Hariciler kimdir, nasıl ortaya çıkmıştır ve temel özellikleri nelerdir? Hariciler, Hz. Ali döneminde meydana gelen Sıffin savaşından sonra ortaya çıkarlar. Hz. Ali ve Hz. Muaviye taraftarları arasında meydana gelen bu savaşta, Hz. Muaviye taraftarları yenileceklerini anlayınca mızraklarının ucuna Kuran sayfaları takarlar, aramızda Kuran hakem olsun derler. Bunun üzerine çatışmalar durur, görüşmeler başlar. İşte bu hakem olayından sonra bir kısım insanlar sen insanları hakem olarak kabul ettin. Halbuki hüküm ancak Allah’ındır diyerek Hz. Alinin saflarından ayrılırlar.(1) Bunlara hariciler denir. Hüküm ancak Allahındır (2) cümlesi haricilerin sloganı haline gelir. Hatta bir gün Hz. Ali halka hitabederken haricilerden biri kalkar,Ey Ali! Allah’ın dinine insanları ortak kıldın. Hüküm ancak Allah’ındır der. Bunun üzerine her taraftan Hüküm ancak Allahın!, Hüküm ancak Allahın! sesleri yükselir. Hz. Ali buna mukabil şöyle der: Söz, hak bir söz, fakat bununla batıl murat ediliyor.(3) Bir gün Hz. Peygamber ganimet dağıtırken biri çıkar, Ya Muhammed, adil ol! Adaletle dağıtmadın! der. Kıpkırmızı olan Hz. Peygamber Ben adil olmazsam daha kim adil olur? der ve şunu bildirir: Dikkat edin, bunun neslinden (bu cinsten) ilerde bir kavim zuhur edecek. Okun yaydan çıktığı gibi dinden çıkacaklar.(4) İşte hariciler bu hadisin çizdiği çerçevede insanlardır. İslam kahramanı Hz. Aliyi bile tekfirden çekinmemişlerdir. Aslında ibadete düşkündürler. Hz. Peygamberin tarifiyle, Sizden biri onların namazı yanında kendi namazını, onların orucu yanında kendi orucunu küçük görür. Lakin onların imanı boğazlarını aşmaz.(5) Şatıbînin yorumuyla, yani okuduklarını anlamazlar.(6) Hz. Ali, İbn-i Abbası haricilere elçi olarak gönderir. Onlar Hüküm ancak Allahın! dediklerinde İbn-i Abbas Evet der, hüküm ancak Allahın. Fakat Allah karı- koca arasındaki geçimsizlikte hakem tayinini istemiştir.(7) Keza, ihramlı iken avlanan hakkında yine hakem tayin etmiştir.(8) Dolayısıyla karı- koca ve av meselesinde hakem tayin etmek mi önce gelir, yoksa ümmeti ilgilendiren bir meselede mi?(9) Hariciler genelde çöl araplarıdır. İslam öncesinde fakir bir halde yaşamışlardır. Çölde yaşamaya devam ettiklerinden İslama girince de ekonomik durumları iyileşmez. Bunların fikirleri basit, tasavvurları dardır. Bu yüzden dinde mutaassıp, mahakeme güçleri noksan insanlardır. Çabuk öfkelenirler, kolaylıkla infiale kapılırlar. Yaşadıkları çöl misali, sert tabiatlı, katı kalplidirler.(10)
Posted on: Mon, 18 Nov 2013 09:56:25 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015