‘Makkers staakt uw wild geraas.’ Aan die regel uit het Sinterklaaslied ‘Zie de maan schijnt door de bomen’ moet ik denken terwijl een zeer zware storm het land teistert. Het is een regel waar kinderen dikwijls geen raad mee weten en er dan maar iets van maken als ‘Bakkers maakt uw witte taart’ of ‘Takken, staarten, wildgebraad.’ Menig kind dat nog heilig in de Sint gelooft zal evenmin raad weten met de storm die in ons landje is losgebarsten sinds Prof. Verene Shepherd, de mensenrechtenonderzoekster bij de Verenigde Naties die zich bezighoudt met Zwarte Piet, heeft opgeroepen tot afschaffing van het Sinterklaasfeest. Alhoewel… In het NOS Journaal van zaterdag 26 oktober jl. hoorde ik een jongen met een donkerbruine huidskleur lachend zeggen dat hij wel naar Spanje had gewild om daar voor Sinterklaas te werken. Ooit speelde ik zelf voor Zwarte Piet. En het was leuk! Lekker strooien met pepernoten en uitpakken met cadeautjes. Terwijl ik me zwart schminkte dacht ik geen moment aan negroïde mensen, laat staan aan slavernij. Het viel me alleen maar op dat ik voor mezelf onherkenbaar werd. Zelfs mijn donkerblonde lokken leken ineens oranjerood. Eenmaal in het Pietenpak voelde ik me heel even net een clown, ook zo’n bijzonder ras dat helemaal op zichzelf staat. Die witgeschminkte pias, die ik overigens nooit heb gezien als een minzame weergave van een blanke, hoort voor mij net zo veel bij het circus als Zwarte Piet bij de Goed Heiligman. Als klein kind beleefde ik aan Sint en Piet enkel pret. Goedgelovig zette ik mijn schoen, geen moment denkend aan mijn lieve ouders die hem vulden met een taaipop of een chocoladekikker of -muis. Dat Sint met zijn schimmel over besneeuwde daken kon rijden? Dat Zwarte Piet helemaal zwart was van de schoorsteen terwijl zijn kleren brandschoon waren? In mijn kinderlijke onschuld was alles mogelijk. Ik nam alles nog voor waar aan, ook het bestaan van God en de Here Jezus. Helemaal leuk vond ik 5 december in mijn tienertijd. De geheimzinnige spanning die voorafgaand in huis heerste vanwege alle gedichten en surprises die we voor elkaar maakten. Het gezellige uitpakken dat erop volgde. Aan Santa Claus deden we niet. Kerst stond bij ons in het teken van vrede op aarde, kaarslicht, lekker eten en zeker ook de geboorte van Jezus en urenlang in de kerk zitten. Santa Claus was een kapitalistische, saaie Amerikaanse afgeleide van Sinterklaas die steeds vroeger in het jaar oprukte met zijn jingle bells. Nee, bij ons geen cadeautjes onder de kerstboom, geen kerstlaars aan de deur, geen kersthert in de tuin. Een os en een ezel hadden we evenmin, want een kerststal was Rooms en kwam er bij ons, Protestanten, onder geen beding in. De paus, de vele heilige Sinten en wat dies meer zij, werden afgedaan als poppenkast. Het was later, heel veel later toen ik er kennis van nam dat Sinterklaas oorspronkelijk niet uit Spanje kwam maar uit het tegenwoordig in Turkije gelegen Lycië. Onlangs las ik op het internet dat deze bisschop van Myra wereldberoemd werd omdat hij zwarte kindslaven bevrijdde van de slavenschepen die de haven aandeden, hen vervolgens in dienst nam en daarmee een onafhankelijke, zelfstandige status bezorgde. Maar er kwam mij ook een heel ander verhaal onder ogen, namelijk dat ene Jan Schenkman, een Amsterdamse onderwijzer en auteur van menig kinderboek, de Moorse knecht verzon, samen met de stoomboot en de intocht. Dat was in 1850, lang na de hoogtijdagen van de Nederlandse slavernij. Al googlend kwam ik erachter dat Sint Maarten die ik uitsluitend kende van de lampionnetjes en de rommelpot, in diverse Belgische plaatsen verschijnt als Sinterklaas. Gezeten op zijn schimmel en vergezeld door een enkele Zwarte Piet, gaat hij daar op 11 november door de straten. In andere Europese landen waar het kinderfeest wordt gevierd, geniet de Sint niet het gezelschap van zijn zwarte hulp, maar wordt hij omringd door duivelse creaturen die kwade geesten moeten verjagen. In de oude Perzische landen duikt wél een verschijning op die in veel opzichten vergelijkbaar is met Zwarte Piet. Deze Hadji Firoez vergezelt op 21 maart, als het Perzische Nieuwjaar begint, de bemijterde en witgebaarde Amoo Norooz. Hij is zwart geschminkt, heeft rode lippen en draagt een feestelijk felgekleurd pak. Ook over zijn komaf zijn er verschillende lezingen. Net als Zwarte Piet wordt hij gelinkt aan slavernij. Dit laat onverlet dat zijn feest zowel bij UNESCO pronkt op de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid, als door de Verenigde Naties wordt erkend en beschermd. En nu roept een topvrouw binnen diezelfde VN vanwege Zwarte Piet op tot afschaffing van het Sinterklaasfeest. Of ik dat kort door de bocht vind? Ja! Net zo kort door de bocht als de reacties van enkele voorstanders van Zwarte Piet die zich op het Malieveld tijdens een demonstratie tegen de VN op een zwarte vrouw stortten die daar ook stond te demonstreren tegen diezelfde VN. Nee, niet voor het behoud van Zwarte Piet maar voor de mensenrechten in West-Papoea waar al 400.000 mensen zijn vermoord. Van iemand die een topfunctie binnen de VN bekleedt mag je toch een handelwijze vanuit een helikopterview verwachten. Nu heeft Shepherd enkel bijgedragen aan een stormachtige polarisatie, waarbij ze uitgerekend racistische lieden in de kaart speelt. Hetzelfde kan worden gezegd van Roy Groenberg, voorzitter van de Stichting Eer en Herstel, ‘het hartje van de inheemse- en Afro Surinaamse gemeenschap in Nederland’. Vanuit zijn stellige overtuiging dat Sinterklaas een racistisch kinderfeest is, vroeg hij zich af ‘hoe de nazaten van Anne Frank het zouden vinden als bondskanselier Angela Merkel zou zeggen dat de Shoah een kinderfeest is waar het gas uit Groningen bij hoort.’ Een zeer ontspoorde vergelijking die zelfs ontkent dat Anne op zeer jonge leeftijd omkwam zonder überhaupt een nageslacht te kunnen nalaten. Zowel Shepherd als Groenberg hebben met hun uitlatingen de kans verspeeld dat Zwarte Piet harmonieus van kleur zal verschieten. Zelf geloof ik sowieso niet in Blauwe, Oranje en Groene Pieten, laat staan in Regenboog Pieten. Ik denk wel dat Sint wat extra hulp in deze stormachtige tijd kan gebruiken. Niet van elitaire en berispende predikers die zo ongeveer ieder argument dat tegen de verbanning van Zwarte Piet pleit, afserveren als drogreden. Wél van wereldburgers die van harte bereid zijn zich serieus in elkaars cultuur en geschiedenis te verdiepen. Wat de uitkomst dan zal zijn? Als het aan mij ligt verdwijnt Zwarte Piet als zijnde een heel bijzonder ras. Maar we blijven hem wél gewoon spelen. Daarbij krijgt hij gezelschap van hulpjes die ook Pietenpakken dragen en evenals hij geschminkt zijn als vrolijke weergaves van mensen uit allerlei rassen. Wie weet is het eind van het liedje dan dat de Sint uiteindelijk in de hele wereld uitpakt en zo ook blijdschap brengt bij kinderen die nauwelijks te eten te hebben. Het wilde geraas van al die makkers zal in dat geval wel staken. Of de regel over die makkers dan moet verdwijnen in het bijbehorende Sinterklaaslied? Valt iets voor te zeggen. Kerkelijke liedboeken kennen ook nieuwe berijmingen. Lekker de bezem erdoor. De bezem ja, dat verre familielid van de roe. En als we dan toch bezig zijn kunnen er meteen ook wel wat gekleurde en vrouwelijke heiligen worden toegevoegd aan die grote heerschare van christelijke Sinten.
Posted on: Tue, 29 Oct 2013 09:38:19 +0000
Trending Topics
© 2015