W sierpniu 1914 roku utworzono Legion Wschodni i Legion Zachodni, jesienią połączone te formacje pod nazwą Legionów Polskich. Każdy z Legionów miał liczyć 8 tys. żołnierzy rekrutowanych spośród mężczyzn, którzy nie podlegali powszechnemu obowiązkowi służby wojskowej w armii austro-węgierskiej lub też z ochotników zamieszkałych na stałe w dawnym Królestwie Polskim. Legiony w pełni podporządkowano naczelnej komendzie austro-węgierskiej. Również przysięgę zapożyczono z armii cesarsko-królewskiej. Z drugiej jednak strony żołnierze posługiwali się językiem polskim, odrębne od austriackich były też mundury. Żołnierze Legionu Zachodniego pochodzili w większości z Galicji, wcześniej byli członkami Sokolich Drużyn Polowych, Drużyn Bartoszowych i Polskich Drużyn Strzeleckich. Akceptowali stanowisko Naczelnego Komitetu Narodowego (walka u boku Austro-Węgier by połączyć zabór rosyjski z austriackim i stworzyć trzeci człon państwa Habsburgów). Z czasem na czołową postać Legionu zaczął wyrastać Józef Piłsudski. Legion Wschodni tworzyli przede wszystkim ochotnicy z Kongresówki, znajdujący się pod wpływem Narodowej Demokracji. Większość z nich ostatecznie nie zdecydowała się na złożenie przysięgi na wierność cesarzowi Austro-Węgier, stąd utworzenie jesienią 1914 roku jednolitych Legionów Polskich. Licząca około 800 żołnierzy grupa, która pozostała w ich szeregach (łącznie z dowódcą, gen. Józefem Hallerem), zasiliła później szeregi II Brygady. W skład Legionów Polskich weszły trzy brygady oraz jednostki wspierające i pomocnicze: - I Brygada, utworzona w grudniu 1914 roku, dowódcy: J. Piłsudski, od X 1916 - pułkownik M. Januszajtis, I Brygada uczestniczyła w walkach z Rosjanami w Galicji (Lubelszczyzna, Podlasie) , staczając bitwy m.in. pod Konarami, Limanową i Łowczówkiem; - II Brygada, zwana też Karpacką lub Żelazną, utworzona w maju 1915 roku w Kołomyi, dowódcy: płk F. Küttner, od sierpnia 1916 roku - płk J. Haller, walczyła na Węgrzech i w Galicji Wschodniej (pogranicze Bukowiny i Besarabii), kulminacyjnymi momentami prowadzonych przez II Brygadę walk były szarża 2 szwadronu ułanów pod dowództwem rotmistrza Z. Dunin-Wąsowicza na okopy rosyjskie pod Rokitną (13 czerwca 1915 roku, kosztem kilkudziesięciu zabitych i rannych zostały przełamane pozycje rosyjskie). - III Brygada, utworzona również w maju 1915 roku, dowódcy: płk W. Grzesicki, płk S. Szeptycki, płk Z. Zieliński, płk B. Roja, walki na Lubelszczyźnie i Wołyniu. 20 września 1916 roku nazwa Legiony Polskie została zastąpiona na mocy dekretu cesarza austriackiego nazwą Polski Korpus Posiłkowy. Następnie 5 listopada 1916 roku cesarze sojuszniczych Niemiec i Austrii wydali manifest, proklamujący powstanie państwa polskiego (o niesprecyzowanych granicach i stopniu suwerenności), w zamian za przyłączenie się Polaków do wojny po stronie państw centralnych. Ogłoszenie aktu 5 listopada wynikało z kurczenia się rezerw mobilizacyjnych Niemiec i Austrii i nadziei na znalezienie nowych żołnierzy w byłym Królestwie Polskim (zajętym przez wojska austriacko-niemieckie w latach 1915-17). Obietnice cesarskie pozostały jednak na papierze, co powodowało rosnące niezadowolenie w szeregach żołnierzy (Józef Piłsudski w proteście przeciwko polityce wojskowych i cywilnych władz Niemiec i Austrii, ograniczających niezależność i „polskość” Legionów, opuścił je już w lipcu 1916 roku). W czerwcu 1917 roku Austria przekazała Legiony Niemcom, którzy zapowiadali utworzenie z nich Polskich Sił Zbrojnych – Polnische Wehrmacht (legioniści mieli być przeszkoleni według wzorów niemieckich w specjalnych oddziałach kadrowych). W lipcu zażądano od żołnierzy złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro-Węgier. Po apelu Piłsudskiego zdecydowana większość legionistów I i II Brygady odmówiła wykonania tego rozkazu. Na skutek „kryzysu przysięgowego”: - legioniści z byłego Królestwa Polskiego, którzy odmówili złożenia przysięgi, zostali rozbrojeni i internowani w obozach w Beniaminowie (oficerowie) i Szczypiornie (pod Kaliszem, szeregowcy); - legioniści z byłego Królestwa Polskiego, którzy złożyli przysięgę (około 2,7 tys. żołnierzy) zostali włączeni do Polskich Sił Zbrojnych (Polnische Wehrmacht); - obywatele Austro-Węgier, którzy złożyli przysięgę, zostali wcieleni do armii austriackiej; - obywatele Austro-Węgier, którzy nie złożyli przysięgi, pozostali w zredukowanym do ok. 7,5 tys. Polskim Korpusie Posiłkowym. Józef Piłsudski został zatrzymany i wywieziony do twierdzy w Magdeburgu. Co stało się z jednostkami powstałymi z rozpadu Legionów Polskich? Polskie Siły Zbrojne(Polnische Wehrmacht) – w październiku 1917 roku zostały podporządkowane Radzie Regencyjnej (formalnie najwyższa tymczasowa władza na obszarach byłego Królestwa Polskiego, utworzona we wrześniu 1917 roku przez Niemcy i Austro-Węgry, miała pełnić wraz z tymczasowym rządem funkcje władzy państwowej - do momentu wyboru króla lub regenta). Po tej decyzji liczebność Polskich Sił Zbrojnych wzrosła do około 9 tys. ludzi. Po odzyskaniu niepodległości żołnierze zasilili szeregi Wojska Polskiego. Polski Korpus Posiłkowy – w październiku 1917 roku liczył około 7,5 tys. żołnierzy. W lutym 1918 roku Niemcy i Austro-Węgry zawarły w Brześciu Litewskim traktat pokojowy z Rosją i Ukrainą, na mocy którego przyznano Ukrainie Chełmszczyznę. Traktat był katastrofą dla sprawy polskiej: nie tylko oderwano od ziem polskich duży obszar, ale też uznano kwestię przyszłego państwa polskiego za wewnętrzną sprawę Niemiec i oddano do samodzielnego rozstrzygnięcia przez cesarstwo niemieckie. W reakcji na to około 1,5 tys. żołnierzy Polskiego Korpusu Posiłkowego, dowodzonych przez płk. J. Hallera, w nocy z 15 na 16 lutego 1918 roku przekroczyło front austriacko-rosyjski i wkrótce połączyło się z II Korpusem Polskim – polską formacją wojskową, utworzoną w 1917 roku w Rosji (Besarabia) pod patronatem Naczpolu - Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego (reprezentacja Polaków w armii rosyjskiej, powołana do życia w czerwcu 1917 roku w Piotrogrodzie). Część żołnierzy Polskiego Korpusu Posiłkowego, którym nie udało się przejść linii frontu, został internowana przez Austriaków na Węgrzech w Máramarossziget (obecnie Syhot, Rumunia). Pozostałych żołnierzy, którzy nie podjęli próby opuszczenia cesarsko-królewskiej armii, wcielono bezpośrednio do jej oddziałów i wysłano na front włoski. Tymczasem II Korpus Polski powiększony o żołnierzy płk. Hallera w maju 1918 roku został otoczony przez Niemców pod Kaniowem, rozbrojony i internowany. Bitwa kaniowska nie miała żadnego znaczenia militarnego, ale miała sens symboliczny: była pierwszą próbę współdziałania sił polskich walczących dotąd po przeciwnych stronach, u boku dwóch zaborców.
Posted on: Sat, 14 Sep 2013 09:45:13 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015