Kalbimin kızıl saçlı bacısı Aşkı ayakta tutan sır, vuslatsızlık mıdır? Ferhat, Şirinine kavuşamadığı için mi aşkları destan olmuştur? Romeo, Jülyetle evlenip çoluk çocuğa karışsa, ilişkileri yine asırlarca dilden dile gezer miydi? Yoksa Enis Baturun dediği gibi Aşkın sigortası mesafeler midir? Bu görüşte olanlar için en iyi kanıt, Nâzım - Piraye aşkıdır. Yüzyılın Aşkları belgeseli bu akşam, kavuşunca dağılan ama şiirlerde hâlâ yaşayan bu ilişkinin öyküsünü getiriyor ekrana... Nâzım, kalbinin kızıl saçlı bacısıyla 1930 yılında tanıştı. 1950ye kadar 10 yıldan az birlikte olabildiler. Kalanını hapiste geçirdi Nâzım... Hapislik yıllarında, bu topraklarda hemen her aşka düşenin birbirine yazıp yolladığı güzelim şiirler ve mektuplar yazdı; tablolar, sandıklar, kutular, kolyeler yaptı karısı için... 24 yaşındaki Piraye ise bir yanda ilk evliliğinden olan iki çocuğuna bakıyor, bir yandan hapisteki eşine kitap, elbise, moral taşıyordu. 40 yumurta Şairin hayatında Pirayenin yerini anlamak için onun A. Kadire söylediklerine kulak vermek yeter: Çekmediği kalmadı benim yüzümden kadıncağızın... Ama ne sağlam kadındır bir bilsen... Hapiste 40 kişiysek bana bir yumurta yedirebilmek için etraftan bulup buluşturur 40 yumurta getirir hapishaneye. Çünkü bilir onlardan ayrı yiyemeyeceğimi... Tembelleştim mi, Hadi bakalım yeter bu kadar tembellik der, kapatır beni odaya... Böyle yazdım Şeyh Bedrettin Destanını... Pirayenin oğlu Memet Fuat, hayatının son döneminde yazdığı Nâzım Hikmet biyografisinde o zor yılları birbirinden ilginç ayrıntılarla anlatır. (Adam, 2000). Nâzımın, dayısı Ali Fuat Cebesoyun çabalarıyla Bursa hapishanesine nakledildiğini, burada daha rahat çalışma imkânı verildiğini, arada iki saatliğine banyo iznine çıkıp Çekirgede bir otel odasında Piraye ile hasret giderebildiğini anlatır. Lakin utangaçtır Piraye... Yalnız başına oraya gelip kocası da olsa iki saatliğine bir adamla otele kapanmaya çekinir. Hele bir gardiyanın Gelin bizim evde buluşun davetine Nâzımın sıcak bakmasıyla deliye döner: Komünistler için neler dediklerini biliyorsun. Bunu nasıl kabul ederiz diye çıkışır kocasına... O buluşmalarda çekilmiş fotoğraflar, o fotoğraflara bakılarak yapılmış tablolar, o buluşmaların ardından yazılmış hasret dolu mektuplar ve aşk yüklü şiirler bugün Pirayenin (müzeleştirilmek için destek beklenen) evinde saklanıyor. Neler hissetmişti? Memet Fuat mektupların çoğunu sağlığında yayımladı. Nâzımın mektupları iki cilt tutmuştu. Ancak Pirayenin cevap mektupları yayımlanmadı. O, bu ilişkiyi nasıl yaşamıştı? Neden eşinin istediği gibi, peşinden gidip hapishane çevresinde bir eve yerleşmemişti? Nâzım bir gün başka bir sevdaya düşüp çekip gidiverdiğinde neler hissetmişti? Memet Fuatın oğlu Kenan Bengü ve eşi Yeşim sayesinde, bir dosya içinde gün ışığına çıkacağı günü bekleyen o sevda mektuplarına ve ikilinin özel albümünden fotoğraflara ulaştık. Görülmüştür diye damgalanacağı için mahcubiyetle yazılmış o mektuplarda, en güzel aşk şiirlerine ilham olmuş bir kadının sevdası ve çilesi okunuyordu. Adı, Nâzımın saatinin kayışında yazan kadın: PİRAYE İşte o saat...! Ankara cezaevinde kol saatinin içini boşaltmış ve oraya karısıyla çocuklarının bir fotoğrafını koymuştu Nâzım... Artık her zaman gözümün önündeler diyordu. Saatin kayışına ise tırnağıyla Piraye yazmıştı. Yıllardır Pirayenin evinde saklanan o saat, Nâzımın çok bilinen bir şiirine konu oldu: Senin adını/ kol saatimin kayışına tırnağımla kazıdım. Malum ya, bulunduğum yerde ne sapı sedefli bir çakı var, (bizlere âlâtlı katıa verilmez), ne de başı bulutlarda bir çınar. Belki avluda bir ağaç bulunur ama gökyüzünü başımın üstünde görmek/ bana yasak... ******** KARIMA MEKTUP Bir tanem! Son mektubunda: Başım sızlıyor yüreğim sersem! diyorsun. Seni asarlarsa seni kaybedersem; diyorsun; yaşıyamam! Yaşarsın karıcığım, kara bir duman gibi dağılır hatıram rüzgarda; yaşarsın kalbimin kızıl saçlı bacısı en fazla bir yıl sürer yirminci asırlılarda ölüm acısı. Ölüm bir ipte sallanan bir ölü. Bu ölüme bir türlü razı olmuyor gönlüm. Fakat emin ol ki sevgilim; zavallı bir çingenenin kıllı, siyah bir örümceğe benzeyen eli geçirecekse eğer ipi boğazıma, mavi gözlerimde korkuyu görmek için boşuna bakacaklar Nazıma! Ben, alaca karanlığında son sabahımın dostlarımı ve seni göreceğim, ve yalnız yarı kalmış bir şarkının acısını toprağa götüreceğim... Karım benim! İyi yürekli altın renkli, gözleri baldan tatlı arım benim: ne diye yazdım sana istendiğini idamımın, daha dava ilk adımında ve bir şalgam gibi koparmıyorlar kellesini adamın. Haydi bunlara boş ver. Bunlar uzak bir ihtimal. Paran varsa eğer bana fanila bir don al, tuttu bacağımın siyatik ağrısı, Ve unutma ki daima iyi şeyler düşünmeli bir mahpusun karısı. NAZIM HİKMET * Bu da Piraye ‘den Nazım Hikmet’e yazılan bir şiir ben senden önce ölmek isterim ben, senden önce ölmek isterim. gidenin arkasından gelen gideni bulacak mı zannediyorsun? ben zannetmiyorum bunu. iyisi mi beni yaktırırsın, odanda ocağın üstüne korsun içinde bir kavanozun. kavanoz camdan olsun, şeffaf, beyaz camdan olsun ki içinde beni görebilesin fedakarlığımı anlıyorsun, vazgeçtim toprak olmaktan, vazgeçtim çiçek olmaktan senin yanında kalabilmek için. ve toz oluyorum yaşıyorum yanında senin. sonra sen de ölünce kavanozuma gelirsin ve orada beraber yaşarız külümün içinde külün. ta ki bir savruk gelin yahut vefasız bir torun bizi oradan atana kadar... ama biz o zamana kadar o kadar karışacağız ki birbirimize atıldığımız çöplükte bile zerrelerimiz yan yana düşecek. toprağa beraber dalacağız ve bir gün yabani bir çiçek bu toprak parçasından nemlenip filizlenirse sapında muhakkak iki çiçek açacak: biri sen biri de ben. ben daha ölümü düşünmüyorum. ben daha bir çocuk doğuracağım hayat taşıyor içimden, kaynıyor kanım. yaşayacağım, ama çok, pek çok ama sen de beraber ama ölüm de korkutmuyor beni, yalnız pek sevimsiz buluyorum bizim cenaze şeklini. ben ölünceye kadar da bu düzelir heralde. hapisten çıkma ihtimalin var mı bu günlerde? içimden bir şey belki diyor... piraye nazım hikmet ran 18 şubat 1945
Posted on: Sun, 27 Oct 2013 15:00:25 +0000