Spiermassa: Regelmatig worden we in de media geattendeerd op de vergrijzing van onze samenleving. Recente demografische gegevens voorspellen een sterke toename in het aantal mensen met een leeftijd boven de 65 jaar. In Europa zal naar schatting het aantal 65+’ers de komende vijftig jaar met ruim zeventig procent toenemen. Daarmee zal in het jaar 2050 maar liefst vijfentwintig procent van de bevolking tot de categorie 65+ behoren. Sarcopenie Met het klimmen van de leeftijd treden er belangrijke veranderingen op in zowel de structuur alsook de functie van onze skeletspieren. Terwijl de hoeveelheid spiermassa bij jong volwassenen gemiddeld nog 50% van het lichaamsgewicht bedraagt, zien we dit percentage met de leeftijd dalen tot zo’n 25% op een leeftijd tussen de 70 en 80 jaar. Het verlies van spiermassa met de leeftijd, vaak sarcopenie genoemd, is sterk gerelateerd aan het verlies van spierkracht en -functie. Deze veranderingen dragen in belangrijke mate bij aan de vermindering van de dagelijkse fysieke activiteit en de zelfredzaamheid van ouderen. Daarnaast leidt een verminderde spierkracht en -functie vaak tot valpartijen, botbreuken en hospitalisatie. Dit laatste met gevolg dat hiermee de hoeveelheid fysieke activiteit verder daalt en het verlies van spiermassa nog sneller verloopt. Chronische metabole ziekten Behalve functieverlies, brengt het verlies van spiermassa ook andere belangrijke gezondheidsrisico’s met zich mee. Wanneer de spiermassa terugloopt, stijgt namelijk ook de kans op het ontwikkelen van chronisch metabole ziekten (zoals obesitas en type-2-diabetes). Onze spieren zijn verantwoordelijk voor maar liefst tachtig procent van de totale glucoseopname uit ons bloed. De hoeveelheid spiermassa bepaalt dus voor een belangrijk deel de capaciteit waarmee ons lichaam glucose kan verwerken, en daarmee de mate waarin de bloedsuikerspiegel gecontroleerd kan worden. Met andere woorden, het verlies van spiermassa vermindert ons vermogen de bloedsuikerspiegel te reguleren en is daarmee een belangrijke factor die bijdraagt aan het ontstaan van insulineresistentie en type-2-diabetes op hogere leeftijd. Kinderschoenen Het is daarom van groot belang om ongewenst spiermassaverlies tegen te gaan. Hiertoe zullen we allereerst inzicht moeten krijgen in de processen die verantwoordelijk zijn voor het progressief verlies van spiermassa bij veroudering. Alhoewel wetenschappelijk onderzoek op dit gebied nog in de kinderschoenen staat, zijn er inmiddels sterke aanwijzingen dat ouderen minder gevoelig zijn voor de stimulerende effecten van voeding en inspanning op de spieraanwas. Onze spiermassa wordt continu afgebroken en weer opnieuw opgebouwd. De balans tussen de spiereiwitaanmaak enerzijds en spiereiwitafbraak anderzijds bepaalt of we een netto toename of juist een afname in spierweefsel kunnen verwachten. Bij deze balans spelen met name onze voeding en fysieke inspanning een primaire rol. Eiwitbalans In de afwezigheid van voedsel, zoals bijvoorbeeld ’s ochtends bij het ontwaken, zijn we allen in een negatieve eiwitbalans. Dit betekent dat de eiwitafbraak de eiwitaanmaak overtreft en er dus een netto verlies van spiermassa zou moeten optreden. Gedurende de dag gebruiken we echter voeding, wat de netto aanwas van spierweefsel weer stimuleert. De aanwezigheid van suikers of koolhydraten in onze voeding stimuleert de afgifte van het hormoon insuline, dat de afbraak van spiereiwit remt. Daarnaast stimuleert het eiwit in onze voeding de spieraanmaak en biedt tevens de benodigde bouwstenen voor de synthese van nieuwe (spier)eiwitten. We bevinden ons dus in een positieve eiwitbalans wanneer we een (gezonde) maaltijd nuttigen, en zo blijven we op 24-uursbasis in evenwicht. Anabole werking Recente bevindingen wijzen er echter op dat ouderen minder gevoelig raken voor de spieraanmaakbevorderende (of anabole) werking van voeding. Hierdoor kan de spierafbraak de overhand krijgen en zal er op termijn netto spiermassaverlies optreden. Om deze reden wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar de anabole werking van verschillende hoeveelheden en soorten voedingseiwit bij ouderen. Inmiddels is het evident dat ouderen een ruime hoeveelheid eiwit via de voeding moeten binnenkrijgen om de spiereiwitaanmaak optimaal te stimuleren. Daarom is een gezonde voeding – en daarmee het voorkómen van ondervoeding – cruciaal in de strijd tegen spiermassaverlies. Eiwitbronnen Behalve naar de hoeveelheid eiwit gaat momenteel ook veel aandacht uit naar het soort eiwit in onze voeding. Het onderzoek richt zich op de karakteristieken van verschillende eiwitbronnen, waarbij de aanwezigheid van de diverse aminozuren (bouwstenen van het eiwit) een belangrijke rol kan spelen. Op basis van dergelijk wetenschappelijk onderzoek zullen in de toekomst nieuwe voedingsrichtlijnen, voedingsproducten en voedingssupplementen ontwikkeld worden om het verlies van spiermassa bij veroudering tegen te gaan. Fysieke inspanning Naast voeding spelen ook fysieke inspanning en sport een essentiële rol bij het handhaven van onze spiermassa. Fysieke inspanning stimuleert de spieraanmaak en is daarmee een effectieve strategie om de spiermassa te vergroten – denk maar aan al die mensen die gaan fitnessen om een wat gespierder lijf te krijgen. Wat veel mensen echter niet beseffen, is dat fysieke inspanning ook de eiwitafbraak stimuleert. Bij afwezigheid van voeding zal de spiereiwitbalans na intensieve inspanning zelfs negatief zijn. Ook hier speelt voeding dus een onmisbare faciliterende rol bij de adaptieve respons van de spier op fysieke activiteit of sportieve training. Topsport Wanneer na inspanning of training koolhydraten en eiwitten via de voeding worden ingenomen, wordt de eiwitafbraak geremd en de eiwitsynthese gestimuleerd, waarna herstel en spiergroei kan plaatsvinden. Het verhogen van de mate van fysieke activiteit in het dagelijkse leven, al dan niet in de vorm van sport, biedt tot op hoge leeftijd een zeer effectieve strategie om de spiermassa te verhogen en de spierkracht te verbeteren. Maar net als voor topsporters is het ook voor ouderen belangrijk dat na fysieke inspanning direct voeding (met eiwit) wordt genuttigd. In dat opzicht is ‘gezond ouder worden’ niets anders dan topsport.
Posted on: Sat, 31 Aug 2013 15:48:54 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015