işin akışına ya da bir davranışa ilişkin bir anlaşmazlıkla başlar. Daha sonra zorbanın saldırgan eylemleriyle devam eder, saldırganlığa zorbanın dışında yönetim veya iş arkadaşları da katılabilir. Bir sonraki aşamada kurban, sorunun kaynağı, problemli ya da akıl hastası olarak damgalanır. Süreç, işe son verilmesi ya da kişinin ayrılması ile tamamlanır. Bu sonuç, çoğunlukla mobbingin bitmesi anlamına gelmez, çünkü benzer bir iş kolunda çalışmak zorunda olan kişi kötü huylu, asi ya da işten anlamaz olarak damgalanarak referansları kirlenmiş olur. Çalışanların karşılaşabileceği olaylar Çalışanların şerefi, doğruluğu, güvenilirliği ve mesleki yeterliliğine saldırılar başlar. (Mesleki yeterlilik sorgulandığı zaman bu, o kişiye güvenilemeyeceği anlamına da gelir. Eğer kişiye güvenilmiyorsa yaptığı iş de değersizdir, kendisi de..) Olumsuz, küçük düşürücü, yıldırıcı, taciz edici, kontrol edici iletişim kurulur. (Verilen süre içinde başarılması zor görevler vermek, izole edilmek, bilginin saklanması, kuralların sıkça değiştirilmesi.) Doğrudan ve dolaylı, gizli veya açık yapılması. (Göz teması kurulmaz, kişi tutarsız gösterilir, görmezden gelinir, yetkileri azaltılır.) Bir veya birkaç kişi tarafından yapılması. (Bu duruma bazen yöneticiler ve çalışanlar da katılır.) Sürekli, çoklu ve sistemli bir biçimde zaman içinde yapılması. (Mobbingin sıklığı ve süresi zararı büyütür.) Hatalı olanın kurbanmış gibi gösterilmesi. (Aniden yetersizmiş gibi gösterilen kişiyle ilgili, önceden şikayet konusu olmayan bazı hatalar sorun yaratmaya başlar.) Kurbanın itibarını kaybetmeye, kafasını karıştırmaya, yıldırmaya, yalıtmaya yönelik olması ve teslim olmaya zorlaması. (Utandırma eylemleri yapılır.) Kişiyi dışlama niyetiyle yapılması. İşyerinden ayrılmayı kurbanın tercihiymiş gibi göstermek. Örgüt yönetimi tarafından hoş görülmesi, kışkırtılması, teşvik edilmesi. (Çare aramak için başvurulan merciler kişiyi reddeder.) Mobbing’e örnek verilebilecek davranışlar a) Sürekli sözünüzün kesilmesi, b) Sürekli yüksek sesle bağırılması, c) Sürekli haksız yere eleştirilmesi, d) Rahatsız edilme, e) Yalancı olduğunuzun ima edilmesi, f) İnsanların sizinle konuşmaması, g) Hakkınızda asılsız dedikoduların çıkarılması, h) Alay edilmesi, taciz edilmesi, i) Sürekli sorgulanmanız, küçük düşürülmeniz, j) Yeteneklerizin çok altında görevler verilmesi, k) Fiziksel şiddet, tehdit edilme, l) Sürekli dışlanma, yokmuş gibi davranılma. Mobbing ahlakın kaybolduğu, stresin ve monotonluğun çok olduğu, kişilerin karakterlerinin düşük olduğu yerlerde, gerginlik ve mutsuzluğun olduğu ortamlarda daha çok görülmektedir. Mobbing’in birçok olumsuz etkileri olmaktadır. Bunlar; a) Mobbing’e maruz kalan kişinin psikolojisinin bozulması Mobbing uygulanan kişiler genelde bunu bir başkasıyla paylaşmazlar. Sorunların kendilerinde olduğunu düşünür ve devamlı kendilerini sorgularlar. Sonuçta zaman içinde sıkıntı ve strese bağlı olarak bazı sağlık problemleri ortaya çıkmaya başlar. Bazen bu durum o kadar ileriye gider ki kişiler intihar etmeyi bile düşünür. b) Kişinin özgüvenini kaybetmesi Ayrıca Mobbing uygulayan ekip çalışma arkadaşları olduğunda, kişinin performans değerlendirmesi ister istemez düşük çıkacaktır. Bu noktaya ayrıca dikkat edilmesi gerekir. c) Maliyetlere etkisi Mobbing’e maruz kalan kişi eğer tedbir alınmazsa işten ayrılacaktır. Bu kişiler genelde başarılı kişiler olduğundan kaliteli insanların kurumdan ayrılmasının getireceği olumsuzluklarda vardır. Bunun yanında yeni kişinin işe alınması, yetiştirilmesi hem zaman hem de müşteri kaybına neden olacaktır. Mobbing’in fazla uygulandığı yerlerde işgücü devir oranı yüksek olacağından, bu şirketin imajını da olumsuz etkileyecektir. Mobbing’e kadınlar, erkeklere nazaran daha fazla maruz kalmaktadır. Bununda en büyük nedeni erkeklerce her şeye bulaşmaları oluyor. Çünkü erkekler kadınları evinin anası olarak görmekte, kadınları iş hayatında istememektedir. Halbuki kadınların “erkek işi” denilen işleri bile yapmaları aralarında bir fark olmadığının göstergesidir. Kadınlara Mobbing’i genelde hemcinsleri daha fazla uygulamaktadır. Bununda en büyük nedeni kadınların erkekleri ezememesidir. Mobbing’in önlenmesi adına işyerlerinin alabileceği tedbirler; a) İşyerinde belirsizlikler varsa bunların ortadan kaldırılması, b) İşyerindeki her şeyin tanımının açık ve net olarak yapılması. Buna çalışma ortamının tanımı da dahil edilebilir. Böylece işyerinde zorbalık varsa bununda tanımı ortaya çıkacaktır. c) İşe alınacak kişilerin karakterlerinin de iyi incelenmesi gerekir, d) İşyerinde takım ruhu olma adına sosyal aktiviteler ve çalışmaların yapılması, e) Adaletsizlik olduğu düşünülen konular varsa bunların şeffaf olarak yapılması ve her şeyin açık olması, f) Şirket politikaları, icabında şirketin misyonu ve vizyonunun Mobbing’e göre yeniden düzenlenmesi, g) Zorbalığa yazılı bir tanım yapılması, h) İletişim ve yardımlaşmayı sağlayacak çalışmaların arttırılması, i) Çatışma ortamının mümkün mertebe oluşturulmaması, oluşan bu ortamların tatlıya bağlanması ve sonuçlarının takip edilmesi, j) Mobbing uygulayanların sorgulanıp bu şekil olay hakkında anketler ve soruşturmalar yapılması, k) Gerekirse Mobbing’le ilgili şikayet hattının kurulması, l) EN ÖNEMLİSİ FARKINDALIKTIR. Çalışanlara ve yöneticilere bu alanda seminerler, eğitimler verilerek zihinlerin sürekli dinç tutulması gerekmektedir. Mobbing’e uğrayan çalışanların yapabilecekleri en önemli şey, birilerinden yardım almaları ve başlarından geçenleri amirlerine ve yakın arkadaşlarına anlatmalarıdır. Eğer Mobbing’i amirleri uyguluyorsa, talimatları yazılı istemeleri ve amirlerinin odasına giderken yanlarında şahit amaçlı birilerini bulundurmaları faydalı olacaktır. Mobbing’e uğrayanlar genelde başarılı kişiler olduğundan yöneticilerinde bu kişileri kollaması gerekir. Yoksa bu kişileri kaybedebilirler. Sonuç olarak Mobbing yeni bir kavram olduğundan bunun iyi bir şekilde çalışanlara ve yöneticilere anlatılması Mobbing’in azalmasını sağlayacaktır. Mobbing’in şirkete ve çalışanlara olumsuz etkileri vardır. Mobbing’e uğrayan kişiler bazen o kadar büyük bir yıkım yaşarlar ki bir daha çalışamayabilirler. Mobbing sürekli ve haksız yere yapılan davranışları kapsar. Bir kişiyi yaptığı işten dolayı ara sıra eleştirmek veya devamlı işe geç gelen birini uyarmak, tenkit etmek Mobbing değildir. Unutmayın Mobbing uygulamaları bir departmanın, bir kişinin sorumluluğunda değil, tüm şirketin ve çalışanların sorumluluğundadır. Bütün çalışanların ve yöneticilerin gerekli hassasiyeti göstermesi gerekir. Kaynak: Wikipedia – Milliyet
Posted on: Sat, 09 Nov 2013 06:51:49 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015