Bywa,że udaje sie artyście nawiazać kontakt z kimś kto kontempluje jego sztukę, dostrzega rzeczy, których nie dostrzegają inni,nawiązuje się na tej płaszczyźnie cienka nić porozumienia, relacja pomiędzy twórcą, a świadomym odbiorcą... „No, i tych akacji szkoda, żal za gardło ściskał, gdy się takie stare drzewa waliły pod piłami jak patyki” – pisał w książce „Kamień na kamieniu” Wiesław Myśliwski. Żal jest ścinanych drzew. Równo ciętych na jednakowej wielkości prostokąciki – te pójdą na parkiety. Niedbale – na opał. Przerabianych na meble, wypisz wymaluj – jak z magazynu pewnego szwedzkiego potentata. Identyczne, bezosobowe, pozbawione duszy drewniane klocki. Dwa razy w życiu drewno – czyli ścięte drzewo – wzbudziło mój zachwyt. Pierwszy raz – na wystawie rzeźby Antoniego Rząsy w krużgankach tynieckiego klasztoru. I drugi raz – w pracowni Miłosza Płonki, wychowanka zresztą tego samego Państwowego Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem, przez które przeszli Antoni Rząsa, i także Antoni Kenar. Co takiego jest w tym Zakopanem, że ludzie stamtąd potrafią z takim wyczuciem, szacunkiem, obchodzić się z drewnem? Dostrzec piękno w wystających sękach, szczelinach, które brużdżą powierzchnię drewna jak zmarszczki ludzką twarz, w dziuplach o chropawych brzegach – tych samych dziuplach, przez które ptaki kiedyś wlatywały, by we wnętrzu próchniejącego już drzewa uwić gniazdo. I to wszystko widzę w rzeźbach Miłosza Płonki, a jeszcze chyba bardziej – w artystycznych meblach, które wychodzą spod jego dłuta. Choć może to nadużycie – przecież dłuta Płonka używa jak najmniej, tylko tyle, ile trzeba, żeby wydobyć naturalne piękno materiału, tych poczerniałych od deszczu dziupli, szorstkiej kory, sęków i skaz, w których trudno jest nie doszukiwać się ludzkich, czy zwierzęcych kształtów… Tak, to nie są zwykłe meble – to są obiekty do kontemplowania, oglądania, wypatrywania coraz to nowych, zaskakujących szczegółów, dotykania. Wydaje mi się, że prace Płonki wykraczają nieco poza tradycyjne, zachodnie rozumienie piękna. Podobnie zresztą rzecz się miała z Rząsą. Jest w tych rzeźbach coś niedopowiedzianego, jakaś tajemnica, dramatyzm, chropawość. Pierwiastek wspólny również rzeźbom domorosłych artystów ludowych, tworzących po wsiach Beskidów i Podhala. To dla nich i dla ich dzieci powstała szkoła w Zakopanem. Czyżby więc kwestia genetycznego wrośnięcia w tę ziemię, specyfiki środowiska geograficznego, dostępności materiału – drewna i wielości kultur ludów gór, wśród których od dziecka wychowywał się Miłosz? Nie ma tu miejsca na „śliczność”, gładkość czy próbę kokietowania patrzącego. W „Architekturze piękna”, fenomenalnej książce Alain de Bottona, który stawia tezę, że nasze otoczenie, budynki, ale i przedmioty użytkowe, mogą czynić nas szczęśliwymi bądź strącać w rozpacz – poruszony jest wątek piękna w kulturze Wschodu. W Japonii – donosi de Botton – istnieje wyraz „wabi” – nie ma on żadnego odpowiednika w językach zachodnich, a oznacza „ (…) piękno tkwiące w rzeczach bezpretensjonalnych, prostych, niewykończonych i nietrwałych. Wabi można doświadczyć w czasie wieczoru spędzonego w leśnej chatce, wsłuchując się w odgłosy deszczu. Jest ono obecne w starym, źle dobranym zestawie naczyń stołowych, w zwykłym wiadrze, w surowych skałach pokrytych mchem i porostami. Barwy wabi to przede wszystkim szarość, czerń i brąz” – czytamy w „Architekturze piękna”. Fajnie jest doświadczać wabi w świecie programów graficznych, wymazujących zmarszczki, fałdki i pępki z ciał modelek. W świecie płaskich paczek, wielozadaniowości, życia w idealnym domu na kredyt, z idealnym samochodem, mężem i dziećmi. Ja mam już swoje wabi – dwie „krzesłowe rzeźby” Miłosza Płonki. Codziennie napawam się ich widokiem, i… może dzięki temu w moim nie zawsze gładkim, równym i nie zawsze idealnym życiu czuję się szczęśliwsza? Jagna Kaczanowska, psycholog, psychoterapeuta (w trakcie szkoleń do certyfikatu PTP), dziennikarka, współpracująca m.in. z magazynami Zwierciadło, Twój Styl, Sens.
Posted on: Sun, 29 Sep 2013 13:44:05 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015