SARKOFAGU I GRAVE QË QAJNË Enis Batur (Përkthyer nga Eliana Xhangolli) Viator, viator! Quod tu est, ego fui; quod nunc sum, et tu eris. Carmina Epigraphica I Nëse nën qiellin tim ju do të vdisni një ditë papritur do të shpërthejë një zjarr gurësh, këtu, qytet më qytet, tendën palosa e mbështeta tek karvani që ecën ngadalë e duke çaluar, pritjen që ruaj tek enigma përgatitet nga dita deri tek nata çdo oaz i kthjellët që fillon e zbehet, nuk do të vijë pas kësaj pike uji e kotë gurgullima e burimit - lira që askush s’dëgjon. II Nëse do ta dëgjoj një ditë, zgjohet e fëshfërin mbi lëkurën time kam kujtimin e prekjes ka zënë kore, fryma e mbajtur drithëron gjatë sustën e kthimit prapa dhe thyhen xhama brenda meje sepse një dritare u hap ndër shumë të tjera, kryeneçe më shfaqet përballë, e gatshme për të shkrirë tek burimi im çdo kokrrizë prej klepsidrës që përmbys kisha lënë: një kohë përgjatë kohërave ikët nga këto toka, të rraskapitur. III Nëse lajmi erdhi si një shuplakë, nëse nga ecja prej plumbi e gjuhës është krijuar ajo frazë plumbi: nga unë largohet me shpejtësi një varkë me vela e heshtur, pezull në qetësinë e pakufi drejt linjës së horizontit e me t’u zhdukur, nuk vjen më agimi sërish, nuk kthehet të zbresë mbrëmja dhe as për netët nuk mbetet vend në kraharorin tim, ndiej zërin tuaj të fshehur nën algat, më prehet e pastër kripa e detit. IV Kush mund të thotë ndonjëherë që u larguat, kush mund të mblidhte tërë këtë guxim përballë shqisave shqisa që kryqëzohen tek fytyra ime? Nuk e di, në fund të syrit tim, kërkoj me furi të fortin ilaç që mund të më bëjë të humbas pesë shqisat, nëse krisen të gjithë dhëmbët sipas aradhës së rrëpirë të rrotave që besoja do të mbanin çdo peshë, brenda meje paraliza, më parë gufon limfa ime nga toka prej të cilës iu kanë krijuar. V Them, nuk duhet të më thonë se tani balona është e padukshme, nëpër shtëpi duhet të mbulohen pasqyrat dhe drita ime e sipërfaqet që e thithin: nëse për një çast shoh sytë e mi, menjëherë tek unë piklon stalaktiti, shuhen llampat e mia e duke vështruar natës nga pas natës kujtoj një erë të shpërndarë, çatitë e një qyteti kujtoj, fshihet se keni fluturuar nga uji që kisha fshehur – unë në qiellin tim, dredhëza, një lëmsh. VI Shikoj që tani: në fytyrën e sarkofagut, në basoreliev, e lidhur fytyra ime, e zbehtë, vorbulla e mbyllur tek retë, e grumbulluara, trupi im fillon të bjerë përgjatë një zakoni mjeshtëror në mes të një hapsire ndër dy skaje të harruara, dhembja tani zhytet në qenien time të mbuluara nga dora ime, tani tërhiqet, shkretëtirë duke lënë, në trung, prushe brenda meje. Do të qaj nga ana e veriut për sarkofagun, tashmë emblemë e timonit të prishur. VII Thonë se jeni vdekje, tek unë ishin vite dhe vite që ishit vdekje, besoja ndër vite dhe vite që iu kam varrosur pa iu larë më parë, kështu, më parë edhe të bëhej hiri hi. Që kisha jetuar për ju e me ju mendoja, e duke u ngritur pas shumë kohësh që aty ku kisha mbetur i përcëlluar, besova, tashmë gjithsesi nuk jetonit më, do të bashkoj duart mbi sarkofag: mbi fytyrë një perde, gjoksi fije plumbi, i ngurtësuar. VIII Do të ishit vdekje një ditë, e kam ditur, është i fortë mermeri, një palë duar për ta punuar do të kisha dashur aty, në fillim unë nuk isha, një palë duar e gdhendën njësoj sikur të qenë duart tuaja, kam dashur, aty ende nuk isha, megjithëse kemi qenë prej kohësh. Nëse nuk kishte qenë më parë, do të ishte një ditë, e kam ditur, por kush më parë, shpresova dhe u luta ndërsa qiriri që kisha ndezur pikonte e shkrihej përballë meje, ndalova: ecnit, të heshtura, megjithëse kishit vdekur prej kohësh. IX Më rikthehet në kujtesë dhembja e plagës, ishte një shi kokëfortë ai që sillte koha e mvrenjtur, tamam si vendi ku ecnim, lakuriq e plot me të ngjethura, nga pema në pemë, ishte një ishull që e gjenim duke parë çfarëdo harte. Parfum qershish të egra. Tym mëngjesi. I pafund copëtimi për mishin përzier me dhè. Sërish mblidhen retë, unë shoh një zog shtegtar që me vonesë shikon për nga vjen shiu, fluturon larg lajmëtari me rrënjë tek shikimi im i hekurt. X Nuk më ka mbetur keqardhje prej jush, e kam kuptuar, as mëri, as keqardhje dhe as një shenjë prej shumë qelizave qeliza xheloze, që më gërryenin thelbin: duke u rritur në të tatëpjetë kemi jetuar, e kuptoj, duke rrjedhur me të shpejtë gjatë të njëjtit shtrat. Nëse qarje ka në sytë e mi nuk është pse jeni larguar: këtu qëndroj kështu, e keni sjellë qëllimin që megjithëse të largët, më keni dhuruar – duhej të kishit pritur, oh, sikur të kishit pritur, një shenjë të përbashkët do ta kishim gjetur: unë e kërkova, do ta kërkoj duke u kthyer sërish, që të vijë zogu, të cilit i dallova fluturimin. XI Nga ana e jugut duhet të qëndroje, skulptura ime. Të humburit ndër shumë gra jo të lumtura të mërzitura me njëra-tjetrën dhe me vdekjen është kjo ajo që më fyen? I mbyllur brenda kësaj pyetjeje, kokën lart e trupin drejt, davaritet feminiliteti im: vetëm shikimi është i shtrembër, askush nuk beson, se diçka tjetër mund të më pengojë. Tashmë nuk i lëshoj flokët e mi të gjatë, nuk fryhem as kur ndërron stina, nuk shpërthen sythi tek buza ime, nëse mundeni, gdhendni në mermer, atë që tek unë ka humbur. XII Kështu paraqitem, do të jem në të njëjtën lartësi me ta; hija tuli që kërkoj për fytyrën time, trupin tim që bëhet gjithnjë e më i ngushtë, nuk është për turp, as për të dalë në pah, e megjithatë shtrembërohen. Me t’u grisur mbështjellësja e të fshehtës që së bashku kemi ndërtuar, ndoshta nëse do të kishte qenë e dukshme zemra e tij që punonte si një gjyryk në gjoks kokëkrisur tek shpina ime e djersitur, i mbështetur dhe ai gjarpër që tek unë ndërronte lëkurë, makar të dilte nga toka e me mua të ngopej. XIII Do të kalojë, do të fluturojë Koha. Kohët që do të kalojnë, që do të fluturojnë larg do të helmojnë materien tonë të verbër: a do të mbetet Bukuria ime? Do të mbetet emri dhe fama e saj? Do të mbetet koka ime mbështetur te dora dhe vështrimi im i përqendruar në boshllëk në këtë gur, e pastaj sarkofagu i zbrazët, i fituar. Thuhet se mbretëria është bukuri dhe megjithatë është toka shkretë! Në një muze tërë ditën vizitues kureshtarë dhe specialistë me syze vijnë rrotull nesh. Më pas bie mbrëmja dhe fik dritat roja: çdo natë, e gjithë nata na mbetet neve. XIV Nuk besova se ishit shuar, më hyjnores se tërë hyjnitë, më burrërore se tërë burrat: tërmeti që filloi kur më preket, bëri shesh qytete e fshatra, puset e mia janë tashmë shumë më të thella, më të nxehta shkretëtirat e mia prej diellit tuaj në zenit, nëse kam jetuar duke humbur gjak në trupin tuaj pres kthimin tuaj të tharë e të mbyllur, askush nuk e ëndërron sa unë, kthimin tuaj të papritur, zjarri që befas do të ndizni, nuk ka çmim zjarri ndër ne. XV Ikët: imazhi i vetëm në mendjen time. Farë udhëtimi ishte, në farë tokash ndoshta e keni harruar, ama të huajin tek unë a e keni kujtuar: fytyra ime është ajo që shihni aty ku jeni të ulura mbi kalë? Jo, çdo rrokje e imja, duke folur, ka shfaqur largësinë – të njëjtë me shkëndijën që kalon në syrin tuaj dhe prek telin e gabuar të lirës: tek unë ishte mbreti, që donte të largohej për një çast vetja e tij, e keni mbrojtur, i zhveshur, kujtimi, i pamposhtur, mbreti që thërrisni nga dhoma në horizont duke parë: Ejani, mbretëreshë, përgatisni kalin tim. XVI Do të vazhdojnë të përsillen gratë të gdhendur përreth sarkofagut dhe asnjë, asnjëherë nuk do të mësojë se unë erdha i fundit: i lodhur prej kohësh, prej shumë etjeje për t’u larguar, prej kthimit të shpeshtë të frikës për t’u harruar: ja shpirti në barkun tim! Kjo ceremoni e përgatitur pa ndalesë, pa gjumë, i riu që tani është ngurtësuar në zinë tonë të thellë në vetminë tonë tashmë të papërshkueshme, i rënë nga një pemë mbi një pjatë argjendi i paprekshëm nga dora, i tillë i lëne të kalbet – jam unë: çdo të bëhet me gjakun e çmendur që krijon shtjella brenda meje? XVII Keni heshtur dhe është përdredhur e palëvizur pyetja gjarpëruese. Kam qenë miku juaj në netët pa hënë? Apo mos kemi mbetur vëllezër ashtu siç jemi lindur? Tashmë vetëm unë e dija se trupat tanë nuk do të bashkohen dhe edhe shpirt’i fluturuar larg, e mbështetur mbi një spirancë të brishtë, dua që për shekuj të mbijetojë kjo kureshti e keqe që gërryen dhe që ky dyshim i thellë të ushqejë – unë pashë: me mua pranë në dremitje keni qenë shpata, gati për të dalë nga mylli, tek unë, një turmë e gatshme për t’u shpërndarë drejt jush. XVIII Do të vijë një ditë, do të vdesin të gjithë, edhe unë vetë, dhe nëse do të largohet që këtej, tërë njerëzia që kam parë, njohur: edhe nëse do të jetonin të tjerët ja, kjo është dita ime e gjykimit: fytyra ime e rrëzuar mbi mermer do të fshihet duke qarë – sepse unë jam tek të gjitha gratë dhe asnjëra prej tyre. Nëse do të jem pa hire, tërësisht pa gjak, e nëse jam e heshtur e pa jehonë, e kuptoni se sa shpejt do të vijë radha, askush nuk do të dallojë fjalën e fundit tek fytyra ime. Jeni duke më parë: ai gjak, nuk ekziston ai gjak. (Përktheu Eliana Xhangolli, publikuar në "Poeteka", 2005) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Lista Ars Poetica - Më afër njëri-tjetrit, më afër vetvetes! Për regjistrim, apo eventualisht për ta larguar adresën tuaj nga lista vizito: letrat.eu/lista_index.php
Posted on: Mon, 16 Sep 2013 08:26:09 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015