A short story: The First Visayan Man and Woman Sa kanhiay nga panahon, may duha ka makagagahum nga nagpuyo sa langit, si Kaptan ug si Maguayan. Nahigugma si Kaptan kang Maguayan ug kini iyang gipangasawa. Usa ka adlaw, sama sa sagad mahitabo sa usa ka magtiayon, nagkabingkil si Kaptan ug Maguayan. Sa kasuko ni Kaptan iyang gihinginlan ang iyang asawa. Dakung kahiubos nga nibiya si Maguayan. In the olden days, there lived in the heavens two gods, Kaptan and Maguayan. Kaptan fell in love with Maguayan, and they were married. One day, Kaptan and Maguayan had a quarrel as many couples do after the honeymoon. In a fit of anger, Kaptan told his wife to go away. With a heavy heart, Maguayan left. Samtang nahanaw ang diyosa, ang diyos nga Kaptan giabut ug kamingaw. Nahiuknol siya sa kahinanali sa iyang nabuhat sa iyang asawa. Apan ulahi na aron mangayo siya ug pasaylo. Gilatas niya ang tibuok nga kalangitan, apan wala niya mapalgi si Maguayan. Sama sa aso nga nahanaw ang diyosa. When the goddess was gone, the god Kaptan felt very lonely. He knew that he had done his wife wrong; he had made an unjustifiably hasty decision, and this thought bothered him. However, it was too late for him to ask to be forgiven. He scoured the heavens, but his efforts were in vain; Maguayan was nowhere to be found. She had vanished like smoke into thin air. Aron mahupay ang iyang kamingaw, ang nagbasul nga diyos nagmugna sa kalibutan ug nagtanum ug kawayan sa hardin nga ginganlan ug Kahilwayan. Nagtanum usab siya ug humay, mais, ug tubo. Niining maong mga tanum, ang kawayan maoy kusog nga nilambo. Nitubo kini ug nahimong usa ka maanindot nga kahoy kansang mga malagomang bulos ug mga malabalahibong dahon nagkawaykaway sa hinuyuhoy sa hangin. So, to while away his sorrows, the repentant god created the earth and planted bamboo in a garden called Kahilwayan. He also planted other plants like rice, corn, and sugarcane. Among these plants, the bamboo sprouted first. It grew to be a beautiful tree with pliant branches and feathery leaves dancing to the rhythmic wafting of the breeze. Samtang nagsud-ong sa kaanindot sa iyang gimbuhatan, giabut ug dakung kahimuot ang gamhanan nga Kaptan. Ah, pangagho niya, unta kon ania lamang si Maguayan, malipay gayud siyang magtan-aw ning matahum nga talan-awon ug mamati sa hinuyuhoy sa hangin ug kasikas sa mga dahon! Beholding the splendor of his creation, the great Kaptan was filled with happiness. Ah, he sighed, were Maguayan here, she would enjoy this beautiful sight amid the sighs of the breeze and the rustle of the leaves! Ang kawayan nipadayon paglambo. Ang hardin nahimong labi pang matahum matag adlaw. Unya, usa ka hapon, samtang si Kaptan nagasud-ong sa mga dahon nga nagkawaykaway sa huyuhoy, usa ka hunahuna misantop sa iyang alimpatakan ug, una niya matugkad kon unsa kadto, nakahunghong siya sa iyang kaugalingon, Magmugna ako ug makaalima niining mga tanum. The bamboo continued to grow. The garden became more beautiful each day. Then one late afternoon, while Kaptan was watching the bamboo leaves play in the breeze, a thought came to him, and, before he realized what it was all about, he was murmuring to himself, I will make creatures to take care of these plants for me. Sa wala damha and kawayan nasiak ngadto sa duha ka bahin. Sa usang bahin nilutaw ang unang tawo. Ginganlan ni Kaptan ang tawo ug Sikalak, pangalan nga nagkahulugan binuhat nga malig-on. Mao kini nga sukad niadto ang mga kaliwat ni Sikalak ginatawag ug lalak o lalaki, sa laktud. Unya, sa laing katunga nga bahin sa nasiak nga kawayan nilutaw ang ikaduhang binuhat. Ginganlan siya sa diyos ug Sikabay, pangalan nga nagkahulugan gabay sa binuhat nga malig-on. Sukad niadto, ang iyang mga kaliwat ginatawag ug sibabaye o babaye, sa laktud. No sooner had he spoken these words than the bamboo split into two halves. From one stepped out the first man. To the man, Kaptan gave the name Sikalak, meaning the sturdy one. And from that time on, men have been called si lalak or lalaki for short. From the other half stepped out a woman. The god called her Sikabay, meaning partner of the sturdy one. Thenceforth, women have been called sibabaye or babaye for short. Nagtambayayong ang duha ka binuhat sa pag-alima sa hardin ug pagtagad sa mga tanum. Sa laing bahin, si Kaptan nipanaw sa halayo aron pagpangita kang Maguayan. Usa ka adlaw, samtang wala ang diyos, gihangyo ni Sikalak si Sikabay nga magminyo sila. Apan ang babaye nidumili. Di ba managsoon man kita? masubsob nga pahimangno sa babaye ngadto sa lalaki. Together, the two creatures tended the garden and took care of the plants. Meanwhile, Kaptan left for a faraway place to look for Maguayan. One day, when the god had left, Sikalak asked Sikabay to marry him. The woman, however, refused. Dont you know that you are my brother? she reproved the man sternly. Tinuod bitaw. Apan walay uban nga mga tawo dinhi ning hardin, nangatarungan si Sikalak. Ug gikinahanglan nato nga duna kitay mga anak nga mobulig kanato sa pag-alima ning dakung yuta nga gipiyal sa atong agalon kanato. Ang babaye wala manumbaling. Nasayud ko, iyang tubag, apan ikaw akong igsoon. Natawo kitang duha gikan sa usa lamang ka bulos nga kawayan, diin usa lamang ka buko ang naglambigit kanato. I know. But there are no other people in this garden, Sikalak argued. And we need children to help us take care of this wide place for our lord and master. The woman was unmoved. I know, she replied, but you are my brother. We were born of the same bamboo stalk, with only one node binding us. Sa ngadto-ngadto, human sa panaglalis, sila nagpakitambag sa mga tulingan sa dagat ug sa mga pati sa kahanginan. Ang mga isda ug ang mga pati nitugot nga sila magminyo. Tungod kay wala pa gihapon si Sikabay nakumbinse, nikonsulta siya sa linog, kansa nitugot usab sa iyang kaminyoon. Kinahanglan nga kamo magminyo, matud sa linog, aron ang kalibutan matawhan. Finally, after much argument, they sought the advice of the tuna fish of the sea and the doves of the air. The fish and doves approved of their marriage. Still unconvinced, Sikabay consulted the earthquake, who also approved of the marriage. It is necessary, the earthquake said, so that the earth will be populated. Busa si Sikalak ug si Sikabay nagminyo. Ang una nilang anak lalaki ug kini ilang gihinganlan ug Sibu. Unya ang sunod nilang anak babaye, ug kini ilang gihinganlan ug Samar. So Sikalak and Sikabay were married. Their first child was a boy whom they named Sibu. Then a daughter came, and they named her Samar.
Posted on: Sat, 04 Oct 2014 10:58:45 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015