VEENDAMS PAAR VLUCHT VOOR TURKSE REVOLTE EN JIHADSTRIJDERS UIT SYRIË Huis in de hel Carel Koppe na drie maanden Antakya: „In Turkije heerst de censuur.” FOTO: JOS SCHUURMAN HALSOVERKOP VERLIETEN ZE hun tweede huis in Hatay, Turkse provincie aan de Syrische grens. Het echtpaar Carel en Aysel Koppe – hij geboren Rotterdammer, zij van Turkse afkomst – vluchtte voor de oproerpolitie van premier Erdogan én voor jihadstrijders, overgekomen vanuit Syrië. Getuigenis uit het hol van de leeuw. Straatbeeld in ZuidTurkije: reddingswerkers ontfermen zich over slachtoffers. door CHARLES SANDERS Gemangeld tussen een steeds bloediger burgeroorlog aan de ene kant van de grens en een volk in opstand aan de andere zijde. Carel Koppe en zijn vrouw Aysel zaten afgelopen drie maanden in Antakya, op steenworp afstand van Syrië. Al ruim 23 jaar komt Koppe, gepensioneerd boekhouder, hier. Want: in dit deel van Turkije wonen christenen, soennieten, alawieten, sjiieten en Joden sinds mensenheugenis vreedzaam naast elkaar. Hatay, provincie met een rijk cultureel verleden en verdraagzame burgers. Maar van die rust is weinig over. Samen met Aysel besloot Carel Koppe deze week zijn tweede vaderland te verlaten. En hij betwijfelt of hij er snel zal terugkeren. In Veendam, waar het echtpaar negen maanden van het jaar woont, laat de Nederlander honderden foto’s en video’s zien. De meeste heeft hij zelf gemaakt, andere komen van bevriende Turken, enkele zijn heimelijk in Syrië geschoten en via Facebook naar hem toegestuurd. „Zo gaat het er dus aan toe in het Turks-Syrische grensgebied”, zegt Koppe en toont beelden van een vermoord 18-jarig meisje, met een houten kruis door de mond gestoken. Van een opgehangen jongetje, bungelend aan het raamkozijn van een woning. Zijn ouders werden al eerder gedood; louter en alleen vanwege hun christelijke geloofsovertuiging. Slachtoffer van jihadstrijders, afkomstig uit alle uithoeken van de wereld om te strijden in Syrië. „Het is daar geen kwestie meer van goed tegen kwaad”, aldus de 64-jarige Nederlander. „De burgeroorlog heeft zich ontwikkeld tot oncontroleerbaar sektarisch geweld. Straten, wijken en dorpen; iedereen vecht met elkaar. Ons tweede huis ligt op een half uur rijden van de grens, maar we kennen veel Turken die familie in Syrië hebben. Daardoor weten we wat er op minder dan dertig kilometer afstand gebeurt. Vreselijk.” Aysel (42) is vooral bang. Zelfs in noordelijk Veendam. Daarom wil ze niet op de foto, het lot van achtergebleven familie in Hatay baart haar zorgen. Terwijl haar man geen blad voor de mond neemt, aarzelt zij. Want de tentakels van geheime dienst Milli Istihbarat Teskilati (MIT) reiken ver. „De MIT luistert alle telefoonverkeer af, gebruik van internet wordt gecontroleerd, de dienst heeft een computerprogramma dat alarm slaat als in e-mails de naam van premier Erdogan opduikt”, zegt ze. „Dankzij de oprichter van onze natie, Mustafa Kemal Atatürk, was er strikte scheiding van kerk en geloof. De huidige Turkse premier is dat langzaam maar heel zeker aan het terugdraaien.” Recep Tayyip Erdogan maakt er geen geheim van. Hij is voorstander van invoering van de sharia, de strenge islamitische rechtspraak en werd ooit tot tien maanden cel veroordeeld vanwege zijn fundamentalistische uitspraken „Democratie is slechts de trein die wij nemen naar onze bestemming. Minaretten zijn onze bajonetten, koepels onze helmen, moskeeën onze kazernes en gelovigen onze soldaten.” Hamas wordt door deze ’behoeder der soennitische islam’ niet als terreurgroep beschouwd, Israël zou daarentegen „onmenselijk staatsterrorisme plegen tegenover de Palestijnen”. Over de oorlog in Soedan, waar dictator Omar al-Bashir volgens het Internationaal Strafhof massamoord pleegde: „Een moslim kan nooit betrokken zijn bij genocide.” En: „Homoseksualiteit is een ziekte, overspel een misdrijf.” Netwerk Twitteraars worden in Turkije beschuldigd van aanzetten tot haat. „Sociale media vind ik de ernstigste bedreiging voor onze samenleving”, aldus Erdogan. Hij gaf MIT-directeur Hakan Fidan opdracht Twitteraars op te sporen en te arresteren. De geheime dienst heeft een wereldwijd netwerk van informanten. Ook in Nederland, met 500.000 etnische Turken na Duitsland de grootste gemeenschap buiten de eigen grenzen. Die MIT-bronnen speelden een voortrekkersrol in het beinvloeden van Turken aan de vooravond van het bezoek dat Erdogan in maart aan ons land bracht. Waardoor emoties rond het bij lesbische pleegouders in Den Haag wonende negenjarige jongetje Yunus hoog opliepen. De premier verkortte zijn bezoek en liet bij terugkeer in Ankara weten de kwestie aanhangig te maken bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Terwijl Egypte na heftige protesten deze week werd verlost van ’moslimbroeder’ en president Mohamed Morsi maar de onrust er aanhoudt, ontwikkelt naburig Turkije zich volgens het echtpaar Koppe tot een vergelijkbaar kruitvat. Verdere escalatie heeft niet alleen gevolgen voor de regio, maar ook voor landen met een grote Turkse gemeenschap. De kwestie-Yunus toonde drie maanden geleden al aan hoe gevoeligheden ook bij ons kunnen leiden tot demonstaties. Turkije, lid van de NAVO en steeds vaker een leidersrol in het Midden-Oosten opeisend, ligt pal naast het door oorlogsgeweld verscheurde Syrië. „Daar richt Erdogan zijn pijlen op”, is de overtuiging van Carel Koppe. „Aanvankelijk was hij de trouwste vriend van de Syrische president Bashar alAssad, maar in de loop van het conflict veranderde hij van mening. Nu steunt hij de rebellen, onvoorwaardelijk.” Samen met echtgenote Aysel stoort Koppe zich aan berichtgeving dat die per definitie aan de ’goede kant’ strijden. Als ooggetuige van de situatie pal aan de grens zegt hij recht van spreken te hebben. „Neem de dubbele bomaanslag in Reyhanli, zaterdag 11 mei, niet ver van ons huis”, aldus Koppe. „Eerst stelde Erdogan de geheime dienst van Assad verantwoordelijk, later waren het opeens links-extremistische Turken. Terwijl een Al-Qaeda-splintergroepering vanuit buurland Syrië het bloedbad in een internetverklaring opeiste. Iedereen in de provincie Hatay weet dat er ook in deze kwestie gelogen en bedrogen is. Er is strikte censuur; kranten mogen niet vrijuit schrijven, de televisie gaat tijdens demonstraties op zwart, telefoons worden afgeluisterd.” Officieel vielen er 44 doden nadat twee autobommen bij het gemeentehuis en postkantoor ontploften, maar dat zouden er in werkelijkheid minstens tweehonderd zijn. In en rond Reyhanli hebben duizenden Syrische vluchtelingen een veilig heenkomen gezocht. Officiële lezing is nu dat de marxistisch-leninistische DHKP-C de explosieven plaatste. Negen aanhangers van die groepering wachten achter tralies op hun proces. Opstandelingen „De kraters waren onvoorstelbaar groot”, weet Carel Koppe. „Uiterst professioneel. Mede daarom ben ik ervan overtuigd dat die aanslag is gepleegd door vanuit Syrië opererende opstandelingen. En met mij velen. Maar dat past niet in de ideologie van Erdogan. De premier hoopt op nog meer chaos in het buurland zodat hij straks een cruciale rol kan spelen in het post-Assad-tijdperk.” Als ’Sultan van het Ottomaanse Rijk’ waartoe eeuwenlang onder andere Turkije en Syrië behoorden, denkt ook Aysel. „Verdeel en heers, dat is het door Ankara aan ons opgedrongen motto. Met als gevolg de voortdurende anti-Erdogan-demonstraties. Die van Istanbul halen het nieuws, maar ook in het kleine Antakya is het dagelijks raak. Onze straat is omgedoopt tot Abdullah Cömert Socak, naar de naam van de pal voor ons huis doodgeschoten jongen.” „Vermoord door de oproerpolitie, omdat hij het waagde kritiek op de regering te uiten”, vult haar man Carel aan. Hij toont door hem in het stadspark van Antakya gemaakte foto’s: jonge mannen met baarden en getekende gezichten. „Hier wordt dan weer niet tegen opgetreden. Jihadstrijders uit Syrië, die overdag in Antakya komen uitrusten. Na zonsondergang vertrekken ze zuidwaarts. Om te vechten. Veel van hen – soms Syriërs, soms Iraniërs, soms moslims met een Nederlands paspoort – willen slechts anarchie en wetteloosheid. Om vervolgens zelf in Damascus te kunnen heersen. Angst voor de dood? Ach, dan wachten veertig maagden in de hemel… De rare kronkels van de strenge islam!” Terugkeer naar Antakya, waar Carel en Aysel Koppe zo gelukkig waren, zit er voorlopig niet in. Koppe werd er al eens getroffen door traangas, dat was woensdag 15 mei. „En omdat de Engelsen dat spul niet meer leveren aan Erdogan, gebruikt de oproerpolitie nu grote voorraden pepperspray om het goedje aan te lengen. In feite een verboden chemisch wapen. Maar wie hoor je daarover buiten de Turkse landsgrenzen…” Aysel: „Ik ben net zo veel moslim als menig katholiek hier christen is. Zonder agressie of onverdraagzaamheid. Maar in het huidige Turkije wordt die houding door de regering de kop ingedrukt. Hoe zal het mijn familie en vrienden vergaan?” Terug naar pagina Originele versie Volgend artikel
Posted on: Sat, 06 Jul 2013 08:28:44 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015