Upadłość konsumencka - jakie warunki należy spełnić, aby o nią się ubiegać Upadłość konsumencka – warunki ustawowe i praktyka Regulacje podmiotowe Omawiając regulacje związane z instytucją upadłości konsumenckiej należy w pierwszej kolejności wskazać krąg podmiotów mogących skorzystać z tej instytucji, a także wskazać na reguły proceduralne umożliwiające prawidłowe przeprowadzenie całości procedury. Zasadnicze znaczenie dla osób rozważających złożenie wniosku o upadłość konsumencką ma przepis dotyczący kręgu podmiotów, które mają możliwość skorzystać z instytucji prawa upadłościowego. Krąg ten został określony w art. 491 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe i naprawcze. Zgodnie z ww. przepisem postępowanie upadłościowe w zakresie upadłości konsumenckiej może być prowadzone w stosunku do: 1) osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami – definicja przedsiębiorcy jest określona na gruncie prawa upadłościowego i naprawczego poprzez odwołanie się do definicji wynikającej z przepisów Kodeksu cywilnego - Art. 43[1]. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową; 2) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, taką jak komandytariusze w spółkach komandytowych, akcjonariusze w spółkach komandytowo-akcyjnych; 3) akcjonariuszy w spółkach akcyjnych bez względu na liczbę i rodzaj posiadanych akcji, jak również udziałowcy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i to także wtedy, gdy są jedynymi akcjonariuszami lub udziałowcami, jeśli nie są przedsiębiorcami; ani bowiem wspomniani wyżej wspólnicy i komandytariusze, ani też akcjonariusze czy udziałowcy nie są objęci postanowieniem tytułu I; 4) osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne, którzy są wyłączeni z zakresu stosowania przepisów tytułu I działu II mocą art. 6 pkt 5, jeżeli obok gospodarstwa rolnego nie prowadzą innego przedsiębiorstwa; Warto w tym miejscu podkreślić, iż z możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie mogą skorzystać osoby fizyczne, które faktycznie prowadzą działalność gospodarczą, pomimo braku zgłoszenia jej do odpowiedniego rejestru, a także podmioty, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej – w sytuacji, gdy zamierzają rozpocząć procedurę upadłości konsumenckiej przed upływem roku od jej zaprzestania. W kwestii wpisu do odpowiedniego rejestru należy zaznaczyć, iż wpis jej oparty na domniemaniu prawnym, które to domniemanie może być obalone na podstawie przeciwdowodu. Koniecznym jest podkreślenie, że okolicznością, która umyka większości komentatorów jest brak możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej rolników, w sytuacji w której obok gospodarstwa rolnego nie prowadzą działalności gospodarczej. Odwołując się do ukształtowania polskiej procedury upadłości konsumenckiej należy stwierdzić, iż opiera się ona na procedurze celem, której jest likwidacja majątku upadłego. Możliwość zastosowania, wobec danego podmiotu określonego rodzaju procedury upadłościowej powinna być brana pod uwagę według chwili orzekania, co wynika bezsprzecznie z art. 35 w zw. z art. 316 k.p.c. (po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy). REGULACJE PROCESOWE Mając na względzie brzmienie art.4912 prawa upadłościowego i naprawczego, należy stwierdzić, iż w skutek zawartych w tym przepisie wyłączenia: 1) pełna dobrowolność w zakresie złożonego wniosku, który może pochodzić wyłącznie od dłużnika – wnioski innych podmiotów podlegają oddaleniu (w tym prokuratora), 2) wniosek zawierający braki podlega uzupełnieniu, 3) w przypadku majątku wspólnego małżonków, brak jest możliwości wspólnego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej – wnioski składane są przez każdego z małżonków osobno. 4) dłużnik może ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych, 5) do upadłości konsumenckiej nie mają zastosowania – przepisy o wstępnym zgromadzeniu wierzycieli, postanowienia o ogłoszeniu upadłości nie ogłasza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, lecz jedynie w budynku sądowym oraz umieszcza się je w dzienniku o zasięgu krajowym; brak obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego; Złożone wnioski podlegają weryfikacji, a weryfikowane są przez Sąd poprzez procedurę zasięgnięcia informacji o dłużniku w Urzędzie Skarbowym, Rejestrze Krajowego Rejestru Sądowego. Sąd do którego trafia wniosek może ogłosić upadłość konsumenta, w przypadku spełnienia przesłanek wynikających z odpowiednich przepisów ustawy prawo upadłościowe i naprawcze – kluczowe znaczenie w tym zakresie ma 491 3 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, zgodnie z którym to przepisem zasadniczą przesłanka jest tu wystąpienie wyjątkowych i niezależnych od dłużnika okoliczności. Redakcja wskazanego przepisu zawiera wskazówki, w jakich okolicznościach niewypłacalność dłużnika, nie może zostać uznana za wyjątkową i niezależna od dłużnika okoliczność: 1) dłużnik zaciągnął zobowiązania będąc osobą niewypłacalną; 2) rozwiązanie stosunku pracy z dłużnikiem nastąpiło za jego zgodą lub z przyczyn leżących po jego stronie; Poza wskazanymi przesłankami koniecznym jest powiązanie niezależnych i wyjątkowych okoliczności, z niewypłacalnością dłużnika, która jest rozumiana zgodnie z definicją ustawową jako brak wykonywania wymaganych przez ustawę zobowiązań pieniężnych, przy czym konsument niewypłacalny zdaje się, iż powinien posiadać więcej niż jednego wierzyciela. Redakcja omawianego przepisu wskazuje, także na przesłanki oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez konsumenta, w sytuacji w której w stosunku do dłużnika w przeciągu 10 lat przed ogłoszeniem upadłości: 1) prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ, lub 2) prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania zobowiązań swych nie wykonał, lub 3) prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli, lub 4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli. Innymi podstawami oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, mogą być: a) sytuacja, w której majątek upadłego nie wystarcza na zaspokojenie wierzycieli; b) sytuacja, w której majątek dłużnika obciążony jest hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską, w takim stopniu, iż pozostałe po zaspokojeniu wierzytelności części nie pozwalają na zaspokojenie wierzyciela w stopniu wskazanym w a); Niezależnie od okoliczności związanych z oddaleniem wniosku Sąd ma możliwość także umorzyć postępowanie, a jedną z okoliczności uzasadniających umorzenie postępowania upadłościowego prowadzonego w stosunku do konsumenta jest nie wskazanie przez upadłego i nie wydanie przez niego syndykowi całego majątku lub w inny sposób brak wykonania ciążących na nim obowiązków – inna przyczyna umorzenia postępowania może wiązać się ze śmiercią upadłego, choć nie zawsze ta okoliczność musi powodować upadłość. NAJCZĘSTSZE NIEPRAWIDŁOWOŚCI Wskazując na najczęstsze nieprawidłowości związane z wszczęciem postępowania upadłościowego należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na istotę wad formalnych składanych wniosków, gdzie zasadniczym problemem staje się brak, bądź nieprawidłowe oszacowanie przez dłużnika wartości swojego majątku, bądź niewskazanie prawidłowego kręgu wierzycieli. Jak zostało wskazane w pierwszej części artykułu Sąd obowiązany jest wezwać do uzupełnienia braków formalnych wniosku, niemniej jednak należy uczulić osoby uzupełniające braki, iż brak uzupełnienia wniosku w pełnym zakresie wskazanym w wezwaniu skutkuje zwrotem wniosku przez Sąd. Okolicznością, która uzasadnia oddalenie wniosku jest niespełnienie wskazanej w pierwszej części artykułu wyjątkowości i niezależności przyczyn skutkujących powstaniem niewypłacalności. Należy w tym miejscu podkreślić, iż dotychczasowa praktyka sądowa w zakresie interpretacji spełnienia przesłanek związanych z brakiem zawinienia w utracie pracy przez niewypłacalnego, który następnie co wydaje się racjonalnym działaniem zaciąga zobowiązania (jednocześnie wiedząc, że jest niewypłacalnym) jest jednolita, i skutkuje oddaleniem wniosku, który nie realizuje wymagań ustawowych. PRZEPISY PRAWA UPADŁOŚCIOWEGO O KLUCZOWYM ZNACZENIU DLA UPADŁEGO: Art. 49112. 1. Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego objętych planem spłaty oraz o zakończeniu postępowania upadłościowego. 4. O umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego oraz o zakończeniu postępowania upadłościowego sąd orzeka na wniosek upadłego, po przeprowadzeniu rozprawy, o której terminie zawiadamia wszystkich wierzycieli objętych planem spłaty wierzycieli. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. Art. 49111. 1. W razie nie wykonywania przez upadłego obowiązków ustalonych w planie spłaty wierzycieli sąd na wniosek wierzyciela, po przeprowadzeniu rozprawy, o której zawiadamia się upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty, uchyla plan spłaty wierzycieli oraz umarza postępowanie upadłościowe. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. 2. Przepis ust. 1 stosuje się także wtedy, gdy upadły w sprawozdaniu z wykonania planu spłaty wierzycieli zataił swoje przychody lub w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli dokonywał czynności przekraczających granice zwykłego zarządu, lub gdy okaże się, że upadły ukrywał majątek bądź czynność prawna upadłego została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli. Art. 49110. 1. Jeżeli upadły z powodu przemijającej przeszkody nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli, sąd na jego wniosek, po wysłuchaniu wierzycieli, może zmienić plan spłaty wierzycieli w ten sposób, że przedłuży termin spłaty lub zmieni wysokość poszczególnych płatności. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. Łączny okres, o który można przedłużyć termin spłaty wierzytelności, nie może przekroczyć dwóch lat. 2. W razie istotnej poprawy sytuacji majątkowej upadłego w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli, wynikającej z innych przyczyn niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej, każdy z wierzycieli może wystąpić z wnioskiem o zmianę planu spłaty wierzycieli przez podwyższenie kwot przypadających wierzycielom. O zmianie planu spłaty wierzycieli orzeka sąd po przeprowadzeniu rozprawy, o której zawiadamia się upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. Art. 4919. 1. W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych przekraczających granice zwykłego zarządu. 2. W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły może zaciągać zobowiązania niezbędne dla utrzymania swojego i osób, w stosunku do których ciąży na nim ustawowy obowiązek dostarczania środków utrzymania, z wyjątkiem jednak zakupów na raty lub zakupów z odroczoną płatnością. 3. Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy, w którym wykazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach. Do sprawozdania upadły dołącza kopię rocznego zeznania podatkowego. Ważna okolicznością dla upadłego wynikającą z przytoczonego powyżej przepisu jest okoliczność związana z pozbawieniem możliwości rozporządzania przez niego majątkiem – upadły może wykonywać w tym zakresie tylko czynności zwykłego zarządu, bądź czynności przekraczające zwykły zarząd, ale zmierzające do zachowania prawa – obowiązek ten stanowi, dość duży problem dla osób wnioskujących objęcie procedurą upadłości konsumenckiej – wyzbywanie się majątku stanowi podstawę do umorzenia postępowania upadłościowego.
Posted on: Thu, 19 Sep 2013 09:56:38 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015