Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti(Osmanlıca: önce غربی تراقیا حكومت موقتهسی; Garbî Trakya Hükûmet-i Muvakkatesi / Batı Trakya Geçici Hükûmeti[6][7], sonra غربی تراقیا حكومت مستقلهسی; Garbî Trakya Hükûmet-i Müstakilesi / Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti; günümüzde Batı Trakya Türk Cumhuriyeti[8][9] olarak adlandırılmaktadır), 31 Ağustos 1913 tarihinde Batı Trakya’da kurulmuştur. Balkan Savaşları sonrasında Batı Trakyada Türkler ve Pomaklar[10] başta olmak üzere çoğunluğu Müslüman ahali tarafından kurulan 3 ay yaşamış bir devletti. Kuva-yi Milliye tabiri ilk defa Batı Trakya mücadelesinde kullanılır. Bu hükûmet Osmanlı Devleti tarafından tanınmamıştı.[11] Batı Trakya bölgesinin henüz kendine ait olmayan Yunanistan siyasi sebeplerden dolayı böyle bir devlete sıcak bakıyordu, hatta kendi iradesi ile Dedeağaçı bu devlete teslim etmişti. Bulgaristan ve Osmanlı Devleti ise yine siyasi sebeplerden dolayı bu devletin sonunu istediler. Devlet sadece 55 gün yaşadı. Konu başlıkları Sınırlar: Tüm Batı Trakya (Doğuda Meriç, batıda Makedonya, Kuzeyde Bulgaristan - Rodopların karlık dağları ve güneyde Ege Denizi (Ortaköy köprüsü - Kırcaali – Eğridere - Paşmaklı, Eşekkulağı geçidi - Makas - Mesta Karasu ve İskeçe üzerinden Akdeniz’e, Enez’den Gümülcine - İskeçe - Dedeağaç - Karaağaç - Fere’ye- Koşukavak- Mestanlı ile çevrilidir.) Tarihi: Osmanlı Devleti, Balkan Savaşı ile ilgili olarak son antlaşmayı da 13 Mart 1914de Sırbistan ile yapmıştı. İki devletin ortak sınırı kalmadığından, bu antlaşmada daha çok Sırbistanda kalan Türklerin durumu konusuna yer verildi ve Batı Trakya Geçici Hükûmeti kuruldu. Ancak 3 ay sürebildi. Hükûmet 31 Ağustos 1913 tarihinde kuruldu. Hükûmetin Enver Paşanın emri ile Teşkilât-ı Mahsusa tarafından bölgenin Bulgarların eline geçmesini önlemek amacıyla kurulduğunu belirten kaynaklar mevcuttur.[12][13] Arada geçen sürede devletin içinde yaşanan gelişmeler devlet yapısı bölümünde belirtilmiştir. 29 Eylül 1913te Osmanlı Devleti ile Bulgaristan arasında yapılan İstanbul Antlaşması ile Edirne dahil Doğu Trakyanın Osmanlı Devletine verilmesine karşılık Batı Trakya Bulgaristana bırakılmıştı. Batı Trakya Geçici Hükûmeti bu duruma karşı çıktı ve antlaşmayı tanımadığını ileri sürdü. Bu gelişmeler üzerine Bulgaristan, bölgede yığınak yapmaya başladı. Ancak o dönemde Osmanlı Devleti, yeni kurulan bu devlete dış baskıların da etkisiyle olumlu bakmıyordu. Buna ilaveten İstanbul’daki siyasi iktidar kavgası ve kargaşası Batı Trakya’da böyle bir bağımsız devletiyle ilgilenme olanağını ortadan kaldırmıştı. Bunun üzerine Sadrazam Sait Halim Paşa hükûmeti, Batı Trakya Geçici Hükûmeti üzerine baskı yaparak bölgenin boşaltılmasını sağladı. Nitekim 29 Ekim 1913 tarihinde imzalanan İstanbul Antlaşmasıyla Osmanlı hükûmeti, Batı Trakyayı bütünüyle Bulgaristan’a bırakmıştır. 14 Kasım 1913te Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında imzalanan Atina Antlaşması, Batı Trakyada yaşayan Müslüman Türk azınlık açısından Yunanistana en fazla sorumluluk getiren antlaşmadır. Buna göre Yunanistana bırakılan topraklarda kalanların yaşam, mal, din ve gelenekleri güvence altına alınacak ve bu insanlar Yunan kökenli vatandaşlarla aynı haklara sahip olacaktır. Ayrıca dinlerinin gereklerini de açık bir şekilde yerine getirebileceklerdir.[14] Ayrıca 1913 Atina Antlaşması Yunanistan topraklarının hepsinde Müslüman cemaatlerin tüzel kişiliğinin tanınması açısından büyük önem taşımaktadır.[15] Ekim 1913 başlarında Osmanlı Devleti Batı Trakya Bağımsız Hükûmetinin Bulgarlara direnişi bırakması için Miralay Cemal Beyi bölgeye gönderdi.[16] Batı Trakya Bağımsız Hükûmetinin toprakları, General Lazarof komutasındaki Bulgar kuvvetlerince 30 Ekim 1913 tarihine kadar tamamen işgal edilir ve bu devlet sona erer. Böylece Ağustos 1913ün ilk günlerinde, Batı Trakyada büyük ümitlerle başlayan bu kurtuluş mücadelesi de üç ay sonra Ekim sonlarında acı bir düşkırıklığı ile sona erdi. Bölgede bir yoğunluk oluşturan Türkler ve yüzyıllardır Türk hakimiyeti altında kalan bu topraklar da Makedonya gibi hudutlar dışında bırakıldı. 1912 Ekiminde başlayan, sonradan Romanyanın da katılmasıyla bütün Balkanları kapsayan büyük kavga, Ağustos 1913de yani 10 ay gibi kısa bir süre sonunda bitti. Bu büyük kavga neticesinde mirastan en büyük payı Yunanistan aldı. Osmanlı Devletinin Balkanlardaki 5 vilayeti, Selanik, Manastır, Kosova, Yanya ve İşkodranın paylaşılması sonucunda; Yunanistan: 50.000 km², toprak ve 1.600.000 nüfus; Sırbistan: 30.000 km², toprak ve 1.200.000 nüfus; Bulgaristan: 18.000 km², toprak ve 1.000.000 nüfus; Karadağ: 5.000 km², toprak ve 150.000 nüfus kazandılar. Ayrıca Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti ve İşkodrayı da topraklarına kattı. Balkanlı diğer uluslar, büyük mirası aralarında pay ederken ve Makedonyayı adeta yutarlarken, buranın asıl sahibi olan Makedon halkından hiç bahsedilmedi. Ege adaları hakkında, büyük devletler Londrada Şubat 1914de şu esasları tespit ettiler: Meis hariç İtalyanın işgal ettiği adalar onda; İmroz, Bozcaada hariç diğerleri Yunanistanda kalacaktı. Ancak bu karar hukuki bir neticeye bağlanamadan I. Dünya Savaşı başladı. 1923 Lozan Antlaşmasıyla sınırları yeniden çizilen Batı Trakya ise bugün tamamen Yunanistanın idaresinde bulunan bölgedir.[17] Batı Trakya, Doğu Trakya ile Batı Rumeliyi birleştiren bir köprü olarak kabul edildiğinden, Avrupa devletlerinin politikalarında önemli bir yer tutmuştur.[18] Devlet yapısı: Bayraktaki siyah Balkanlardaki zulmü temsil etmektedir. Yeşil İslamı, Ay Yıldız Türklüğü temsil etmektedir.[2] Batı Trakya Bağımsız Hükûmetinin ulusal marşını Süleyman Askeri Bey, Dedeağaçta yazmıştır.[19] Devlet Yunan ve Bulgar posta pullarını geçersiz sayarak kendininkilerini basmıştır.[19] Aradan geçen süre içinde Geçici Hükûmet bütün bölgede teşkilatını kurdu ve 30000 kişilik bir de savunma gücü oluşturdu. Bağımsızlığını ilan eden yeni yönetim, ilk olarak ülkenin sınırlarını belirlemiş, bağımsız devletin sembolü olan ay yıldızlı, yeşil, beyaz bayrağı resmi binalara çekmiş, 29.170 kişilik ordusunu kurup, bütçesini hazırlamış, pul bastırarak, pasaport uygulamasına geçmiştir. Bu arada Osmanlı yasa ve tüzükleri aynen kabul edilerek davalara da Garbi Trakya Adliyesi bakmaya başlamıştır. Selanik doğumlu bir Yahudi olan Emanuel Karasu (Carasso) tarafından resmi bir haber ajansı kurulmuş; Fransızca ve Türkçe olarak Müstakil-Indépendant adında bir gazete çıkarılmıştır. Devletin nüfus yapısı şöyleydi:[20] Milliyet/din Nüfus Yüzde Toplam 234 700 100% Müslüman(Türk, Pomak, Çingene, diğer) 185 000 78,82 Bulgar 25 500 10,86% Yunan 22 000 9,37% Yahudi, Ermeni, diğer 2200 0,94% Kaynakça: ^ Publications de la Société turque dhistoire, 7. cilt (1937), Türk Tarih Kurumu, sf. 80: ... her yerde Garbî Trakya Hükümeti Müştekileri nin, ay yıldızlı ve yeşil, beyaz, siyah renkli hususî bayrağı... ^ a b Talât Paşa, Cemal Kutay. Şehit sadrıazâm Talât Paşaʾnın gurbet hatıraları, 2. cilt (1983), C. Kutay, sf. 821 ^ Salih Mehmed imzalı bir mektup: Sali Mehmed, deputy for Gumuldjina; former president of the Republic of Gumuldjina. Stefanov, Konstantin. The question of Thrace (1919), P. Haupt, sf. 37. ^ Angel G. Angelov, David F. Marshall, Joshua A. Fishman. Overcoming minority language policy failure: the case for Bulgaria and the Balkans (2006), Mouton de Gruyter, sf. 132: Towards the end of the Ottoman Empire, the region won specific self-government status known as the Republic of Tumrak or the Republic of Gumuldjina ^ Galip, Salahaddin. Batı Trakyada yazabildiklerimden ... (1988), Kastaş Yayınevi, sf. 6 ^ Belgeselin bu bölümünde Batı Trakya Geçici Hükümeti konu ediliyor (Metin Edirneli Rodop Hükumetleri ile ilgili olarak, TRT) ^ Türkkaya Ataöv, Çatışmaların kaynağı olarak ayrımcılık, A.Ü. S.B.F. İnsan Hakları Merkezi Yayınları, Ankara, 1996 ^ mit.gov.tr/tarihce/birinci_bolum_B2.html ^ tbmm.gov.tr/develop/owa/kutuphane_girisi_sd.kart?p_yayin_numarasi=286729 ^ Küçük, Sami. Rumeliden 27 Mayısa (2008), Mikado Yayınları, sf. 22 ^ Türk dünyası kültür atlası: The Seljuk period (2003), Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, sf. 330 ^ Stoddard, Philip Hendrick. The Ottoman government and the Arabs, 1911 to 1918: a preliminary study of the Teskilât-ı Mahsusa (1963), Princeton University, sf. 53 ^ Mesut Uyar, Edward J. Erickson. A military history of the Ottomans: from Osman to Atatürk (2009), ABC-CLIO, sf. 254 ^ Türel Yılmaz,Tarihi Perspektif İçinde Batı Trakya ve Batı Trakya Türk Azınlığının Haklarını Koruyan Antlaşmalar (1878-1923), dicle.edu.tr ^ Hülya Emin,Anlaşmalarla Batı Trakya Türkleri, Çukurova Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi, 1999, http.//strateji.cukurova.edu.tr/BALKANLAR/06.asp ^ Baş, Hakan. Unutulan Batı Trakya Türkleri (2005), Umay Yayınları, sf. 33 ^ Yusuf Halaçoğlu ve Halit Eren,Batı Trakya, İslam Ansiklopedisi, Cilt 5, İstanbul, TDV Yayımları, 1992, s. 144. ^ Türel Yılmaz,Tarihi Perspektif İçinde Batı Trakya ve Batı Trakya Türk Azınlığının Haklarını Koruyan Antlaşmalar (1878-1923), dicle.edu.tr ^ a b Gündağ, Nevzat. 1913 Garbı̂ Trakya Hükûmet-i müstakîlesi (1987), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, sf. 139. ^ Katrin Boeckh Von den Balkankriegen zum Ersten Weltkrieg — Kleinstaatenpolitik und ethnische Selbstbestimmung am Balkan, München 1996, ISBN 3-486-56173-1, S. 77: Boeckh übernimmt die Zahlen einer türkischen Statistik von 1910 und gibt an, dass diese Zahlen in etwa den Zahlen einer griechischen Statistik von 1912 entsprechen. Die Statistiken übernimmt sie aus den Seiten 31f. aus Dimitri Pentzopoulos The Balkan Exchange of Minorities
Posted on: Mon, 24 Feb 2014 19:44:57 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015