အရိုးက်ိဳးျခင္း ( Bone fracture ) အရိုးက်ိဳးျခင္းဆိုတာ ဘယ္လိုျဖစ္သနည္း? အရိုးက်ိဳးျခင္းသည္ ( Bone fracture ( or ) Broken bone ) အရိုးသားမွာ အက္ကြဲမႈရွိျခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္မႈမရွိျခင္း၊ ရွိျခင္းတို႕ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဘယ္လိုလကၡဏာရွိမွ အရိုးက်ိဳးသည္ဟု သံသယထင္ရသလဲ? အရုိုးက်ိဳးျခင္းလကၡဏာသည္ ေအာက္ပါလကၡဏာမ်ားအတိုင္းထဲက လကၡဏာတစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္ျခင္း ( သို႕ ) တျခား ေသာလကၡဏာမ်ားေပါင္းၿပီးျဖစ္ျခင္း တို႕ျဖစ္သည္။ - အရိုးက်ိဳးေသာေနရာမွာနာျခင္း၊ တကယ္လို႕မနာရင္ အရိုးမက်ိဳးတာေၾကာင့္ပါ - ေ၀ဒနာရွင္က်ိဳးေသာေနရာခံစားခ်က္မရွိျခင္းမွာ - ကိုယ္တစ္ပိုင္းေသျခင္း ( သို႕ ) ၎ေသာေနရာတ၀ိုက္မွာ အာရုံေၾကာ ပ်က္ေနျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ - အရိုးက်ိဳးေသာေနရာမွာ ေယာင္ျခင္း/ တကယ္လို႕မေယာင္ရင္ အရိုးမက်ိဳးဖူးလို႕မွတ္ၿပီး တကယ္လို႕အက္ကြဲျခင္း အစပိုင္းျဖစ္လွ်င္ အနည္းငယ္သာေယာင္ႏိုင္သည္။ - အရိုးက်ိဳးခဲ့ေသာအပိုင္းသည္ ပုံသ႑န္ေျပာင္းသြားႏိုင္သည္။ တကယ္လို႕အနာေပ်ာက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ေျခလက္မ်ား ပုံသ႑န္ေျပာင္းသြားလို႕ရွိလွ်င္ အရိုးက်ိဳးရွိခဲ့သည္ဟု ေျပာလို႕ရပါတယ္။ - အရိုးက်ိဳးခဲ့ေသာအပိုင္းမ်ား မလႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္း၊ အသုံးမခ်ႏိုင္ျခင္းတို႕ျဖစ္သည္။ သာဓက -ေျခ၊ လက္၊ လည္ပင္း ႏွင့္ ေနာက္ေက်ာစသျဖင့္……… အရိုးက်ိဳးျခင္းသည္ အမ်ိဳးအစားဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိသနည္း အရိုးက်ိဳးျခင္းသည္ အမ်ိဳးအစားအမ်ိဳးမ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္သည္။ 1. အရိုးက်ိဳးျခင္း၏ လမ္းေၾကာင္းအလိုက္ အမ်ိဳးအစားခြဲျခင္း a. Transverse fracture - အလ်ားတန္းအလိုက္က်ိဳးျခင္း b. Oblique fracture - ေဘးေဆာင္းက်ိဳးျခင္း c. Spiral Fracture - အေကာက္၊ အလိမ္အလိုက္က်ိဳးျခင္း d. Comminuted fracture ( or ) Segmental fracture – 2ဆထက္ပိုက်ိဳးျခင္း e. Non-displaced fracture - က်ိဳးေသာအရိုး၂ဆစလုံး မေရြ႕လ်ား၊ မခြဲထြက္ျခင္း f. Displaced fracture - က်ိဳးေသာအရိုးေရြ႕လ်ား၊ ခြဲထြက္သြားျခင္း 2. အနာအလိုက္ခြဲျခားေပးျခင္း a. အနာမရွိေသာအရုိးက်ိဳးျခင္း ( သို႕ ) က်ိဳးေသာအရိုးသို႕အနာမေရာက္ျခင္း ( Closed fracture ) b. အရိုးက်ိဳးအထဲထိသို႕ အနာဒဏ္ရာေရာက္ျခင္း ( Compound fracture ) 3. ကေလးမ်ားမွာ အရုိးက်ိဳးျခင္းသည္ အထက္ကခြဲျခားေပးေသာအခ်က္အလက္မ်ားထက္ ပိုရွိေသာအခ်က္အလက္မ်ား a. အားစိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ပုံပ်က္သြားၿပီးက်ိဳးေသာအရိုး ( Buckle ( or ) Torus fracture ) b. စိမ္းစိုၿပီး လတ္ဆတ္ေနေသာသစ္ကိုင္းခ်ိဳးသလို အားစိုက္ေသာေနရာမွာဘဲ အရိုးက်ိဳးျခင္း ( Green stick fracture ) c. အရိုးက်ိဳးရာမရွိပဲ အရိုးေကာက္ေကြးျခင္း ( Plastic deformation ) d. အရိုးကို တည္ေဆာက္ေပးေသာ စက္ရုံကေနအရိုးက်ိဳးျခင္း ( Epiphysis ) သို႕မဟုတ္ အရိုးဆစ္ေဘးနားမွာ ရွိေသာ အရိုးေခါင္းပိုင္းမွာ အရိုးက်ိဳးျခင္း ( Epiphyseal plate injury ) 4. က်ိဳးေသာအရိုး၏ အသားအမ်ိဳးအစားလိုက္ခြဲျခားေပးျခင္း a. သာမာန္ျဖစ္ေသာ အရိုးသား အရိုးက်ိဳးျခင္း ( Fracture in general ) b. အားနည္းေသာအရိုးသားမွာ အရိုးက်ိဳးျခင္း ( Pathologicak fracture ) ခြဲျခားထားေသာ အမ်ိဳးအစားမ်ား i. အရိုးပါးျခင္းေၾကာင့္အရိုးက်ိဳးျခင္း (Osteoporotic fracture) အသက္ႀကီးေသာလူမ်ားမွာ ေတြ႕ရသည္ ii. အရိုးအသားပိုျဖစ္ေၾကာင့္ အရိုးက်ိဳးျခင္း iii. အရိုးေရာဂါပိုးကူးစက္ျခင္းေၾကာင့္ အရိုးက်ိဳးျခင္း iv. တျခားေသာအရိုးသားေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အရိုးက်ိဳးျခင္း ဆရာ၀န္သည္ အရုိးက်ိဳးျခင္းတစ္မ်ိဳးျခင္းစီ ဘယ္လိုစစ္ေဆးစမ္းသပ္ႏိုင္သနည္း? အရိုးက်ိဳးျခင္းစစ္ေဆးစမ္းသပ္ျခင္းသည္ အထက္ပါေျပာသြားေသာအခ်က္အလက္မ်ားကိုၾကည့္၍ ပိုၿပီးေသခ်ာသြား ေစရန္ X-ray နည္းႏွင့္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္းျဖစ္သည္။ တကယ္လို႕ X – ray ပုံမပါၿပီး အရိုးက်ိဳးသည္ဟု ေသခ်ာရေပမဲ့လဲ က်ိဳးေသာအရိုးသည္ ဘယ္လိုအမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး ဘယ္လိုကုသနည္းႏွင့္ ကုသခံယူသင့္သည္ကိုမသိႏိုင္ပါ။ အရိုးက်ိဳးသည္ဟု သံသယရွိလွ်င္ ကိုယ္ကိုယ္ကို ေရွးဦးစြာဘယ္လိုျပဳစုျပဳလုပ္သင့္သနည္း? အရိုးက်ိဳးသည္ဟု သံသယရွိခဲ့လွ်င္ က်ိဳးေသာေနရာကို ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးႏွင့္မေရြ႕လ်ားေအာင္ ခိုင္ခံ့ေသာအရာ၀တၱဳတစ္ခုႏွင့္ ( သစ္သား ) ပတ္ထားၿပီး နာက်င္မႈကို ေလွ်ာ့နည္းေစရန္ က်ိဳးေသာအရိုးသည္ ေဘးနားကအဂၤါမ်ားကို မထိုးေဖာက္ႏိုင္ရန္ အႏၱရာယ္မျဖစ္ေစေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္။ သာဓက - ေဘးပတ္လည္မွာရွိေသာ အာရုံေၾကာေသြးလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ လူနာကို အဆင္ေျပၿပီး လြယ္ကူစြာ ေရြ႕လ်ားလို႕ရၿပီးေနာက္ ေဆးရုံသို႕ အျမန္ဆုံးပို႕ေပးသင့္ပါသည္။ အရိုးက်ိဳးသည္ဟု သံသယရွိလွ်င္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ျပေပးသင့္သနည္း အရိုးက်ိဳးသည္ဟု သံသယရွိၿပီးထင္ခဲ့လွ်င္ မေရြ႕လ်ား၍ ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးေနေပးဖို႕ပတ္ထားၿပီး ဆရာ၀န္ ( သို႕ ) ေဆးရုံသို႕ ခ်က္ခ်င္းသြားျပေပးသင့္သည္။ အရိုးက်ိဳးသည္ဟု သံသယရွိလွ်င္ ကိုယ္တိုင္ကုသလို႕ရသလား? ဆရာ၀န္ကို သြားမျပလို႕ရလား? ကိုယ္တိုင္ပဲကုသေပးတာမသင့္ေတာ္ပါ ( သို႕ ) ကုသနည္း မွန္တာေသခ်ာမသိေသာသူမ်ားကို ေပးကုသျခင္း၊ သာဓက- ဘုန္းႀကီး ( သို႕ ) အရိုးစီမံခန္႕ခြဲသူ ( အႏွိပ္သည္ ) စသျဖင့္ ၎ေသာသူတို႕ကို ကုသျခင္းသည္ အရိုးကို ပုံသ႑န္ေျပာင္းေစ ႏိုင္ၿပီး မသန္မစြမ္းျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ဆရာ၀န္သည္ အရိုးက်ိဳးကုသနည္းမ်ား ဘယ္လိုရွိသနည္း? ဆရာ၀န္သည္ ပထမဦးဆုံးက်ိဳးေသာအရိုးကို ပတ္ထားၿပီး ေဘးပတ္လည္ကေသြးေၾကာႏွင့္ အာရုံေၾကာမ်ား ပုံမွန္ရွိ/ မရွိ စစ္ေဆးၿပီးသြားေနာက္ X-ray ဓာတ္မွန္ရိုက္ၿပီး ေသခ်ာထပ္စစ္ေဆးေပးပါသည္။ က်ိဳးေသာအရိုးလကၡဏာအလိုက္ၾကည့္ၿပီး ကုသနည္းေပးပါသည္။ ဆရာ၀န္သည္ ကုသနည္းမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ခြဲထားပါသည္။ 1. အရိုးေနရာျပန္က်ေအာင္စြဲၿပီး မလႈပ္ရွားႏိုင္ေသာ ထိန္းခ်ဳပ္ေပးေသာေက်ာက္ပတ္တီးတပ္ျခင္း ( Closed reduction and casting ) 2. အရိုးေနရာျပန္က်ေအာင္ အေလးခ်ိန္ႏွင့္ခ်ိန္စြဲျခင္း ( Skin traction ( or ) skeletal traction ) 3. အရိုးေနရာျပန္က်ေအာင္ ခြဲစိတ္ၿပီး အရိုးကိုသံႏွင့္ဆက္ျခင္း ( Open reduction and fixation ) 4. အရိုးက်ိဳးျခင္းအျပင္ပိုင္းဒဏ္ရာႏွင့္ ဆက္ေနလွ်င္ ဆရာ၀န္သည္ ခြဲစိတ္ၿပီးအရိုးကို ေရာဂါပိုးႏွင့္ အညစ္အေၾကးမ်ား ကင္းရွင္းေအာင္ ေဆးေၾကာေပးၿပီးကုသျခင္း ( Debridement and irrigation ) ပတ္တီးပတ္ကုသခ်ိန္သည္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဘယ္လိုျပဳစုေပးသင့္သနည္း? ပတ္တီးပတ္ကုသၿပီး လိုက္နာသင့္ေသာအခ်က္အလက္မ်ားမွာ 1. က်ိဳးေသာေနရာသည္ အသံႏွလုံးထက္ျမင့္ေသာအေနအထားေနရာထားေပးျခင္းသာဓက - လက္ခ်ိတ္ျခင္း၊ ေျခေထာက္ အျမင့္သို႕တပ္ျခင္းတို႕သည္ ေသြးလည္ပတ္ျခင္းကို ေကာင္းေစၿပီး ေယာင္ယမ္းျခင္းကို ေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္သည္။ 2. ပတ္တီးရဲ႕အျပင္ဘက္က ေျခေခ်ာင္းလက္ေခ်ာင္းမ်ားကို မၾကာခဏခဏျဖည္းျဖည္းႏွင့္ လႈပ္ရွားေပးျခင္းသည္ ေယာင္ရမ္းျခင္းႏွင့္ ကိုက္ခဲျခင္းကို ေလွ်ာ့နည္းေစႏိုင္သည္။ 3. ပတ္တီးပတ္ထားေသာအတြင္းသို႕ ေရလုံး၀မ၀င္ေစပါႏွင့္ ေရသည္ ပတ္တီးထဲကအသားအေရကို ပုတ္သိုးေစႏိုင္သည္။ 4. ပတ္တီးပတ္ထားေသာအတြင္းသို႕ ယားယံမႈရွိလွ်င္ ယားယံေဆး ( Chlorpheniramine maleate ) ၀ယ္ေသာက္ၿပီး တစ္ခုခုႏွင့္လုံး၀ထိုးၿပီး မကုတ္ေပးသင့္ပါ။ ဒဏ္ရာျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ေရာဂါပိုးကူးစက္ႏိုင္သည္။ 5. တကယ္လို႕ အရမ္းေယာင္ယမ္းျခင္း၊ အရမ္းကိုက္ခဲျခင္း ( သို႕ ) ပတ္ထားေသာပတ္တီးက်ိဳးပဲ့ျခင္းတို႕ရွိလွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ဆရာ၀န္ကို လာျပေပးသင့္သည္။ သံႏွင့္ဆက္၍ ခြဲစိတ္ကုသျခင္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဘယ္လိုျပဳစုေပးသင့္သနည္း? သံႏွင့္ဆက္ခြဲစိတ္ကုသျခင္း၏ လကၡဏာျပဳစုနည္းသည္ ပတ္တီးပတ္ကုသျခင္း၏ ျပဳစုနည္းႏွင့္တူညီပါသည္။ ဒါေပမဲ့ အဖ်ားရွိျခင္းသည္ ခြဲစိတ္ကုသခ်ိန္မွာ ပိုးကူးစက္ႏိုင္ေခ်ရွိသည္။ ဒါေၾကာင့္ အဖ်ားပါရွိလွ်င္ ေဆးရုံသို႕ ရက္ခ်ိန္းမေရာက္ေသးခင္ ႀကိဳတင္သြားျပေပးသင့္ပါသည္။ အရိုးက်ိဳးၿပီး ဘယ္ႏွစ္ရက္မွာ အရိုးျပန္ဆက္ႏိုင္သနည္း? အရိုးျပန္ဆက္ျခင္းသည္က်ိဳးေသာအရိုးေပၚမူတည္၍အခ်ိန္ကာလျခင္းကြာျခားသြားသည္။ဆရာ၀န္ကလည္းခန္႕မွန္းခ်က္ အရေလာက္ပဲ တြက္ခ်က္ေပးႏိုင္ၿပီး အရိုးဆက္ၿပီေသခ်ာဖို႕အတြက္ ေသခ်ာဖို႕အတြက္ X – ray ဓာတ္မွန္ရိုက္ၾကည့္ၿပီး အရိုးအသစ္လုံေလာက္စြာထြက္လာျခင္း ( Callus ) ပုံမွန္အားျဖင့္ အနည္းဆုံး ၄ - ၆ ပတ္ထက္ အခ်ိန္ယူေပးရသည္။ ဒါေၾကာင့္ အရိုးကို ခႏၶာကိုယ္အေလ်းခ်ိန္ခ်ႏိုင္ၿပီး အသုံးခ်ႏိုင္ဖို႕ ကုသေပးေသာဆရာ၀န္၏ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းကို လိုက္နာေပးသင့္ၿပီး အရိုးျပန္မဆက္ျခင္း၊ အရိုးျပန္ဆက္ျခင္း၊ ပုံသ႑န္ေျပာင္းလဲျခင္း အရိုးအတိုအရွည္မညီမမွ်ျခင္း စသည္တို႕ကို မျဖစ္ေစေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ နိဂုံးအခ်ဳပ္အားျဖင့္ အရိုးက်ိဳးျခင္းသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး နာက်င္ကိုက္ခဲမႈႏွင့္ ဒုကၡေ၀ဒနာမ်ားခံစား ရၿပီး ကိုယ္လက္အဂၤါမသန္မစြမ္း လကၡဏာမ်ားျဖစ္ႏိုင္ေစသည္။ ယခုေခတ္မွာ အရိုးကုသနည္းသည္ ေခတ္ႏွင့္အမွီ တိုးတက္ ေသာ ကုသနည္းမ်ားရွိေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္တိုေတာင္းစြာႏွင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ၿပီး ပုံမွန္အတိုင္းအသုံးခ်ႏိုင္၍ အရိုးပုံသ႑န္ေျပာင္း ၍ အဂၤါလကၡာမ်ားေျပာင္းလဲသြားျခင္း အရိုးအတိုအရွည္မညီမွ်ျခင္းတို႕ကို မျဖစ္ေပၚေစေတာ့ပါ။
Posted on: Fri, 16 Aug 2013 04:58:07 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015