warte Piet is de hulp van Sinterklaas. Hij is vooral te herkennen aan het feit dat hij zwart of bruin geschminkt is en aan een soort pagepakje uit de 16e of 17e eeuw. Verder heeft Zwarte Piet een kapsel van zwarte krullen. Inhoud [verbergen] 1 Kenmerken van Zwarte Piet 2 Geschiedenis 3 Modernisering 4 Verschillende interpretaties 4.1 Andere landen 5 Kleding 6 Bezwaren 7 Zie ook Kenmerken van Zwarte Piet Volgens de overgeleverde traditie komt Zwarte Piet tijdens het Sinterklaasfeest in december de cadeautjes brengen. Hij klimt door de schoorstenen van de huizen wanneer de mensen slapen. In de aanloop naar het feest wordt Piet volgens de folklore herhaaldelijk op de daken gesignaleerd, alwaar hij aan de schoorsteen luistert of de kinderen wel braaf zijn. Het strooien van pepernoten en ander strooigoed is zijn specialiteit. Verder treedt Zwarte Piet op als hulp van Sinterklaas om bijvoorbeeld zijn boek of staf te dragen. Sommige Pieten kunnen ook heel goed jongleren, op handen lopen of op een eenwieler fietsen. Tijdens pakjesavond op de vijfde december bonst Zwarte Piet hard op de deur en ramen, soms met de roe, en laat zakken met cadeautjes achter. Geschiedenis De eerste afbeelding van de knecht van Sint Nicolaas, hier nog gekleed als een page. (Jan Schenkman, 1850) Oorspronkelijk had Sinterklaas geen helper. In 1850 introduceerde de onderwijzer Jan Schenkman in zijn leesboekje Sint Nicolaas en zijn Knecht drie nieuwe zaken, die allemaal zijn blijven hangen in de Sinterklaas-folklore: een gekleurde knecht voor Sinterklaas, de intocht en de stoomboot. De knecht heeft in het boekje nog geen naam, en was gekleed als een page. In 1859 werd voor het eerst een artikel gedrukt waarin hij Pieter wordt genoemd,[1] en in 1895 was de naam Zwarte Piet al in zwang geraakt.[2] Gaandeweg de 20e eeuw bedacht men dat als één Zwarte Piet leuk is, meerdere Zwarte Pieten leuker zouden zijn. Zo waren bij de eerste officiële intocht van de Sint in Amsterdam in 1934 zes pieten aanwezig.[3] Ook in Nederlands-Indië en gedurende de mobilisatie voor de Tweede Wereldoorlog in Nederland zien we in de jaren dertig meerdere Pieten opduiken.[4][5] Na de Tweede Wereldoorlog organiseerden Canadese militairen in Nederland een Sinterklaasviering met een massa Zwarte Pieten.[6] Sindsdien wordt Sinterklaas vergezeld door vele Pieten, tegenwoordig vaak met voor ieder een eigen taak. Terwijl Sinterklaas altijd statig en gedistingeerd is, gedragen de Pieten zich als acrobaten en grappenmakers die vaak kwajongensstreken uithalen. Bij de jaarlijkse intocht van Sinterklaas in Amsterdam is het aantal Zwarte Pieten in de loop der jaren sterk gegroeid, tot inmiddels meer dan 600 (ook vrouwelijke) Zwarte Pieten. Een experiment met Gekleurde Pieten, geschminkt in diverse kleuren, kreeg geen vervolg. Tot ver in de tweede helft van de 20e eeuw was Zwarte Piet een niet zo slimme helper die zich van een brabbeltaaltje bediende. Toen immigratie vanuit de voormalige koloniën ervoor zorgde dat Europeanen beter vertrouwd raakten met Afrikanen, ontwikkelde Piet zich tot een respectabele assistent van de vaak verstrooide Sinterklaas. Zijn kapsel ontwikkelde zich van kroes tot krullen, zijn oorringen verdwenen. Een andere verandering die Zwarte Piet doormaakte, was dat hij door de jaren heen steeds minder als kinderschrik ging fungeren. In de 19e eeuw werd van Zwarte Piet vaak verteld dat hij het hele jaar door voor Sinterklaas bekeek wat de kinderen deden (Alles ziet die slimme Piet, zich vergissen kan hij niet). Was je stout, dan liep je het risico dat je in de zak werd meegenomen naar Spanje, alwaar je je voor de Sint moest uitsloven. Gaandeweg gingen die scherpe kanten eraf. Modernisering Vooral door de invloed van de televisie heeft zich binnen het zwartepietendom in de loop der jaren verregaande specialisatie voorgedaan. Vóór 1980 droeg Zwarte Piet een roe en een zak met snoepgoed. Onder druk van veranderende opvoedkundige inzichten verloor Piet de rol van boeman onder de controle van de Sint en verdween het dreigende element uit het karakter van Piet tezamen met de roe. Anno 2004 heeft elke Piet een eigen taak in de logistiek. Zo zijn er onder andere zeer algemene Inkooppieten, Inpakpieten, Magazijnpieten en Transportpieten. Daarnaast kent men ook bijvoorbeeld de Hoofdpiet, de Huispiet en de Paardenpiet. De welbekende Wegwijspiet is in 2005 na 24 jaar trouwe dienst met pensioen gegaan. Sinds 1999 draait de tv-serie De Club van Sinterklaas. Door deze serie zijn er moderne Sinterklaasliedjes ontstaan. In 2005 scoorde Coole Piet een nummer 1-hit in Single Top 100 met het liedje De Streken van Tante Toets. In 2006 herhaalde hij dit met Paniek in de Confettifabriek. Zijn laatste hit heet De speelgoeddief en dateert van 2007. Verschillende interpretaties Schoorsteenveger met roe Over de herkomst van Zwarte Piet wordt veel geschreven, maar weinig onderzoek gedaan. Vaststaat dat de knecht die later de naam Zwarte Piet kreeg, pas in 1850 is geïntroduceerd. Voor die tijd had de folkloristische Sinterklaas in Nederland voor zover bekend geen helper. Desondanks circuleren er voor die helper van Sinterklaas diverse volkswetenschappelijke verklaringen: hij zou oorspronkelijk een schoorsteenveger zijn, en van het roet zwart zijn geworden; hij zou een Ethiopische zwarte slaaf Piter zijn die door de heilige Nicolaas op een slavenmarkt in Myra werd vrijgekocht; hij zou oorspronkelijk een demon zijn geweest die door de heilige gedwongen werd goede daden te verrichten; hij zou een voorchristelijke godheid zijn die zich moest onderwerpen aan de christelijke sint; hij zou de bedwongen satan zijn, plaatsvervanger van de overwonnen Wodan, of diens helper Nörvi, de zwarte vader des nachts, die ook een roe droeg (als vruchtbaarheidssymbool); hij zou afstammen van de zwarte raven Huginn en Muninn, die Odin vergezelden;[7] hij zou afstammen van berserkers, die het lichaam zwart verfden en dierenhuiden droegen. Voor geen van deze verklaringen zijn, behalve schrijvers die schrijvers naschrijven, betrouwbare directe bronnen te vinden. Een recente suggestie (2012), dat Zwarte Piet werd gemodelleerd op een Saraceen, werd door John Helsloot van het Meertens Instituut ontkracht.[8] Niet verbonden met Sinterklaas maar wel met decembertradities zijn: de Scandinavische kerstbok (Julbocken) (de naam verwijst naar het Yule of joelfeest) lijkt qua uiterlijk enigszins op de Krampus; de Finse Kerstman Joulupukki stamt van de Julbocken af; de Jólasveinar geven geschenken tijdens de periode rondom Yule; de Italiaanse Befana is een met roet besmeurde vrouw en brengt cadeautjes door de schoorsteen rond Driekoningen. Andere landen In ons omringende culturen komen andere voorbeelden van begeleiders van Sinterklaas voor: in de Duitstalige landen wordt Sinterklaas begeleid door knecht Ruprecht, of door een angstaanjagend persoon (soms met bokkenhoorn), zoals Krampus of een Percht, die soms luidruchtig met kettingen door de straten slepen; Noordoost-Frankrijk kent Père Fouettard als knecht voor Sinterklaas.[9]
Posted on: Sat, 19 Oct 2013 20:30:13 +0000
Recently Viewed Topics
© 2015