Libri im në dorëshkrim për figurën e Adem Jasharit: SHENJTORI I LIRISË Përmbajtja Hyrje PJESA E PARË Kapitulli i parë KORNIZA E IDENTIFIKIMIT Shenjat e çuditshme 1. Dita e lindjes 2. Emri 3. Mbiemri Kapitulli i dytë ÇARKU I NJË KOHE Krismat e një nate dhjetori Zanafilla e një Sparte të re Kapitulli i tretë MAKTH ROBËRIE Ëndrra dhe lutje Imazh I Imazh II Imazh III Kapitulli i katërt NËN HARKUN E ZI Lajmëtari Goditësi legjendar Kapitulli i pestë TRI DITË LUFTË Rrethimi Tri ditë luftë Tronditje dhe habi PJESA E DYTË Kapitulli i gjashtë FIGURA E ADEM JASHARIT Fryma e alternimit Tipologjia fizike Faktori gjenetik Tradita dhe historia Faktori gjeografik-kilmatik Karakteri Vetëdija dhe shpirti Roli patriotik dhe mobilizues Fenomeni i lirisë dhe i sakrificës Epiteti i figurës legjendare Epiteti i figurës mitike PJESA E TRETË Kapitulli i shtatë SHENJTORI I LIRISË Epilog Kthimi në zanafillë Kodifikimi PSE KY LIBËR....? Figura e Adem Jasharit, mund të konceptohet në tri pamje apo në tri etapa jetësore, të cilat pamje dhe etapa, janë: lindja, jeta dhe vdekja. Në dukje të parë, “trinomi” është i normalshëm. Te ky njeri, i njohur tashmë si legjendë e gjallë, trinomia jetësore shkrihet në kondita interesante, të pa përsëritshme, disa herë të panjohura në historinë njerëzore. Pse them kështu? Duke e hulumtuar dhe duke e studiuar me përkushtim figurën e tij, duke e analizuar jetën dhe veprën e tij, strukurën e vetëdijes, fizikumin, formësimin etnopsikologjik, karakterin njerëzor dhe shpirtërorë, historinë dhe identitetin e tij mendoj pak a shumë që Adem Jashari, është një njeri-figurë që erdhi në këtë botë si plotësisht i veçantë, si i jashtëzakonshëm në masë të pa imagjinueshme, që erdhi në këtë botë ndoshta si i dhënë, ose edhe me mision të paracaktuar! Absolutisht, nuk mendoj që u bë i këtillë, domethënë që u shfaqë si i jashtëzakonshëm, i pa përsëritshëm dhe i dhënë në një mëngjes të ashpër apo të bukur pranverorë, në fillim apo në mes, në fund të zinxhirit që e quajmë jetë! Pavarësisht që etnogjeneza, koha, rrethanat jetësore, kushtet historike, proceset e ndryshme politike, ato ekonomike, kulturore, klimatike, gjeografike janë shumë nga elementet vendimtare që ndikojnë drejtpërdrejt ose tërthorazi në formësimin e unit dhe të personalitetit të njeriut (do të flas më poshtë lidhur me ndikimet e këtyre faktorëve), figura e Adem Jasharit ( mendoj unë ), përmban në thellësi të tërësisë së saj elemente dhe karakteristika të jashtëzakonshme, unike, bile edhe të çuditshme e të pa njohura! Qysh në fillim të shqyrtimit dhe të hulumtimit tim, kam veçuar tri karakteristika boshtore apo tri shtylla të jashtëzakonshme që e përthekojnë figurën e tij. Këto karakteristika, janë: dita e lindjes, emri dhe mënyra e vdekjes. Kam ardhur në përfundim që, të trijat këto karakteristika sinkronizohen prej një strukture të jashtëzakonshme, prej një strukture unike dhe padyshim, edhe të pa zbërthyeshme deri në fund. Ka pastaj, edhe të tjera nën elemente jo pak thelbësore, shenja të dukshme dhe të padukshme, të ditura dhe të paditura, të prekshme dhe të pa prekshme që e përforcojnë edhe më shumë, tezën si kjo. Pa asnjë lloj kurtuazie dhe inferioriteti shkrimorë, jam përpjekur që këto karakteristika, këto shtylla, këto elemente, fakte, detaje t’i hulumtojë dhe t’i gjejë, t’i sistemoj në mënyrë të duhur, t’i analizojë dhe t’i studiojë me përkushtim dhe me thellësi përqendrimi. Gjithë fjalëve e fjalive, paragrafëve, kapitujve jam përpjekur t’u japë formë dhe trajtë të arsyeshme, me një fjalë t’u japë shpirt. Por si në çdo hulumtim dhe studim sado të thjeshtë, kërkohet që të përfillen disa rregulla të caktuara, disa metodat, forma etj., kurse grumbulli i materialit, thelbi i tij, i nënshtrohet gjithmonë arsyes gjykuese, dhe trajtimit sa më shkencorë. Krejt lënda e gjetur dhe e shtruar për trajtim, kërkon të kalojë nëpër një filtër të fortë, sepse zbërthimi dhe interpretimi i lëndës, sistemimi, analizimi etj., është padyshim një domosdoshmëri metodologjike-shkencore në mënyrë që, lënda dhe boshti të jetë i vërtetuar, i faktizuar dhe sa më objektiv. Çdo qasje e kësaj natyre hulumtimi, shkrimi, analizimi, studimit etj., kërkon apriori angazhim të përkushtar, njohje, dije teorike dhe shkencore dhe së dyti, kërkon edhe pasqyrim të denjë dhe serioz, pasqyrim të mbështetur në rregulla dhe metoda e caktuara shkrimi e studimi, dhe padyshim të dhëna, burime, dëshmi, fakte etj. Nisur nga kjo, mendoj që duhet pasur parasysh vazhdimisht që figura e Adem Jasharit, së pari duhet të kundrohet hap pas hapi, gjakftohtë dhe larg çdo emocioni, dhe së dyti, duhet të shmanget nga çdo tendencë apo qëllim për ta madhëruar dhe mitizuar figurën e tij pa i grumbulluar, renditur, zbërthyer dhe analizuar me kujdes dhe me shkathtësi të dhënat, dëshmitë, hipotezat, gjykimet, faktet etj. Elementet apo gjykimet përshkruese, ato që duhet përjashtuar me këtë rast qysh në fillim janë: imagjinata e pluhurt dhe dëmtuese, hipërbolla, iluzionet, shpifjet etj. Figura e Adem Jasharit, duhet të kundrohet dhe të latohet me përkushtim, njësoj siç kundrohet dhe latohet me përkushtim nga mjeshtri me nam, guri i mermertë! Pra: me intuitë, dhe me durim. Me dashuri dhe koncentrim krijues, e studiues. Gjëja më e lehtë është iluzioni dhe paragjykimi, ngutia, gabimi. Kundrimi dhe zbërthimi i figurës të Ademit, nuk e duron ngutinë, emocionin, gabimin, cektësinë krijuese...! Ndryshe, as nuk arrijmë dot t’i afrohemi qëllimit të synuar, të vërtetës objektive..! Thelbit të saj. Në kontekst, mendoj që Adem (Shaban) Jashari, erdhi në botën tonë si një gjenom i zgjedhur. Erdhi, nga një hapësirë e thellë delikate. Erdhi, nga një sferë e çuditshme dhe e panjohur etno-gjenetike. Erdhi, nga një lashtësi e thellë etno-gjeografike. Erdhi mendoj unë, edhe nga rrënjët socio-historike të popullit tonë të lashtë dhe të civilizuar, dhe nga rrënjët e popullit tonë të vuajtur dhe të robëruar. Erdhi pra, nga gjiri dhe në gjirin e popullit tonë martir. Adem (Shaban) Jashari, është pjellë e pastër e këtij lloj gjenomi! Unë mendoj (do të përpiqem që ta dëshmojë konstatimin tim të apriorshëm në vijim të faqeve të këtij libri) se, Adem Jashari nuk erdhi rastësisht mes nesh! Erdhi, besoj unë, si i dhënë...! Dhe “si i dhënë”, erdhi mes nesh me një mision të caktuar legjendar-mitik. Nëse është kështu, dhe s’ka se si të jetë ndryshe, Adem Jashari personifikon së gjalli dhe pas rënies-flijimit, atributet dhe frymën e figurës së shenjtë! Ky kryemendim imi, kjo tezë, buron nga të dhënat dhe nga të gjeturat e mia, nga dëshmitë dhe nga elementet e dhuntishme dhe delikate që e shoqërojnë fund e krye, figurën e tij. Pra, duke e ndërtuar dhe duke e latuar formën, përmbajtjen, strukturën, boshtin themelorë dhe të gjithë kornizën e këtij libri, në fakt duke e shkruar këtë libër si të tërë, unë kam kuptuar thellësisht që plotënia e materies hulumtuese dhe studiuese që lidhet me figurën e Ademit, është më shumë se sa një hulumtim dhe, më shumë se sa një studim i rëndomtë! Libri im në dorëshkrim për figurën e Adem Jasharit: SHENJTORI I LIRISË Përmbajtja Hyrje PJESA E PARË Kapitulli i parë KORNIZA E IDENTIFIKIMIT Shenjat e çuditshme 1. Dita e lindjes 2. Emri 3. Mbiemri Kapitulli i dytë ÇARKU I NJË KOHE Krismat e një nate dhjetori Zanafilla e një Sparte të re Kapitulli i tretë MAKTH ROBËRIE Ëndrra dhe lutje Imazh I Imazh II Imazh III Kapitulli i katërt NËN HARKUN E ZI Lajmëtari Goditësi legjendar Kapitulli i pestë TRI DITË LUFTË Rrethimi Tri ditë luftë Tronditje dhe habi PJESA E DYTË Kapitulli i gjashtë FIGURA E ADEM JASHARIT Fryma e alternimit Tipologjia fizike Faktori gjenetik Tradita dhe historia Faktori gjeografik-kilmatik Karakteri Vetëdija dhe shpirti Roli patriotik dhe mobilizues Fenomeni i lirisë dhe i sakrificës Epiteti i figurës legjendare Epiteti i figurës mitike PJESA E TRETË Kapitulli i shtatë SHENJTORI I LIRISË Epilog Kthimi në zanafillë Kodifikimi PSE KY LIBËR....? Figura e Adem Jasharit, mund të konceptohet në tri pamje apo në tri etapa jetësore, të cilat pamje dhe etapa, janë: lindja, jeta dhe vdekja. Në dukje të parë, “trinomi” është i normalshëm. Te ky njeri, i njohur tashmë si legjendë e gjallë, trinomia jetësore shkrihet në kondita interesante, të pa përsëritshme, disa herë të panjohura në historinë njerëzore. Pse them kështu? Duke e hulumtuar dhe duke e studiuar me përkushtim figurën e tij, duke e analizuar jetën dhe veprën e tij, strukurën e vetëdijes, fizikumin, formësimin etnopsikologjik, karakterin njerëzor dhe shpirtërorë, historinë dhe identitetin e tij mendoj pak a shumë që Adem Jashari, është një njeri-figurë që erdhi në këtë botë si plotësisht i veçantë, si i jashtëzakonshëm në masë të pa imagjinueshme, që erdhi në këtë botë ndoshta si i dhënë, ose edhe me mision të paracaktuar! Absolutisht, nuk mendoj që u bë i këtillë, domethënë që u shfaqë si i jashtëzakonshëm, i pa përsëritshëm dhe i dhënë në një mëngjes të ashpër apo të bukur pranverorë, në fillim apo në mes, në fund të zinxhirit që e quajmë jetë! Pavarësisht që etnogjeneza, koha, rrethanat jetësore, kushtet historike, proceset e ndryshme politike, ato ekonomike, kulturore, klimatike, gjeografike janë shumë nga elementet vendimtare që ndikojnë drejtpërdrejt ose tërthorazi në formësimin e unit dhe të personalitetit të njeriut (do të flas më poshtë lidhur me ndikimet e këtyre faktorëve), figura e Adem Jasharit ( mendoj unë ), përmban në thellësi të tërësisë së saj elemente dhe karakteristika të jashtëzakonshme, unike, bile edhe të çuditshme e të pa njohura! Qysh në fillim të shqyrtimit dhe të hulumtimit tim, kam veçuar tri karakteristika boshtore apo tri shtylla të jashtëzakonshme që e përthekojnë figurën e tij. Këto karakteristika, janë: dita e lindjes, emri dhe mënyra e vdekjes. Kam ardhur në përfundim që, të trijat këto karakteristika sinkronizohen prej një strukture të jashtëzakonshme, prej një strukture unike dhe padyshim, edhe të pa zbërthyeshme deri në fund. Ka pastaj, edhe të tjera nën elemente jo pak thelbësore, shenja të dukshme dhe të padukshme, të ditura dhe të paditura, të prekshme dhe të pa prekshme që e përforcojnë edhe më shumë, tezën si kjo. Pa asnjë lloj kurtuazie dhe inferioriteti shkrimorë, jam përpjekur që këto karakteristika, këto shtylla, këto elemente, fakte, detaje t’i hulumtojë dhe t’i gjejë, t’i sistemoj në mënyrë të duhur, t’i analizojë dhe t’i studiojë me përkushtim dhe me thellësi përqendrimi. Gjithë fjalëve e fjalive, paragrafëve, kapitujve jam përpjekur t’u japë formë dhe trajtë të arsyeshme, me një fjalë t’u japë shpirt. Por si në çdo hulumtim dhe studim sado të thjeshtë, kërkohet që të përfillen disa rregulla të caktuara, disa metodat, forma etj., kurse grumbulli i materialit, thelbi i tij, i nënshtrohet gjithmonë arsyes gjykuese, dhe trajtimit sa më shkencorë. Krejt lënda e gjetur dhe e shtruar për trajtim, kërkon të kalojë nëpër një filtër të fortë, sepse zbërthimi dhe interpretimi i lëndës, sistemimi, analizimi etj., është padyshim një domosdoshmëri metodologjike-shkencore në mënyrë që, lënda dhe boshti të jetë i vërtetuar, i faktizuar dhe sa më objektiv. Çdo qasje e kësaj natyre hulumtimi, shkrimi, analizimi, studimit etj., kërkon apriori angazhim të përkushtar, njohje, dije teorike dhe shkencore dhe së dyti, kërkon edhe pasqyrim të denjë dhe serioz, pasqyrim të mbështetur në rregulla dhe metoda e caktuara shkrimi e studimi, dhe padyshim të dhëna, burime, dëshmi, fakte etj. Nisur nga kjo, mendoj që duhet pasur parasysh vazhdimisht që figura e Adem Jasharit, së pari duhet të kundrohet hap pas hapi, gjakftohtë dhe larg çdo emocioni, dhe së dyti, duhet të shmanget nga çdo tendencë apo qëllim për ta madhëruar dhe mitizuar figurën e tij pa i grumbulluar, renditur, zbërthyer dhe analizuar me kujdes dhe me shkathtësi të dhënat, dëshmitë, hipotezat, gjykimet, faktet etj. Elementet apo gjykimet përshkruese, ato që duhet përjashtuar me këtë rast qysh në fillim janë: imagjinata e pluhurt dhe dëmtuese, hipërbolla, iluzionet, shpifjet etj. Figura e Adem Jasharit, duhet të kundrohet dhe të latohet me përkushtim, njësoj siç kundrohet dhe latohet me përkushtim nga mjeshtri me nam, guri i mermertë! Pra: me intuitë, dhe me durim. Me dashuri dhe koncentrim krijues, e studiues. Gjëja më e lehtë është iluzioni dhe paragjykimi, ngutia, gabimi. Kundrimi dhe zbërthimi i figurës të Ademit, nuk e duron ngutinë, emocionin, gabimin, cektësinë krijuese...! Ndryshe, as nuk arrijmë dot t’i afrohemi qëllimit të synuar, të vërtetës objektive..! Thelbit të saj. Në kontekst, mendoj që Adem (Shaban) Jashari, erdhi në botën tonë si një gjenom i zgjedhur. Erdhi, nga një hapësirë e thellë delikate. Erdhi, nga një sferë e çuditshme dhe e panjohur etno-gjenetike. Erdhi, nga një lashtësi e thellë etno-gjeografike. Erdhi mendoj unë, edhe nga rrënjët socio-historike të popullit tonë të lashtë dhe të civilizuar, dhe nga rrënjët e popullit tonë të vuajtur dhe të robëruar. Erdhi pra, nga gjiri dhe në gjirin e popullit tonë martir. Adem (Shaban) Jashari, është pjellë e pastër e këtij lloj gjenomi! Unë mendoj (do të përpiqem që ta dëshmojë konstatimin tim të apriorshëm në vijim të faqeve të këtij libri) se, Adem Jashari nuk erdhi rastësisht mes nesh! Erdhi, besoj unë, si i dhënë...! Dhe “si i dhënë”, erdhi mes nesh me një mision të caktuar legjendar-mitik. Nëse është kështu, dhe s’ka se si të jetë ndryshe, Adem Jashari personifikon së gjalli dhe pas rënies-flijimit, atributet dhe frymën e figurës së shenjtë! Ky kryemendim imi, kjo tezë, buron nga të dhënat dhe nga të gjeturat e mia, nga dëshmitë dhe nga elementet e dhuntishme dhe delikate që e shoqërojnë fund e krye, figurën e tij. Pra, duke e ndërtuar dhe duke e latuar formën, përmbajtjen, strukturën, boshtin themelorë dhe të gjithë kornizën e këtij libri, në fakt duke e shkruar këtë libër si të tërë, unë kam kuptuar thellësisht që plotënia e materies hulumtuese dhe studiuese që lidhet me figurën e Ademit, është më shumë se sa një hulumtim dhe, më shumë se sa një studim i rëndomtë! Libri im në dorëshkrim për figurën e Adem Jasharit: SHENJTORI I LIRISË Përmbajtja Hyrje PJESA E PARË Kapitulli i parë KORNIZA E IDENTIFIKIMIT Shenjat e çuditshme 1. Dita e lindjes 2. Emri 3. Mbiemri Kapitulli i dytë ÇARKU I NJË KOHE Krismat e një nate dhjetori Zanafilla e një Sparte të re Kapitulli i tretë MAKTH ROBËRIE Ëndrra dhe lutje Imazh I Imazh II Imazh III Kapitulli i katërt NËN HARKUN E ZI Lajmëtari Goditësi legjendar Kapitulli i pestë TRI DITË LUFTË Rrethimi Tri ditë luftë Tronditje dhe habi PJESA E DYTË Kapitulli i gjashtë FIGURA E ADEM JASHARIT Fryma e alternimit Tipologjia fizike Faktori gjenetik Tradita dhe historia Faktori gjeografik-kilmatik Karakteri Vetëdija dhe shpirti Roli patriotik dhe mobilizues Fenomeni i lirisë dhe i sakrificës Epiteti i figurës legjendare Epiteti i figurës mitike PJESA E TRETË Kapitulli i shtatë SHENJTORI I LIRISË Epilog Kthimi në zanafillë Kodifikimi PSE KY LIBËR....? Figura e Adem Jasharit, mund të konceptohet në tri pamje apo në tri etapa jetësore, të cilat pamje dhe etapa, janë: lindja, jeta dhe vdekja. Në dukje të parë, “trinomi” është i normalshëm. Te ky njeri, i njohur tashmë si legjendë e gjallë, trinomia jetësore shkrihet në kondita interesante, të pa përsëritshme, disa herë të panjohura në historinë njerëzore. Pse them kështu? Duke e hulumtuar dhe duke e studiuar me përkushtim figurën e tij, duke e analizuar jetën dhe veprën e tij, strukurën e vetëdijes, fizikumin, formësimin etnopsikologjik, karakterin njerëzor dhe shpirtërorë, historinë dhe identitetin e tij mendoj pak a shumë që Adem Jashari, është një njeri-figurë që erdhi në këtë botë si plotësisht i veçantë, si i jashtëzakonshëm në masë të pa imagjinueshme, që erdhi në këtë botë ndoshta si i dhënë, ose edhe me mision të paracaktuar! Absolutisht, nuk mendoj që u bë i këtillë, domethënë që u shfaqë si i jashtëzakonshëm, i pa përsëritshëm dhe i dhënë në një mëngjes të ashpër apo të bukur pranverorë, në fillim apo në mes, në fund të zinxhirit që e quajmë jetë! Pavarësisht që etnogjeneza, koha, rrethanat jetësore, kushtet historike, proceset e ndryshme politike, ato ekonomike, kulturore, klimatike, gjeografike janë shumë nga elementet vendimtare që ndikojnë drejtpërdrejt ose tërthorazi në formësimin e unit dhe të personalitetit të njeriut (do të flas më poshtë lidhur me ndikimet e këtyre faktorëve), figura e Adem Jasharit ( mendoj unë ), përmban në thellësi të tërësisë së saj elemente dhe karakteristika të jashtëzakonshme, unike, bile edhe të çuditshme e të pa njohura! Qysh në fillim të shqyrtimit dhe të hulumtimit tim, kam veçuar tri karakteristika boshtore apo tri shtylla të jashtëzakonshme që e përthekojnë figurën e tij. Këto karakteristika, janë: dita e lindjes, emri dhe mënyra e vdekjes. Kam ardhur në përfundim që, të trijat këto karakteristika sinkronizohen prej një strukture të jashtëzakonshme, prej një strukture unike dhe padyshim, edhe të pa zbërthyeshme deri në fund. Ka pastaj, edhe të tjera nën elemente jo pak thelbësore, shenja të dukshme dhe të padukshme, të ditura dhe të paditura, të prekshme dhe të pa prekshme që e përforcojnë edhe më shumë, tezën si kjo. Pa asnjë lloj kurtuazie dhe inferioriteti shkrimorë, jam përpjekur që këto karakteristika, këto shtylla, këto elemente, fakte, detaje t’i hulumtojë dhe t’i gjejë, t’i sistemoj në mënyrë të duhur, t’i analizojë dhe t’i studiojë me përkushtim dhe me thellësi përqendrimi. Gjithë fjalëve e fjalive, paragrafëve, kapitujve jam përpjekur t’u japë formë dhe trajtë të arsyeshme, me një fjalë t’u japë shpirt. Por si në çdo hulumtim dhe studim sado të thjeshtë, kërkohet që të përfillen disa rregulla të caktuara, disa metodat, forma etj., kurse grumbulli i materialit, thelbi i tij, i nënshtrohet gjithmonë arsyes gjykuese, dhe trajtimit sa më shkencorë. Krejt lënda e gjetur dhe e shtruar për trajtim, kërkon të kalojë nëpër një filtër të fortë, sepse zbërthimi dhe interpretimi i lëndës, sistemimi, analizimi etj., është padyshim një domosdoshmëri metodologjike-shkencore në mënyrë që, lënda dhe boshti të jetë i vërtetuar, i faktizuar dhe sa më objektiv. Çdo qasje e kësaj natyre hulumtimi, shkrimi, analizimi, studimit etj., kërkon apriori angazhim të përkushtar, njohje, dije teorike dhe shkencore dhe së dyti, kërkon edhe pasqyrim të denjë dhe serioz, pasqyrim të mbështetur në rregulla dhe metoda e caktuara shkrimi e studimi, dhe padyshim të dhëna, burime, dëshmi, fakte etj. Nisur nga kjo, mendoj që duhet pasur parasysh vazhdimisht që figura e Adem Jasharit, së pari duhet të kundrohet hap pas hapi, gjakftohtë dhe larg çdo emocioni, dhe së dyti, duhet të shmanget nga çdo tendencë apo qëllim për ta madhëruar dhe mitizuar figurën e tij pa i grumbulluar, renditur, zbërthyer dhe analizuar me kujdes dhe me shkathtësi të dhënat, dëshmitë, hipotezat, gjykimet, faktet etj. Elementet apo gjykimet përshkruese, ato që duhet përjashtuar me këtë rast qysh në fillim janë: imagjinata e pluhurt dhe dëmtuese, hipërbolla, iluzionet, shpifjet etj. Figura e Adem Jasharit, duhet të kundrohet dhe të latohet me përkushtim, njësoj siç kundrohet dhe latohet me përkushtim nga mjeshtri me nam, guri i mermertë! Pra: me intuitë, dhe me durim. Me dashuri dhe koncentrim krijues, e studiues. Gjëja më e lehtë është iluzioni dhe paragjykimi, ngutia, gabimi. Kundrimi dhe zbërthimi i figurës të Ademit, nuk e duron ngutinë, emocionin, gabimin, cektësinë krijuese...! Ndryshe, as nuk arrijmë dot t’i afrohemi qëllimit të synuar, të vërtetës objektive..! Thelbit të saj. Në kontekst, mendoj që Adem (Shaban) Jashari, erdhi në botën tonë si një gjenom i zgjedhur. Erdhi, nga një hapësirë e thellë delikate. Erdhi, nga një sferë e çuditshme dhe e panjohur etno-gjenetike. Erdhi, nga një lashtësi e thellë etno-gjeografike. Erdhi mendoj unë, edhe nga rrënjët socio-historike të popullit tonë të lashtë dhe të civilizuar, dhe nga rrënjët e popullit tonë të vuajtur dhe të robëruar. Erdhi pra, nga gjiri dhe në gjirin e popullit tonë martir. Adem (Shaban) Jashari, është pjellë e pastër e këtij lloj gjenomi! Unë mendoj (do të përpiqem që ta dëshmojë konstatimin tim të apriorshëm në vijim të faqeve të këtij libri) se, Adem Jashari nuk erdhi rastësisht mes nesh! Erdhi, besoj unë, si i dhënë...! Dhe “si i dhënë”, erdhi mes nesh me një mision të caktuar legjendar-mitik. Nëse është kështu, dhe s’ka se si të jetë ndryshe, Adem Jashari personifikon së gjalli dhe pas rënies-flijimit, atributet dhe frymën e figurës së shenjtë! Ky kryemendim imi, kjo tezë, buron nga të dhënat dhe nga të gjeturat e mia, nga dëshmitë dhe nga elementet e dhuntishme dhe delikate që e shoqërojnë fund e krye, figurën e tij. Pra, duke e ndërtuar dhe duke e latuar formën, përmbajtjen, strukturën, boshtin themelorë dhe të gjithë kornizën e këtij libri, në fakt duke e shkruar këtë libër si të tërë, unë kam kuptuar thellësisht që plotënia e materies hulumtuese dhe studiuese që lidhet me figurën e Ademit, është më shumë se sa një hulumtim dhe, më shumë se sa një studim i rëndomtë! Libri im në dorëshkrim për figurën e Adem Jasharit: SHENJTORI I LIRISË Përmbajtja Hyrje PJESA E PARË Kapitulli i parë KORNIZA E IDENTIFIKIMIT Shenjat e çuditshme 1. Dita e lindjes 2. Emri 3. Mbiemri Kapitulli i dytë ÇARKU I NJË KOHE Krismat e një nate dhjetori Zanafilla e një Sparte të re Kapitulli i tretë MAKTH ROBËRIE Ëndrra dhe lutje Imazh I Imazh II Imazh III Kapitulli i katërt NËN HARKUN E ZI Lajmëtari Goditësi legjendar Kapitulli i pestë TRI DITË LUFTË Rrethimi Tri ditë luftë Tronditje dhe habi PJESA E DYTË Kapitulli i gjashtë FIGURA E ADEM JASHARIT Fryma e alternimit Tipologjia fizike Faktori gjenetik Tradita dhe historia Faktori gjeografik-kilmatik Karakteri Vetëdija dhe shpirti Roli patriotik dhe mobilizues Fenomeni i lirisë dhe i sakrificës Epiteti i figurës legjendare Epiteti i figurës mitike PJESA E TRETË Kapitulli i shtatë SHENJTORI I LIRISË Epilog Kthimi në zanafillë Kodifikimi PSE KY LIBËR....? Figura e Adem Jasharit, mund të konceptohet në tri pamje apo në tri etapa jetësore, të cilat pamje dhe etapa, janë: lindja, jeta dhe vdekja. Në dukje të parë, “trinomi” është i normalshëm. Te ky njeri, i njohur tashmë si legjendë e gjallë, trinomia jetësore shkrihet në kondita interesante, të pa përsëritshme, disa herë të panjohura në historinë njerëzore. Pse them kështu? Duke e hulumtuar dhe duke e studiuar me përkushtim figurën e tij, duke e analizuar jetën dhe veprën e tij, strukurën e vetëdijes, fizikumin, formësimin etnopsikologjik, karakterin njerëzor dhe shpirtërorë, historinë dhe identitetin e tij mendoj pak a shumë që Adem Jashari, është një njeri-figurë që erdhi në këtë botë si plotësisht i veçantë, si i jashtëzakonshëm në masë të pa imagjinueshme, që erdhi në këtë botë ndoshta si i dhënë, ose edhe me mision të paracaktuar! Absolutisht, nuk mendoj që u bë i këtillë, domethënë që u shfaqë si i jashtëzakonshëm, i pa përsëritshëm dhe i dhënë në një mëngjes të ashpër apo të bukur pranverorë, në fillim apo në mes, në fund të zinxhirit që e quajmë jetë! Pavarësisht që etnogjeneza, koha, rrethanat jetësore, kushtet historike, proceset e ndryshme politike, ato ekonomike, kulturore, klimatike, gjeografike janë shumë nga elementet vendimtare që ndikojnë drejtpërdrejt ose tërthorazi në formësimin e unit dhe të personalitetit të njeriut (do të flas më poshtë lidhur me ndikimet e këtyre faktorëve), figura e Adem Jasharit ( mendoj unë ), përmban në thellësi të tërësisë së saj elemente dhe karakteristika të jashtëzakonshme, unike, bile edhe të çuditshme e të pa njohura! Qysh në fillim të shqyrtimit dhe të hulumtimit tim, kam veçuar tri karakteristika boshtore apo tri shtylla të jashtëzakonshme që e përthekojnë figurën e tij. Këto karakteristika, janë: dita e lindjes, emri dhe mënyra e vdekjes. Kam ardhur në përfundim që, të trijat këto karakteristika sinkronizohen prej një strukture të jashtëzakonshme, prej një strukture unike dhe padyshim, edhe të pa zbërthyeshme deri në fund. Ka pastaj, edhe të tjera nën elemente jo pak thelbësore, shenja të dukshme dhe të padukshme, të ditura dhe të paditura, të prekshme dhe të pa prekshme që e përforcojnë edhe më shumë, tezën si kjo. Pa asnjë lloj kurtuazie dhe inferioriteti shkrimorë, jam përpjekur që këto karakteristika, këto shtylla, këto elemente, fakte, detaje t’i hulumtojë dhe t’i gjejë, t’i sistemoj në mënyrë të duhur, t’i analizojë dhe t’i studiojë me përkushtim dhe me thellësi përqendrimi. Gjithë fjalëve e fjalive, paragrafëve, kapitujve jam përpjekur t’u japë formë dhe trajtë të arsyeshme, me një fjalë t’u japë shpirt. Por si në çdo hulumtim dhe studim sado të thjeshtë, kërkohet që të përfillen disa rregulla të caktuara, disa metodat, forma etj., kurse grumbulli i materialit, thelbi i tij, i nënshtrohet gjithmonë arsyes gjykuese, dhe trajtimit sa më shkencorë. Krejt lënda e gjetur dhe e shtruar për trajtim, kërkon të kalojë nëpër një filtër të fortë, sepse zbërthimi dhe interpretimi i lëndës, sistemimi, analizimi etj., është padyshim një domosdoshmëri metodologjike-shkencore në mënyrë që, lënda dhe boshti të jetë i vërtetuar, i faktizuar dhe sa më objektiv. Çdo qasje e kësaj natyre hulumtimi, shkrimi, analizimi, studimit etj., kërkon apriori angazhim të përkushtar, njohje, dije teorike dhe shkencore dhe së dyti, kërkon edhe pasqyrim të denjë dhe serioz, pasqyrim të mbështetur në rregulla dhe metoda e caktuara shkrimi e studimi, dhe padyshim të dhëna, burime, dëshmi, fakte etj. Nisur nga kjo, mendoj që duhet pasur parasysh vazhdimisht që figura e Adem Jasharit, së pari duhet të kundrohet hap pas hapi, gjakftohtë dhe larg çdo emocioni, dhe së dyti, duhet të shmanget nga çdo tendencë apo qëllim për ta madhëruar dhe mitizuar figurën e tij pa i grumbulluar, renditur, zbërthyer dhe analizuar me kujdes dhe me shkathtësi të dhënat, dëshmitë, hipotezat, gjykimet, faktet etj. Elementet apo gjykimet përshkruese, ato që duhet përjashtuar me këtë rast qysh në fillim janë: imagjinata e pluhurt dhe dëmtuese, hipërbolla, iluzionet, shpifjet etj. Figura e Adem Jasharit, duhet të kundrohet dhe të latohet me përkushtim, njësoj siç kundrohet dhe latohet me përkushtim nga mjeshtri me nam, guri i mermertë! Pra: me intuitë, dhe me durim. Me dashuri dhe koncentrim krijues, e studiues. Gjëja më e lehtë është iluzioni dhe paragjykimi, ngutia, gabimi. Kundrimi dhe zbërthimi i figurës të Ademit, nuk e duron ngutinë, emocionin, gabimin, cektësinë krijuese...! Ndryshe, as nuk arrijmë dot t’i afrohemi qëllimit të synuar, të vërtetës objektive..! Thelbit të saj. Në kontekst, mendoj që Adem (Shaban) Jashari, erdhi në botën tonë si një gjenom i zgjedhur. Erdhi, nga një hapësirë e thellë delikate. Erdhi, nga një sferë e çuditshme dhe e panjohur etno-gjenetike. Erdhi, nga një lashtësi e thellë etno-gjeografike. Erdhi mendoj unë, edhe nga rrënjët socio-historike të popullit tonë të lashtë dhe të civilizuar, dhe nga rrënjët e popullit tonë të vuajtur dhe të robëruar. Erdhi pra, nga gjiri dhe në gjirin e popullit tonë martir. Adem (Shaban) Jashari, është pjellë e pastër e këtij lloj gjenomi! Unë mendoj (do të përpiqem që ta dëshmojë konstatimin tim të apriorshëm në vijim të faqeve të këtij libri) se, Adem Jashari nuk erdhi rastësisht mes nesh! Erdhi, besoj unë, si i dhënë...! Dhe “si i dhënë”, erdhi mes nesh me një mision të caktuar legjendar-mitik. Nëse është kështu, dhe s’ka se si të jetë ndryshe, Adem Jashari personifikon së gjalli dhe pas rënies-flijimit, atributet dhe frymën e figurës së shenjtë! Ky kryemendim imi, kjo tezë, buron nga të dhënat dhe nga të gjeturat e mia, nga dëshmitë dhe nga elementet e dhuntishme dhe delikate që e shoqërojnë fund e krye, figurën e tij. Pra, duke e ndërtuar dhe duke e latuar formën, përmbajtjen, strukturën, boshtin themelorë dhe të gjithë kornizën e këtij libri, në fakt duke e shkruar këtë libër si të tërë, unë kam kuptuar thellësisht që plotënia e materies hulumtuese dhe studiuese që lidhet me figurën e Ademit, është më shumë se sa një hulumtim dhe, më shumë se sa një studim i rëndomtë! Libri im në dorëshkrim për figurën e Adem Jasharit: SHENJTORI I LIRISË Përmbajtja Hyrje PJESA E PARË Kapitulli i parë KORNIZA E IDENTIFIKIMIT Shenjat e çuditshme 1. Dita e lindjes 2. Emri 3. Mbiemri Kapitulli i dytë ÇARKU I NJË KOHE Krismat e një nate dhjetori Zanafilla e një Sparte të re Kapitulli i tretë MAKTH ROBËRIE Ëndrra dhe lutje Imazh I Imazh II Imazh III Kapitulli i katërt NËN HARKUN E ZI Lajmëtari Goditësi legjendar Kapitulli i pestë TRI DITË LUFTË Rrethimi Tri ditë luftë Tronditje dhe habi PJESA E DYTË Kapitulli i gjashtë FIGURA E ADEM JASHARIT Fryma e alternimit Tipologjia fizike Faktori gjenetik Tradita dhe historia Faktori gjeografik-kilmatik Karakteri Vetëdija dhe shpirti Roli patriotik dhe mobilizues Fenomeni i lirisë dhe i sakrificës Epiteti i figurës legjendare Epiteti i figurës mitike PJESA E TRETË Kapitulli i shtatë SHENJTORI I LIRISË Epilog Kthimi në zanafillë Kodifikimi PSE KY LIBËR....? Figura e Adem Jasharit, mund të konceptohet në tri pamje apo në tri etapa jetësore, të cilat pamje dhe etapa, janë: lindja, jeta dhe vdekja. Në dukje të parë, “trinomi” është i normalshëm. Te ky njeri, i njohur tashmë si legjendë e gjallë, trinomia jetësore shkrihet në kondita interesante, të pa përsëritshme, disa herë të panjohura në historinë njerëzore. Pse them kështu? Duke e hulumtuar dhe duke e studiuar me përkushtim figurën e tij, duke e analizuar jetën dhe veprën e tij, strukurën e vetëdijes, fizikumin, formësimin etnopsikologjik, karakterin njerëzor dhe shpirtërorë, historinë dhe identitetin e tij mendoj pak a shumë që Adem Jashari, është një njeri-figurë që erdhi në këtë botë si plotësisht i veçantë, si i jashtëzakonshëm në masë të pa imagjinueshme, që erdhi në këtë botë ndoshta si i dhënë, ose edhe me mision të paracaktuar! Absolutisht, nuk mendoj që u bë i këtillë, domethënë që u shfaqë si i jashtëzakonshëm, i pa përsëritshëm dhe i dhënë në një mëngjes të ashpër apo të bukur pranverorë, në fillim apo në mes, në fund të zinxhirit që e quajmë jetë! Pavarësisht që etnogjeneza, koha, rrethanat jetësore, kushtet historike, proceset e ndryshme politike, ato ekonomike, kulturore, klimatike, gjeografike janë shumë nga elementet vendimtare që ndikojnë drejtpërdrejt ose tërthorazi në formësimin e unit dhe të personalitetit të njeriut (do të flas më poshtë lidhur me ndikimet e këtyre faktorëve), figura e Adem Jasharit ( mendoj unë ), përmban në thellësi të tërësisë së saj elemente dhe karakteristika të jashtëzakonshme, unike, bile edhe të çuditshme e të pa njohura! Qysh në fillim të shqyrtimit dhe të hulumtimit tim, kam veçuar tri karakteristika boshtore apo tri shtylla të jashtëzakonshme që e përthekojnë figurën e tij. Këto karakteristika, janë: dita e lindjes, emri dhe mënyra e vdekjes. Kam ardhur në përfundim që, të trijat këto karakteristika sinkronizohen prej një strukture të jashtëzakonshme, prej një strukture unike dhe padyshim, edhe të pa zbërthyeshme deri në fund. Ka pastaj, edhe të tjera nën elemente jo pak thelbësore, shenja të dukshme dhe të padukshme, të ditura dhe të paditura, të prekshme dhe të pa prekshme që e përforcojnë edhe më shumë, tezën si kjo. Pa asnjë lloj kurtuazie dhe inferioriteti shkrimorë, jam përpjekur që këto karakteristika, këto shtylla, këto elemente, fakte, detaje t’i hulumtojë dhe t’i gjejë, t’i sistemoj në mënyrë të duhur, t’i analizojë dhe t’i studiojë me përkushtim dhe me thellësi përqendrimi. Gjithë fjalëve e fjalive, paragrafëve, kapitujve jam përpjekur t’u japë formë dhe trajtë të arsyeshme, me një fjalë t’u japë shpirt. Por si në çdo hulumtim dhe studim sado të thjeshtë, kërkohet që të përfillen disa rregulla të caktuara, disa metodat, forma etj., kurse grumbulli i materialit, thelbi i tij, i nënshtrohet gjithmonë arsyes gjykuese, dhe trajtimit sa më shkencorë. Krejt lënda e gjetur dhe e shtruar për trajtim, kërkon të kalojë nëpër një filtër të fortë, sepse zbërthimi dhe interpretimi i lëndës, sistemimi, analizimi etj., është padyshim një domosdoshmëri metodologjike-shkencore në mënyrë që, lënda dhe boshti të jetë i vërtetuar, i faktizuar dhe sa më objektiv. Çdo qasje e kësaj natyre hulumtimi, shkrimi, analizimi, studimit etj., kërkon apriori angazhim të përkushtar, njohje, dije teorike dhe shkencore dhe së dyti, kërkon edhe pasqyrim të denjë dhe serioz, pasqyrim të mbështetur në rregulla dhe metoda e caktuara shkrimi e studimi, dhe padyshim të dhëna, burime, dëshmi, fakte etj. Nisur nga kjo, mendoj që duhet pasur parasysh vazhdimisht që figura e Adem Jasharit, së pari duhet të kundrohet hap pas hapi, gjakftohtë dhe larg çdo emocioni, dhe së dyti, duhet të shmanget nga çdo tendencë apo qëllim për ta madhëruar dhe mitizuar figurën e tij pa i grumbulluar, renditur, zbërthyer dhe analizuar me kujdes dhe me shkathtësi të dhënat, dëshmitë, hipotezat, gjykimet, faktet etj. Elementet apo gjykimet përshkruese, ato që duhet përjashtuar me këtë rast qysh në fillim janë: imagjinata e pluhurt dhe dëmtuese, hipërbolla, iluzionet, shpifjet etj. Figura e Adem Jasharit, duhet të kundrohet dhe të latohet me përkushtim, njësoj siç kundrohet dhe latohet me përkushtim nga mjeshtri me nam, guri i mermertë! Pra: me intuitë, dhe me durim. Me dashuri dhe koncentrim krijues, e studiues. Gjëja më e lehtë është iluzioni dhe paragjykimi, ngutia, gabimi. Kundrimi dhe zbërthimi i figurës të Ademit, nuk e duron ngutinë, emocionin, gabimin, cektësinë krijuese...! Ndryshe, as nuk arrijmë dot t’i afrohemi qëllimit të synuar, të vërtetës objektive..! Thelbit të saj. Në kontekst, mendoj që Adem (Shaban) Jashari, erdhi në botën tonë si një gjenom i zgjedhur. Erdhi, nga një hapësirë e thellë delikate. Erdhi, nga një sferë e çuditshme dhe e panjohur etno-gjenetike. Erdhi, nga një lashtësi e thellë etno-gjeografike. Erdhi mendoj unë, edhe nga rrënjët socio-historike të popullit tonë të lashtë dhe të civilizuar, dhe nga rrënjët e popullit tonë të vuajtur dhe të robëruar. Erdhi pra, nga gjiri dhe në gjirin e popullit tonë martir. Adem (Shaban) Jashari, është pjellë e pastër e këtij lloj gjenomi! Unë mendoj (do të përpiqem që ta dëshmojë konstatimin tim të apriorshëm në vijim të faqeve të këtij libri) se, Adem Jashari nuk erdhi rastësisht mes nesh! Erdhi, besoj unë, si i dhënë...! Dhe “si i dhënë”, erdhi mes nesh me një mision të caktuar legjendar-mitik. Nëse është kështu, dhe s’ka se si të jetë ndryshe, Adem Jashari personifikon së gjalli dhe pas rënies-flijimit, atributet dhe frymën e figurës së shenjtë! Ky kryemendim imi, kjo tezë, buron nga të dhënat dhe nga të gjeturat e mia, nga dëshmitë dhe nga elementet e dhuntishme dhe delikate që e shoqërojnë fund e krye, figurën e tij. Pra, duke e ndërtuar dhe duke e latuar formën, përmbajtjen, strukturën, boshtin themelorë dhe të gjithë kornizën e këtij libri, në fakt duke e shkruar këtë libër si të tërë, unë kam kuptuar thellësisht që plotënia e materies hulumtuese dhe studiuese që lidhet me figurën e Ademit, është më shumë se sa një hulumtim dhe, më shumë se sa një studim i rëndomtë!
Posted on: Sat, 20 Jul 2013 22:18:01 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015