ATOM BOMB AT HIROSHIMA - TopicsExpress



          

ATOM BOMB AT HIROSHIMA Lalrinthara Pachuau Zing dar 8:16, Agust ni 6, kum 1945 a ni a, Hiroshima khawpui chuan thilpek azawnga duhawm loh ber mai a dawng ta! Khawvelin mihringte chunga atom bomb a hman hmasak ber chu chu khawpui chung 1900ft a sangah chuan a puak ta dur mai a… A tobul chu Indopui 2-na chu a kal vung vanglai tak a ni a. Europe lamah German leh Italy tangrual chu dan an harsa tak meuh a; chutihlai vek chuan Asia chhim chhak lamah Japan lah chuan rahchin apiang an ram awpah an puang hmiah hmiah mai bawk si. An hmelmate (USA, Britain, France) tan chuan ngaihmawh loh rual a ni lo. German, Italy leh Japan tangrualte chu hneh vat an nih loh chuan khawvel hi Dictatorship-in rei loteah rorelsak a ni dawn tih lah chu a lang tlang reng a. Chu mai bakah mihring maktaduai telin an la thih phah dawn bawk si. Chuvangin chu indona chu a rang thei ang bera tih tawp a nih theih nan hma lak a ngai ta a, chumi atana tha ber nia lang chu bomb chak tak, a tuartu tana tlawm ngei ngeina tur siam a ni. German-ho laka hman a nih hmain an tlawm ta si a Japan-in a tuar ta a ni. Nuclear bomb sehsam Indopui 2-na chhuah hma kum 1938-ah khan German/Austrian scientist pahnih (2) Otto Hahn-a leh Strassman-a te chuan Uranium laimu hi neutron-in chak takin va suttir ta ila Barium leh Krypton bakah neutron dang pathum (3) pe chhuakin chumi rual chuan thahrui tam tak a pe chhuak thei a ni tih an lo hre chhuak tawh a. He an thil hriatchin mai hi chu atom bomb siam nan em chuan a la famkim tawk tlat lo. Tichuan Italian scientist, Nazi (Italy sawrkar) sawrkar hlauva America rama pem ta Enrico Fermi kaihhruainain kum 1942, December thlaah a hmasa ber atan Nuclear chain reaction chu Chicago University-ah mihringten an lo siam thiam ta a. Nuclear chain reaction awmzia chu nuclear reaction step khata tawp mai lova vawi tluklehdingawn tam tak second rei lote (second khat pawh tling lo) chhunga inzawm zata thleng nawn awn awn a ni ber awm e. Chuvangin step khata energy a pek chhuah kha a let tluklehdingawn tam takin second 1 pawh tling lovah a lo pung ta hluai a, chu chu thunun theih a ni a, chutia thununna hnuaia nuclear chain reaction chu Controlled Nuclear Chain Reaction an ti. Thunun a nih chuan thahrui a pek chhuah kha a tangkai zawngin a hman theih a, Nuclear reactor te pawh hi controlled nuclear chain reaction awmtirna hmun a ni mai. Thunun loh a nih vaih erawh chuan rapthlak takin a puak anga, a bul hnaia awm eng thil mahin a tuar zo lovang. Tichuan Atom bomb kan tih mai chuan nuclear chain reaction thunun lohva awm, thahrui namen lova tam pechhuak chunga puak darh ta a nih mai chu. Manhattan project America leh a tanrualpuiten a ruka nuclear bomb (atom bomb) siam an tumna project kha Manhattan project an ti. Scientist thiam filawr thahnem tham tak he project-ah hian an inhnamhnawih a ni. He project hi chutihlaia Physicist ropui ber pawla ngaih J. Robert Openheimer-a kaihhruainaa kal a ni. Trinity test Kum 1945 July thlaah New Mexico-a Alamos hmunah Nuclear bomb hmasa ber chu test ‘chhin’ a ni a, he bomb hian Plutonium chu fuel atan a hmang a ni. Little Boy chu le He bomb ngei hi a nia Hiroshima sawisatu chu. Little boy tih hi chu kha atom bomb hming ve mai kha a ni. A tawi zawngin sawi ta mai ila, 1945 August ni 1 ah khan hman theihin peih fel a ni a, a fuel atan Uranium-235 a hmang. Feet 9 leh inches 8 a sei, a lai hawlh tlannga feet 2 leh inches 4 a lian, 4040 Kg a rit a ni. A bomb tih puah dan hi ‘Gun type’ a ni a, U-235 hi 64 kg a pai bawk. A bomb puak chak zawng hi 13 – 18 kiloton TNT a ni (chu chu puak thei thil chak lutuk mai TNT ton 13,000 – 18,000 puak tluka chak tihna a ni). Zin kawng duhawm lo chu Kum 1945 August ni 6 zing lam dar 2 a pel tawh a, khuan hmasa a khuang thiai thiai a. Pacific tuipuia Tinian thliarkar atang chuan B-29 bomber, Lt. Col Tibbets-a khalh chuan chu thilpek duhawm lo zet mai chu phurin Hiroshima khawpui lam chu a pan ta vung vung mai a. Darkar 6 dawn a thlawh hnuin zing dar 8:15-ah Hiroshima khawpui chung 31,000ft vela sang atangin Little Boy chu a thlak thla ta a. Second 43 vel chhung chu khawvel chu a ngawi vung vung a, chutih lai chuan Tibbets-a leh a ruala lo tel ve bomber dangte chuan hlate khua thlen hman loh hlauin an thlawhtheihnate chu a full speed takmeuhin an lo vung pui hlurh hlurh mai bawk a. A puak ta ! Chutah le an bomb thlak atanga second 43-na a rawn inher chhuak a, Hiroshima khawpui chung zawn feet 1,900 asangah Little Boy chu a puak ta. A thahrui rapthlak tak mai chuan chu khawpui chu a chhuk nem a, a hmaah eng thil mah ding zo an awm lo. Hetia van sanga an tih puah kher nachhan hi chu a thahrui kha a nasa thei ang bera Hiroshima khawpui tihchhiat nana a hman theih dawn vang a ni. Bomb hnathawh chu Kan chhiar tak ang khan he bomb hian a thahrui ber Uranium chu 64 kg chauh a pai a a ni. Khatia bomb a puah khan 0.7 kg (700g) chauhin nuclear fission reaction a kal tlang a, chung zingah chuan thahruia insiam chu 0.6g (600 milligram) vel chauh a ni. Tlem teh mah se Einstein-a formula E = mc2 sawi dana mass tlemte kha thahruia a inleh miau avang khan thahrui tawrh zawh rual loh khawpa tam a pe chhuak tho tho a ni. Hetia thahruia inlet zat mass hi zungbun naran ve mai ai pawha tlem (zang) zawk a ni. A puah rualin mihring 70,000 – 80,000 vel an thi nghal a, a hnu leh deuha thite nen chuan 140,000 vel an tling chho a ni. A puah veleha boruak sat zawng chu 3980˚C vel (tui so let 40) zet a ni a, chu chuan kang thei tawh phawt chu a kang hmiah hmiah ringawt mai a, kahpathir leh steel te chu an tuiral nghal zung zung a, cement concrete leh brick te pawh vaivutah an chang nghal bawk. Hetia a kang alh vel hian 3km huam chhung a khuh a ni. A puah zawh veleh vaivut nawi leh a khu zungzam chuan feet 20,000-a sangah par a chhuang luih mai a, chu chu ruah angin a rawn sur leh a, mi tam tak chu chu chuan vun cancer-ah siam nghalin tam takin an thihpui nghal bawk. A puakin a khawih nghalna huam chhung pawn lam deuha awmte pawh a then phei chu thi nghal mai lovin an mit leh leite a tuiral a (Petera lo chhiar teh). A dam chhun thenkhatte pawh ‘tui tui’ ti chungin tui awmna lam panin an tlan a, an han zuan luh meuh chuan tui lah chu a lo so bawrh bawrh mai si. Chutah le, a bomb puakin a kan ral tawh boruak hnawh khat turin Hiroshima khaw dai kiltin atang chuan thlipui namen lova chak darkar khata 600km vela chakin a rawn tleh ta hum hum mai a, chu chuan a bomb puak hrim hrimin a tih chhiat bang in la dingte chu a rawn vaihma hmiah hmiah a, concrete leh steel te pawh a chhem fik hmek hmek mai a ni an ti. Khatia bomb a puah khan a thlaktu thlawhtheihnate pawh kha thleng hla tawh hle mah se a boruak tih-nghawr vel avang chuan tui fawna bur chhe paih ang maiin boruakah chuan an leng lauh lauh mai a ni. A thlaktu Tibbets-a pawhin a rapthlak a ti ngang ni tur a ni, “Lalpa, eng kher nge kan tih tak chu le?”, tiin a au chhuak hial a ni. Hiroshima khawpui chu 70% tih chhiat a ni a, a hun laia mihring cheng zat atanga 60% vel an thi bawk. Tin, tu a nih hriat loh pakhat chu bomb puak khan a hlimthla chu a hnung bangah a nemkai thawt a, chu chu tun thlengin vawn that zel a la ni. Note : Mizote hian Nuclear bomb tih leh Atom bomb tih hi kan hre chiang lo hle mai a. Nuclear bomb tih hian bomb chi hnih a huam a – Atom bomb leh Hydrogen bomb te. Chuvangin Atom bomb tih chuan Nuclear bomb a ni nghal. Atom bomb hi Scientific tawnga ‘Nuclear Fission’ an tiha a innghat a, Hydrogen bomb erawh chu ‘Nuclear Fusion’ ah a innghat thung. Hydrogen bomb hi chu atom bomb let tam taka chak a ni a, a tipuak tur ringawt pawhin atom bomb hi hman thin a ni (Fusion awm tur chuan temperature sang tak 1,000,000˚C vel a ngai a, chutianga saa temperature siam tur chuan atom bomb kha a kep atan an hmang a ni).
Posted on: Mon, 05 Aug 2013 18:49:46 +0000

Trending Topics



Recently Viewed Topics




© 2015