Niedoczynność tarczycy Niedoczynność tarczycy jest chorobą spowodowaną niedoborem hormonów tarczycy. Charakteryzuje się spowolnieniem funkcji psychicznych i motorycznych, sennością, marznię-ciem, suchością skóry, wypadaniem włosów, zaparciami, przybywaniem na wadze, obrzękiem powiek i twarzy, chrypką, hipercholesterolemią a u dzieci powoduje zaburzenia rozwoju ogólnego. W badaniach laboratoryjnych cechuje się obniżonym stężeniem wolnej tyroksyny fT4 i pod-wyższonym stężeniem TSH. Niedoczynność tarczycy występuje 5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. W populacji dorosłych niedoczynność tarczycy występuje u 5-7 % kobiet i 1 % mężczyzn. Ryzyko jej wy-stąpienia wzrasta gwałtownie z wiekiem. Chociaż największe ryzyko zachorowania dotyczy ludzi starszych, to niedoczynność tarczycy może się pojawiać także u dzieci i ludzi młodych. Wśród młodej populacji grupą szczególnie narażoną są kobiety w okresie poporodowym. Subkliniczna, inaczej utajona niedoczynność tarczycy jest to wstępny okres choroby wyra-żający się mało charakterystycznymi objawami, tj.: osłabienie pamięci, zwolnione tempo myślenia, nastroje depresyjne, stan chronicznego zmęczenia, przybywanie na wadze, suchość skóry oraz marznięcie. Związana jest ze wzrostem stężenia cholesterolu i triglice-rydów we krwi, co zwiększa ryzyko miażdżycy i zawału serca. Wyniki licznych badań klinicznych potwierdzają, że pacjenci cierpiący na tą postać niedo-czynności tarczycy są aż 2-krotnie bardziej narażeni na wystąpienie choroby wieńcowej w porównaniu do osób zdrowych. U kobiet w wieku rozrodczym utajona niedoczynność tarczycy nie daje żadnych dolegliwości, ale może spowodować kłopoty z zajściem w ciążę, nieprawidłowy jej przebieg oraz wpłynąć na gorszy rozwój umysłowy dziecka. Choroba jest trudna do rozpoznania, dlatego, że jej objawy są słabo wyrażone lub można je pomylić z fizjologicznymi objawami starzenia się organizmu. Wykryć ją można tylko na pod-stawie oznaczenia określonych hormonów we krwi. Wczesne rozpoznanie schorzenia i wdrożenie leczenia jest bardzo ważne, ponieważ nie tylko poprawia jakość życia, ale prze-ciwdziała groźnym następstwom ze strony układu krążenia, a młodym kobietom umożliwia posiadanie w pełni zdrowego potomstwa. Leczenie polega na przyjmowaniu doustnego preparatu l-tyroksyny i okresowym wykonywa-niu kontrolnych oznaczeń hormonów we krwi. Badania naukowe wykazały, że leczenie po-woduje poprawę pamięci i nastroju oraz obniżenie stężenia cholesterolu oraz triglicerydów. Rozwój umysłowy dzieci jest lepszy, jeśli ich matki miały w okresie ciąży dostatecznie wy-sokie stężenia hormonów tarczycy. W badaniach laboratoryjnych cechuje się podwyższonym stężeniem TSH i prawidłowymi poziomami T4 i T3. Utajona niedoczynność tarczycy występuje częściej niż pełnoobjawowa niedoczynność tar-czycy. Dotyczy od 4 do 10 % populacji ogólnej i aż 20% po 60 roku życia, Można ją stwier-dzić u co 5 kobiety i u co 6 mężczyzny po 74 roku życia. Niestety z powodu braku odczuwalnych objawów często pozostaje nierozpoznana i pacjenci nie wiedzą o tym, że pogorszenie ich samopoczucia ogólnego wywołane jest właśnie tą cho-robą. Przyczyny wywołujące pierwotną niedoczynność tarczycy to: choroba Hashimoto, in. przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, choroba de Quervaine’a przyczyny jatrogenne: przebyte leczenie 131-I, strumektomia, napromienienie szyi, stosowanie niektó-rych leków (tyreostatyki, węglan litu, amiodaron, interferon α). Przyczyny niedoczynności tarczycy pochodzenia centralnego (związane ze złą regulacją przez ośrodki znajdujące się w mózgowiu) są następujące: guzy nowotworowe lub zapalne przysadki mózgowej lub podwzgórza przyczyny jatrogenne: przebyta operacja neurochirurgiczna lub napromienienie okolicy przysadki mó-zgowej lub podwzgórza. niedoczynność tarczycy może mieć charakter wrodzony; w tych przypadkach jest najczęściej spowo-dowana zaburzeniami rozwoju gruczołu tarczowego lub defektami syntezy hormonów tarczycy. Objawy Objawy niedoczynności tarczycy zależą od wieku chorego, długości trwania choroby i stopnia niedoboru hormonów tarczycy. Wrodzona niedoczynność tarczycy najczęściej nie daje objawów w chwili narodzin i rozpoznaje się ją na podstawie badania przesiewowego jakim jest ocena stężenia TSH w 3 dobie życia wykonywana ru-tynowo u wszystkich noworodków w Polsce. Jeśli dziecko nie otrzyma leczenia substytucyjnego rozwija się zespół kliniczny charakteryzujący się brakiem prawidłowego rozwoju psychomotorycznego, uczu-ciem zimna, brakiem apetytu, powiększonym obwodem brzucha, zaparciami, bradykardią, opóźnieniem zarastania ciemiączek, opóźnieniem wzrostu i wyrzynania zębów. Niedoczynność tarczycy rozwijająca się u dzieci po 2 roku życia przebiega bez cech niedorozwoju umysłowego, natomiast cechuje ją niedobór wzrostu, zahamowanie dojrzewania płciowego, trudności w nauce. Niedoczynność tarczycy dotycząca wieku dojrzałego charakteryzuje się spadkiem aktywności intelek-tualnej i zawodowej, przybywaniem na wadze, zaparciami, bólami mięśniowymi, uczuciem chłodu, ubogą mimiką, wypadaniem włosów, Do typowych symptomów należą także objaw „brudnych kolan”, brudnych łokci” wynikający z nieprawidłowego funkcjonowania skóry oraz „ślepota zmierzchowa” polegająca na niedowidzeniu w warunkach złego oświetlenia. U części kobiet występują zaburzenia miesiączkowania pod postacią krwotocznych miesiączek oraz zmniejszona płodność. Ewentualna ciąża ma często przebieg nieprawidłowy; towarzyszy jej niedokrwistość i nadciśnienie tętnicze, zwiększone ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego lub martwego, krwotoku poporodowego. Dziecko kobiety, która miała niedostatecznie leczoną lub nieleczoną niedoczynność tarczycy w okresie ciąży może mieć niską wagę urodzeniową, a w późniejszym okresie życia wykazywać gorszy rozwój psychofizyczny. U osób starszych niedoczynność tarczycy może mieć przebieg cechować się osłabieniem pamięci, mar-znięciem, nastrojami depresyjnymi i osłabieniem słuchu, które to objawy często przypisywane są mylnie procesowi starzenia. Rozpoznanie Podejrzenie kliniczne niedoczynności tarczycy musi być potwierdzone wynikami badań hor-monalnych – stężenia TSH i fT4 we krwi. W przypadkach pierwotnej niedoczynności tarczycy stężenie TSH we krwi ulega podwyższe-niu, a stężenie fT4 obniżeniu. W razie podwyższonego stężenia TSH i prawidłowych poziomów fT4 i fT3 rozpoznajemy subkliniczną in. utajoną nadczynność tarczycy. Leczenie Leczenie niedoczynności tarczycy jest leczeniem substytucyjnym, polega na doustnym poda-waniu preparatu l-tyroksyny w 1 porannej dawce, na czczo. U ludzi młodych leczenie prowadzone jest energicznie, natomiast u ludzi starszych dość ostrożnie, łagodnie zwiększając dawki leku. Niedoczynność tarczycy jest chorobą przewlekłą, często utrzymującą się przez całe życie. Jednak prawidłowe leczenie, rozpoczęte we właściwym czasie może całkowicie usunąć wszystkie jej objawy i umożliwia prowadzenie aktywnego życia zawodowego i rodzinnego. Podczas przyjmowania preparatów hormonalnych (l-tyroksyny) należy zwrócić szczególną uwagę na czas i rodzaj spożywanych posiłków. Do pokarmów utrudniających wchłanianie l-tyroksyny z przewodu pokarmowego należą: dieta wysokoresztkowa - wegetariańska, niektóre leki: preparaty żelaza, glinu (sukralfat), cholestyramina, kolestipol, W tych przypadkach należy odstąpić od diety wegetariańskiej, zażywać l-tyroksynę 2 godziny wcześniej niż preparaty żelaza i glinu oraz 4-5 godzin wcześniej niż cholestyraminę i kolesti-pol. Szereg czynników zdrowotnych może utrudniać wchłanianie l-tyroksyny z przewodu pokar-mowego. Należą do nich: stan po resekcji jelita cienkiego, choroba trzewna (celiakia), zaawansowana marskość wątroby, zaawansowana zastoinowa niewydolność serca. W części przypadków, mimo prawidłowo prowadzonego leczenia nie udaje się uzyskać wła-ściwego poziomu hormonów we krwi a co za tym idzie również wyrównania metabolicznego. W tej grupie chorych, u pacjentów z utrudnionym wchłanianiem l-tyroksyny oraz u ludzi z całkowitym brakiem tarczycy stosuje się preparaty łączone; l-tyroksynę z trijodotyroniną. Wydrukuj stronę
Posted on: Sat, 05 Oct 2013 08:29:40 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015